چهار سال از انقلاب لیبی و تغییر نظام حکومتی این کشور می گذرد، تغییری که به عقیده بسیاری از کارشناسان با دخالت نیروهای خارجی و ناتو از مسیر اصلی و درست خارج شد و این کشور پهناور را وارد ماراتن هرج و مرج و چند دستگی که تنها مردم قربانی آن بودند، کرد.

به گزارش ایرنا، لیبیایی ها حدود چهار دهه طعم تلخ دیکتاتوری قذافی را چشیدند و اکنون پس از سرنگونی حکومت او و کشته شدن قذافی ، با معضل سهم خواهی انقلابی ها و به تازگی ورود گروه های تروریستی همچون داعش مواجه شده اند .

آرامش ، آسایش و امنیت به وا‍ژگانی غریب برای مردم لیبی تبدیل شده، تشکیل دو دولت موازی و متناقض از منظر مشی و رویکرد سیاسی و اجرایی، این کشور را با خلا اساسی قدرت و اعمال حاکمیت قانون روبه رو کرده و تروریسم و داعشی ها را به طمع تصاحب نفت و ثروت این کشوربه این دیار کشانده است.

داعشی ها از نفت به عنوان وسیله ای برای درآمدزایی و یک اهرم فشار برای ماندن و گسترش حضور نامشروع و اشغال سرزمین های اسلامی همچون سوریه و عراق در دستور کار دارند چرا که عاملان پیدایش این گروه تروریستی ، صحنه گردان نهان و آشکار تحولات در خاورمیانه و به تازگی آفریقا هستند.

در حالی این تحولات در لیبی رقم خورده که مردم این کشور به امید اصلاح و ترقی ٬ چهار سال پیش ضد دیکتاتوری قذافی خروشیدند اما راه به بیراه تبدیل شد و شرایط کنونی را برای آنان رقم زد.

آتش اعتراض ها و خیزش های عربی در کشورهای جنوب غربی آسیا و شمال آفریقا در سال 2010 میلادی شعله ور شد که دامنه آن در 16 فوریه 2011 به کشور لیبی رسید.

تداوم اعتراض ها علیه حکومت دیکتاتوری، قذافی را بر آن داشت تا برای سرکوب معترضان عملا وارد عمل شود و با استفاده از جنگنده های ارتش غیر نظامیان را هدف قرار دهد که در کنار این اقدام، با مسلح شدن مخالفان حکومت قذافی، زمینه برای جنگ مسلحانه داخلی در لیبی فراهم شد.

در همین راستا با افزایش درگیری ها در این کشور عربی، ناتو برای تغییر و برکناری قذافی وارد عمل شد که در اثر آن، جنگ در لیبی بیش از بیش گسترش یافت؛ چرا که اگر چه ناتو توانست قذافی را پس از 9 ماه جنگ و ویرانی از پای درآورد، اما این مداخله باعث شد که ساختار ارتش به شدت تضعیف شود.

به اعتقاد کارشناسان ٬ با کشته شدن قذافی نه تنها لیبی رنگ آرامش به خود ندید، بلکه با تضعیف طبقه سیاسی این کشور دو دولت و مجلس در آن واحد شکل گرفت. یک دولت و مجلس در طرابلس توسط گروه هایی که جامعه جهانی آن ها را قبول ندارد و دیگری دولت و مجلسی در شهر طبرق واقع در شرق لیبی، که مورد قبل بازیگران بین المللی است.

ساختار قبیله ای لیبی، مطالبات حداکثری گروه ها و حضوراقوام مختلف این کشور وسهم خواهی آنان در عرصه قدرت ٬ از جمله دلایل اصلی ناکامی انقلاب این کشور بود. همچنین تبدیل شدن لیبی به بازار سیاهی برای فروش انواع سلاح که تاجران به راحتی در آن کسب درآمد می کردند، نیز یکی از دلایل اصلی ادامه بحران در این کشور به شمار می رود.

در پی جنگ 9 ماهه ناتو علیه حکومت قذافی در سال 2011 ٬ سلاح های زیادی در اختیار مردم این کشور قرار گرفت و سبب شد گروه های شبه نظامی در این کشور آفریقایی، شکل بگیرد.

به عقیده کارشناسان نبود ارتش قوی، اختلافات سیاسی میان گروه ها و جناح های حاکم در این کشور و ادامه درگیری های داخلی بستر حضور تروریست های القاعده و داعش را در این کشور بحران زده فراهم کرد.

تروریست های داعش با یکه تازی در لیبی در حال گسترش نفوذ خود و سعی در تصاحب منابع نفتی این کشور دارند.

براساس اخبار منتشر شده، داعش تلاش می کند با گسترش حوزه نفوذ خود به سمت اجدابیا در 350 کیلومتری سرت که منابع گازی و نفتی لیبی در آن قرار دارد، به این منابع دسترسی پیدا کند.

گروه های متخاصم در لیبی که اکنون به خطر تروریست ها پی برده اند، تلاش می کنند با کنار گذاشتن اختلافات و ایجاد اتحادی هر چند شکننده، در کنار هم قرار بگیرند و با کنار گذاشتن اختلافات دولتی یکپارچه تشکیل دهند.

تشکیل دولت وفاق ملی بر اساس توافق امضاء شده میان جناح های مختلف لییی در شهر صخیرات تونس، از جمله اقداماتی است که با حمایت سازمان ملل و کشورهای همسایه لیبی از جمله الجزایر و تونس ، با هدف وحدت حاکمیت در لیبی و جلوگیری از گسترش نفوذ تروریسم از جمله گروه تروریستی داعش در کشور لیبی انجام شده است.

اخبار منتشر شده حاکی از آن است که گروه های تروریستی در لیبی به لحاظ مالی و تسلیحاتی مورد حمایت کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله عربستان و امارات و قطر هستند که لیبی را به پایگاهی برای آموزش تروریست ها و اعزام آن ها به کشورهای جنگ زده دیگر از جمله عراق و سوریه تبدیل کرده اند.

«ژان ایو لو دریان» وزیر دفاع فرانسه با بیان اینکه داعشی ها اکنون در سرت هستند و قلمرو خود را در 250 کیلومتری خط ساحلی گسترش داده اند، گفت تروریست ها با هدف دستیابی به چاه ها و منابع نفتی پیشروی به داخل لیبی را آغاز کرده اند.

وی همچنین گفت که مناقشه گروه های سیاسی لیبی باید متوقف شود و در غیر این صورت، داعش پیروز میدان خواهد بود.

در همین راستا شیخ «صادق الغریانی» مفتی کل کشور لیبی با انتقاد شدید از دولت امارات، گفت امارات از گروه های مخالف و سرکش لیبیایی با انواع سلاح ها و مهمات حمایت می کند.

مفتی لیبی همچنین گفت که حاکمان امارات میلیاردها دلار از سرمایه مردم این کشور را برای برهم ریختن امنیت لیبی و ریختن خون مردم این کشور هزینه کرده اند.

در حالی که همسایه های لیبی از جمله تونس و الجزایر تلاش می کنند با تشکیل هر چه سریعتر دولت وفاق ملی لیبی، بحران این کشور را از طریق سیاسی حل کنند، ناتو بار دیگر قصد حمله به این کشور بحران زده را دارد.

در چنین شرایطی مقام های آمریکا و اتحادیه اروپا به جای تاکید بر روند سیاسی در لیبی و تقویت یک دولت مرکزی در این کشور ، از مداخله نظامی قریب الوقوع در این کشور سخن می گویند.

بنابر اخبار منتشر شده ٬اخیرا چند کشور اروپایی مانند فرانسه، انگلیس و ایتالیا اعلام کرده اند قصد دارند مواضع داعش در لیبی را نیز بمباران کنند. آن ها در پی متحدانی بر روی زمین برای حمله به مناطق تحت نفوذ این گروه تروریستی در لیبی از میان دو دولت و نیز گروه های شبه نظامی این کشور هستند.

«خمیس الجهیناوی» وزیر خارجه تونس اخیرا با بیان اینکه کشورش مخالف هرگونه مداخله نظامی در لیبی است، گفت که تونس آماده برخورد با هر گونه وقوع جنگ احتمالی در لیبی است.

الجزایر نیز از احتمال دخالت نظامی خارجی در لیبی با توجه به نبود حاکمیت و ارتش قوی در این کشور به شدت نگران و معتقد است که ممکن است این مداخله وضعیت لیبی را بدتر از قبل کند.

مقام های الجزایری با ابراز تاسف از استقبال برخی کشورهای عربی از مداخله نظامی غرب در لیبی به بهانه مقابله با داعش و نیز افزایش هجوم مهاجران غیر قانونی از لیبی به اروپا، می گویند که این کشورها به هیچ وجه از دخالت های خارجی در سوریه و عراق عبرت نگرفته اند.

در همین راستا «اورسولا فن درلین» وزیر دفاع آلمان نیز گفته که هر گونه اقدام نظامی در لیبی کافی و شفاف نخواهد بود و این نگرانی وجود دارد که جنگ تنها به گسترش نفوذ گروه تروریستی داعش در این کشور منجر شود.

از این رو هر گونه مداخله نظامی خارجی در لیبی نه تنها هیچ کمکی به این کشور نمی کند، بلکه با افزایش خشونت و درگیری ها تنها بستر مناسبتری را برای تروریست های داعش به منظور گسترش نفوذ خود فراهم می کند. همچنین این مداخله ممکن است روند تشکیل دولت وفاق ملی و قدرت گرفتن آن را که در مرحله رای اعتماد گرفتن از پارلمان است و می رود نویدی تازه برای مردم بحران زده لیبی باشد، کند و یا متوقف کند و بار دیگر امید لیبیایی ها را برای متحد شدن و مبارزه با تروریست های داعش به یاس مبدل کند.