در سایه پیش‌بینی زمستانی سرد برای کشورهای اروپایی در سایه جنگ اوکراین، رئیس‌جمهور فرانسه دو روز دیگر در سفری جنجالی به الجزائر سفر می‌کند تا از فرصت تقویت روابط با این کشور بهره‌برداری کند، امری که با نارضایتی مغرب همراه است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس،پس از چرخش بی‌سابقه کشورهای اروپایی از جمله فرانسه، ایتالیا و آلمان به سمت الجزائر و خالی کردن پشت اسپانیا که به سمت مغرب متمایل شده است، اکنون گفته می‌شود که تا چند روز دیگر قرار است «ایمانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه به الجزائر سفر کند. امری که با نارضایتی مغرب همراه شده است.
انتقاد شاه مغرب از موضع خاکستری پاریس
شاه مغرب قبل از سفر برنامه‌ریزی شده رئیس جمهور فرانسه به الجزائر در خصوص موضع رباط، هرچند به صورت تلویحی، در خصوص اخبار منتشر شده درباره میانجیگری فرانسه برای حل بحران بین دو همسایه بر سر پرونده صحرا، سخنرانی کرد. محمد ششم، شاه مغرب در این سخنرانی از کشورهای شریک خواست که از منطقه خاکستری خارج شوند و موضع شفاف خود را در خصوص موضوع صحرا اعلام کنند.
سفر ماکرون به الجزائر و تدارک برای پاییز و زمستانی سرد
به نوشته روزنامه «رأی الیوم»، «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه در سفر به الجزائر، تعدادی از نکات بسیار مهم برای فرانسه را مورد بحث و بررسی قرار خواهد داد که نخستین آنها، بازسازی روابط دوجانبه الجزایر و فرانسه است که همان طور که علنی شده، دوره ای از رکود را پشت سر گذاشته است.
رئیس‌جمهور فرانسه در این سفر که قرار است ۲۵ و ۲۶ آگوست جاری صورت گیرد، طرح ابتکاری برگزاری نشست سه‌جانبه میان الجزائر، مغرب و اسپانیا را با هدف پایان دادن به بحران دیپلماتیک ایجاد شده در این کشورها را ارائه خواهد کرد.
به نوشته این روزنامه، فرانسه که با توجه به محدودیت‌های ایجاد شده پس از جنگ روسیه و اوکراین و پیامدهای آن بر عرضه سوخت و گاز و کاهش رشد اقتصادی، خود را برای پاییزی سرد و زمستانی سردتر آماده می‌کند، به دنبال ایجاد تعادل در روابط بین خود با این دو کشور همسایه یعنی مغرب و الجزایر است و هرگونه موضعی را در پرونده حساسی مانند موضوع مورد مناقشه صحرا بین پادشاهی مغرب و پولیساریو _ که به شدت از سوی الجزائر حمایت می‌شود _ پیش‌بینی می‌کند.
پیشتر نیز روزنامه رأی الیوم با انتشار یادداشتی از چرخش بی‌سابقه کشورهای اروپایی نظیر فرانسه، ایتالیاو آلمان به الجزائر و خالی کردن پشت اسپانیا خبر داده بود و نوشته بود که این کشورهای اروپایی به دنبال تقویت و توسعه روابط با الجزائر هستند وکلید این اقبال بی‌سابقه، نیاز آنها به گاز الجزائر در سایه جنگ اوکراین است.
چرا پاریس از هرگونه تشدید تنش با الجزائر پرهیز می‌کند؟
به اعتقاد نویسنده، مغرب همین موضع پاریس را خاکستری توصیف می‌کند. پس از اقدام اخیر اسپانیا در به رسمیت شناختن صحرا به عنوان بخشی از مغرب، مغربی‌ها فشار بیشتری بر پاریس وارد کردند تا خود را با واشنگتن، مادرید و برلین هماهنگ کند، اما پاریس، که برای دهه‌ها از «رفتار ترجیحی» استفاده می‌کند که به آن امکان می‌داد مهم‌ترین قراردادها، پروژه های دولتی و معاملات عمومی را در انحصار خود درآورد، از هر اقدامی که می‌تواند روابط متزلزلش با الجزائر را تحریک کند، اجتناب می‌ورزد.
مغرب امیدی به طرح ابتکاری ماکرون ندارد
در مغرب، ، امید چندانی به ابتکار فرانسه در خصوص نشست سه جانبه سران که قرار است در سفر ماکرون به الجزائر ارائه شود، نیست. شاه مغرب برای دومین بار تاکید کرد که موضع حمایت از خودمختاری پیشنهادی رباط تنها شرط روابط اقتصادی خوب است. وی در سخنرانی سالگرد «انقلاب شاه و مردم» بیان کرد که به رسمیت شناختن حاکمیت مغرب بر صحرا چیزی است که روابط آن را با بقیه کشورهای دنیا تعیین می‌کند.
در سخنان شاه مغرب آمده است که دکترین دیپلماتیک این کشور در آینده تغییر خواهد کرد و موضوع صحرا، مبنای صف بندی‌ها، ایجاد مشارکت‌ها و شکل گیری دوستی‌ها قرار خواهد گرفت.
به اعتقاد نگارنده، فرانسه که روابط خوبی با مغرب دارد، از دوران «فرانسوا میتران» رئیس جمهور پیشین، هر از چندگاهی اقدام به بحران‌آفرینی کرده است، اما این امر هرگز از محدوده دیپلماتیک بین دو کشور فراتر نرفته است. با این وجود، پاریس برای نخستین‌بار چندی پیش، اقدام به ایجاد یک بحران در روابطش با رباط کرد و به درگیری مستقیم با مغرب پس از تصمیم اخیرش مبنی بر محروم کردن صدها هزار شهروند مغربی از ورود به فرانسه و طولانی شدن این امر تحت عنوان «بحران ویزا» برای دانشجویان مغربی که موجب شد از ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی در فرانسه محروم شوند،روی آورد.
امری که موجب ابراز نارضایتی بسیاری در مغرب بر سر رد گرفتن ویزا و عدم بازپرداخت هزینه‌های ویزا و هزاران دلار بدهی که به حساب مؤسسات آموزشی فرانسه که در آن ثبت نام کرده بودند، شد. نهادهای سیاسی و انجمن‌های حقوق بشری به دولت فرانسه حمله کردند و مقامات دیپلماتیک این کشور را به غارت پول مغربی‌ها متهم کردند. رسانه‌های مغربی نیز از اختفای سفیر فرانسه در رباط بدون اینکه دلیل واقعی آن معلوم باشد، خبر دادند. تا اینکه وبگاه «زنقه ۲۰»، حامی دولت فاش کرد که «هلن لوگال» سفیر فرانسه در رباط، مغرب را به دلایلی «نامعلوم» ترک کرده است.
«محمد زین الدین» استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل در دانشگاه «الحسن الثانی» در کازابلانکا، به هسپرس گفت: «بعضی کشورها از جمله فرانسه همچنان در منطقه خاکستری ایستاده‌اند و روی دو طناب بازی می‌کنند. با وجود اینکه رباط و پاریس دارای روابط دیپلماتیک و سیاسی زیادی هستند و رویکردهای آنها تأثیر متقابل بر فرآیند تصمیم‌گیری سیاسی دارد، اما پاریس موضع مبهم خود را حفظ کرده است که این امر رویکردهای سیاسی را تضعیف می‌کند».
وی با اشاره به اینکه سفر آتی رئیس‌جمهور فرانسه به الجزائر «برای مغرب درباره نیات واقعی پاریس در قبال موضوع صحرا شفاف‌سازی خواهد کرد».
تکذیب میانجیگری فرانسه و واکاوی دلیل دوری پاریس از رباط در رسانه‌های الجزائری
از سوی دیگر روزنامه «الشروق» نزدیک به نهادهای تصمیم‌گیری در الجزائر، هرگونه میانجیگری فرانسه یا اطلاعات منتشر شده درباره نشست‌های چهارجانبه میان فرانسه، مغرب، الجزائر و اسپانیا را رد کرد و نوشت: «نزدیکی مغرب با اسرائیل با وسوسه پاریس صورت نگرفت. به‌ویژه با توجه به منافع فرانسه در آفریقا، که در آن رژیم صهیونیستی به دنبال از بین بردن پاریس با کمک متحد جدید خود یعنی مغرب است».
این روزنامه الجزائری، کاهش صدور روادید برای مغربی‌ها و امتناع از اعطای آن به تعداد زیادی از وزرا و مقامات ارشد دولت این کشور را به نزدیک شدن روابط تل‌‌آویو و رباط مرتبط دانست.
تاکید مادرید بر حمایت از رباط
در ادامه یادداشت رأی الیوم آمده است: « برخلاف نگرانی فرانسه و ترس پاریس از منافع خود در رابطه با خلوص روابط دیپلماتیک با مغرب و الجزائر، مادرید در روز دوشنبه پس از سخرانی شاه مغرب، تأیید کرد که روابط بین این کشور و اسپانیا همیشه "فوق العاده" خواهد بود».
خبرگزاری اسپانیایی «EFE» به نقل از «مارگاریتا روبلز» وزیر دفاع اسپانیا، گفت که کشورش مایل است روابط عالی با رباط برقرار کند و در ادامه از تغییر موضع دولت اسپانیا در قبال منازعه بر سر صحرا استقبال کرد.
این در حالی است که تداوم حمایت دولت سوسیالیست ««پدرو سانچز» از موضع مغرب در مورد «صحرای غربی»، موجب شد تا الجزائر به تعلیق توافقنامه دوستی و حسن همجواری با اسپانیا و کاهش واردات از اسپانیا روی آورد. این تصمیمات الجزائر به دلیل اعلام نخست وزیر اسپانیا مبنی بر ایستادن در کنار مغرب در موضوع صحرای غربی و حمایت آن از اصل خودمختاری به عنوان مناسب ترین راه حل برای این مناقشه اتخاذ شد.
ریشه بحران در روابط مغرب و الجزائر
روابط میان الجزائر و مغرب چندین دهه است که به دلیل پرونده‌های مرزهای زمینی و منطقه مورد منازعه صحرای غربی با تنش‌های و اختلافات زیادی همراه است.الجزائر از حامیان جبهه پولیساریو است و خواستار آن است که اسپانیا به عنوان یک نیروی سابق استعمارگر در صحرای غربی از گزینه تعیین سرنوشت به جای تشکیل حکومت خودگردان تحت نظارت مغرب در این منطقه حمایت کند.
جبهه پولیساریو یک سازمان سیاسی نظامی در صحرای غربی است. این گروه در سال ۱۹۷۳ به عنوان یک گروه مقاومت علیه تسلط استعمار اسپانیا بر صحرای غربی و با هدف استقلال این منطقه ایجاد شد. پولیساریو پس از خروج اسپانیا در سال ۱۹۷۶، جمهوری دموکراتیک عربی صحرا را در مستعمره پیشین اسپانیا ایجاد کرد و به مخالفت با اقدام اسپانیا در تقسیم صحرای غربی میان مغرب و موریتانی پرداخت.
موریتانی و پولیساریو در سال ۱۹۷۹ با یکدیگر صلح کردند و بدین ترتیب بخش جنوبی جمهوری صحرا (به نام وادی الذهب) به این جمهوری بازگشت اما پادشاهی مغرب تمام منطقه شمالی صحرای غربی را که «الساقیة الحمراء» نامیده می‌شود، در اشغال خود نگاه داشت و ضمیمه خاک خود کرد. از آن پس جبهه پولیساریو بر روی مقاومت علیه مغرب متمرکز شده است.
مغرب خواهان حکومت خودگردان وابسته به خود در صحرای غربی و وجود دولت و پارلمان محلی تحت حاکمیت خود در این منطقه است و می‌گوید اگر قرار به برگزاری همه‌پرسی باشد باید در خصوص خودمختاری این منطقه و نه برای جدایی از مغرب باشد. اما جبهه پولیساریو مخالف این طرح است و خواهان برگزاری همه‌پرسی تعیین سرنوشت برای صحرای غربی است.
