مصر

سرآغاز روابط ایران و مصر، بعد از انقلاب با فرمان قطع این روابط از سوی امام خمینی(ره) آغاز شد و فراز و فرودهای بسیاری را طی سی سال گذشته پشت سر گذاشت.

سفر سادات به بیت‌المقدس و سپس انعقاد پیمان کمپ دیوید مقارن با وقوع انقلاب اسلامی ایران بود. از این رو با پیروزی انقلاب، روابط تهران با قاهره در اعتراض به انعقاد این معاهده قطع شد. چرا که انقلاب اسلامی، انقلابی ضدصهیونیستی و ضدامریکایی بود و طبعاً نمی‌توانست رابطه مثبتی با حکومت سادات که سرسپرده صهیونیستها شده بود داشته باشد. جمهوری اسلامی ایران 2ماه پس از پیروزی انقلاب و 9 سال پس از بازگشایی مجدد مناسبات تهران و قاهره‌، روابط خود را با مصر به دستور امام خمینی (ره‌) قطع کرد. این دستور خطاب به ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه وقت صادر شد.

فرمان امام خمینی به فاصله 5 هفته بعداز امضای پیمان کمپ دیوید میان انورسادات، ـ رئیس جمهور وقت مصرـ و مناخم بگین ـ نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی ـ صادر شد. در پی صدور این فرمان، روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران و مصر در اعتراض به سازش قاهره با صهیونیستها قطع شده و هنوز این رابطه به طور رسمی بازگشایی نشده است‌.

این روند تا سال 1997 که منجر به دیدار محمد خاتمی رییس جمهور وقت کشورمان و حسنی مبارک، رییس جمهور مصر شد، ادامه داشت، اما از آن پس آرام، آرام دو کشور به یکدیگر نزدیک شدند. در این میان وزرای خارجه دو کشور نیز هر از گاهی دیدارهایی در مجامع بین المللی داشتند، ضمن اینکه دفاتر حفاظت منافع دو کشور نیز در حد سفارت کار می کرد. البته هر بار موضوع مورد اعتراض مصری‌ها به عنوان خیابان «خالد اسلامبولی» بود که اگرچه از نظر ایران یک مبارز مسلمان است اما مصری‌ها به او به عنوان قاتل انورسادات می‌نگرند. متقابلا ایران هم به نام خیابان محمدرضا شاه در قاهره که بعدها به مصدق تغییر نام یافت، اعتراض داشت. اولین شواری شهر تهران با حضور چهره‌های اصلاح‌طلب در دوران ریاست جمهوری خاتمی تلاش‌هایی برای تغییر نام خیابان خالد اسلامبولی داشت که ناکام ماند و نتوانست فصلی نوینی در روابط دو کشور ایجاد کند.

برگزاری اجلاس وزرای خارجه کشورهای همسایه عراق بهانه ای شد تا احمد ابوالغیظ، وزیر خارجه مصر در تهران حضور یابد و منوچهر متکی میزبانی وی را عهده دار شود. پس از آن نیز این دیدارها ادامه یافت تا اینکه متکی در اجلاس همسایگان عراق در شرم الشیخ حضور یافت.

اظهارات احمدی نژاد اردیبهشت 86 در امارات در پاسخ به یک خبرنگار مصری مبنی بر آمادگی ایران برای بازگشایی سفارت ایران در مصر تا پایان وقت اداری همان روز و اظهار تمایل وی برای حضور در قاهره به شرط دعوت از طرف سران مصر فضا را برای نزدیکی دو کشور مهیاتر کرد.

این اظهارات بلافاصله با واکنش سرد وزیر خارجه مصر روبه رو شد. تا آنجا که ابوالغیط به تشریح پیش شرط‌های خود برای رابطه با ایران پرداخت. این شروط از این قرار بود: «اگر ایران نشانه خالد اسلامبولی قاتل انورسادات رئیس جمهور مصر در سال 1981 را حذف کند، 90 درصد مشکل حل خواهد شد و پس از آن ما درباره شکل روابط آینده مان گفت وگو خواهیم کرد.» جدا از این پیش شرط‌ها قاهره مسائل دیگری را برای پذیرش درخواست تهران جهت برقراری مجدد در نظر داشت.

با این حال با وجود آنکه مصر برای پذیرش درخواست احمدی نژاد از موضعی برتر به تعیین پیش شرط اقدام کرده بود، تهران در راستای عملی کردن درخواست خود سماجت بسیاری نشان داده و مسیر تهران - قاهره را به اتوبانی یک طرفه برای دیپلمات های ایرانی تبدیل کرد که هرکدام حامل پیام های جداگانه از طرف رئیس قوه مجریه ایران بودند، بدون آنکه حتی یکی از این سفرها از سوی همتایان مصری پاسخ داده شود. به همین دلیل عدم حضور احمدی نژاد در اجلاس غیرمتعهدها که اردیبهشت امسال در مصر برگزار شد، پاسخی به مانع‌تراشی‌های مصر در مقابل ایران، شناخته شد.

پس از شکل گیری بحرانی تازه در روابط تهران و قاهره بعد از جنگ غزه و حواشی حین و پس از آن، قاهره سطح نمایندگی خود را در نشست وزیران امور خارجه کشورهای عضو جنبش عدم تعهد در تهران از وزیر امور خارجه به معاون وزیر کاهش داد و به جای «احمد ابوالغیظ»، «نائله جبر» معاون وزیر خارجه در روابط سیاست بین الملل را به عنوان رئیس هیات مصری به ایران اعزام کرد.

موضوع دیگری که به تیرگی روابط دو کشور انجامید، ساخت فیلم «اعدام فرعون» در ایران در تیر ۱۳۸۷، بود که توسط عده‌ای از هواداران ستاد پاسداشت شهدای نهضت جهانی اسلام ساخته شده و از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد. در فیلم اعدام فرعون، از انور سادات رئیس جمهور سابق مصر، به‌خاطر آشتی با اسرائیل به عنوان یک «خائن» و از قاتل او در نقش یک «قهرمان» یاد شده است. دولت مصر به پخش این فیلم از تلویزیون ایران شدیدا اعتراض کرد و در واکنش دفتر شبکه عرب‌زبان «العالم» را که متعلق به صدا و سیمای جمهوری اسلامی است، با دخالت پلیس قاهره پلمپ کرد.همچنین مسابقه دوستانه میان تیم ملی فوتبال ایران و تیم ملی فوتبال مصر نیز توسط مقامات مصری لغو گردید. سخنگوی رسمی حزب ملی حاکم در مصر، نیز متقابلا از آغاز به کار یک پروژه تولید فیلم، درباره امام خمینی خبر داد. وی این فیلم را پاسخی مستقیم دولت مصر به «اعدام فرعون» خوانده بود.


صفحه مناسب چاپ پیشنهاد این صفحه از این خبر یک pdf بساز

سایر خبرها

  • ۱۷ تیر ۱۴۰۲ - ۱۰:۴۱ استقبال امیرعبداللهیان از همتای الجزایری در تهران
  • ۱۷ تیر ۱۴۰۲ - ۱۰:۴۰ دیدار سفیر ایران با وزیر خارجه سیرالئون
  • ۱۷ تیر ۱۴۰۲ - ۱۰:۳۹ ملاقات سفیر ایران با زندانیان ایرانی در موزامبیک و کسب اطلاع از سلامت آنها
  • ۱۷ تیر ۱۴۰۲ - ۱۰:۳۸ رسانه اماراتی: حمیدتی و البرهان دیدار می‌کنند
  • ۰۴ تیر ۱۴۰۲ - ۰۵:۳۹ گفت‌وگوهای منطقه‌ای بن‌سلمان و السیسی در پاریس
  • ۰۴ تیر ۱۴۰۲ - ۰۵:۳۸ مغرب نشست «النقب» را به تعویق انداخت
  • ۰۴ تیر ۱۴۰۲ - ۰۵:۳۷ سودان جنوبی مرزهایش با سودان را بست
  • ۰۴ تیر ۱۴۰۲ - ۰۵:۳۶ دیدار سفیر ایران با رئیس مجلس نمایندگان تونس
  • ۲۹ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۲:۰۶ تأسف وزیر خارجه مصر از موضع اتحادیه اروپا درباره سوریه
  • ۲۹ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۲:۰۵ امیرعبداللهیان: توسعه روابط با کشورهای آفریقایی در دستورکار دولت است
  • ۲۹ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۲:۰۴ کنعانی حمله تروریستی در اوگاندا را به شدت محکوم کرد
  • ۲۹ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۲:۰۳ تصمیم دولت بورکینافاسو برای راه‌اندازی سفارت در تهران
  • ۲۹ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۲:۰۲ رئیس حزب‌ الوفد رسما نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری مصر شد
  • ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۶:۰۸ تمدید سه روزه آتش‌بس در سودان
  • ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۶:۰۷ کرملین: تحقق طرح صلح آفریقا درباره اوکراین سخت است
  • ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۶:۰۶ دعوتنامه اردوغان برای السیسی
  • ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۶:۰۶ 17 غیرنظامی سودانی از جمله چند زن و کودک در حمله هوایی کشته شدند
  • ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۶:۰۵ کشته شدن 38 دانش‌آموز اوگاندایی در یک حمله تروریستی
  • ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۶:۰۴ یونیسف: بیش از 1 میلیون کودک به علت جنگ در سودان آواره شدند
  • ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۶:۰۳ «نیروهای پشتیبانی سریع» سودان، ارتش را به مثله کردن 2 عضو خود متهم کردند
  • ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۶:۰۲ العربیه از تشکیل کمیته‌ ایرانی-مصری برای احیای روابط خبر داد
  • ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۱:۵۷ سفر نخست‌وزیر عراق به قاهره با محوریت ایران و تقویت روابط
  • ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۱:۵۶ تشدید جنگ داخلی در سودان پس از پایان آتش‌بس 24ساعته
  • ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۱:۵۵ رژیم صهیونیستی به دنبال تولید تسلیحات در مغرب
  • ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۱:۱۸ وعده ایتالیا برای کمک ۷۰۰ میلیون یورویی به تونس
  • ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۱:۱۷ نشست شورای همکاری خلیج فارس و مصر درباره مسائل منطقه‌
  • ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۱:۱۶ مشارکت رژیم صهیونیستی در رزمایش «شیر آفریقا» در مغرب
  • ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۱:۱۵ درگیری‌های خونین بین مردم و نیروهای امنیتی در سنگال
  • ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۱:۱۴ کشته شدن ده‌ها کودک در شمال نیجریه در پی حمله مردان مسلح
  • ۱۳ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۱:۵۶ تمایل کومور برای ازسرگیری روابط رسمی با ایران