جام جم آنلاين: وقتي بازارهاي مالي دبي كمتر از 2 هفته قبل دچار فروپاشي شد خاورميانه خود را براي ضربه اقتصادي سختي آماده كرد اما مصر يكي از معدود كشورهاي منطقه است كه بيش از آن كه از مشكلات اقتصادي دبي لطمه ببيند از آن منتفع خواهد شد.
مصر كشوري 80 ميليوني است كه حداقل نيمي از جمعيتش با درآمد روزانه‌اي كمتر از 2 دلار زندگي مي‌كنند. در چنين كشوري ثبات، ضرورتي حياتي براي حفظ حمايت جامعه از رژيم حسني مبارك، رئيس‌جمهور 81 ساله كشور است. طي سال‌هاي اخير جهش بي‌سابقه تورم بعلاوه اقدام دولت در كاهش يارانه مواد غذايي به‌رغم نارضايتي آحاد جامعه به شكل‌گيري اعتراضات عمومي و در پاره‌اي موارد ناآرامي منجر شد.
توانمندي دولت در سوق دادن جامعه به سوي ثروت و مكنت همچنان عنصري حياتي در حفظ نظم عمومي و ثبات سياسي بويژه در شرايط كنوني است كه اين كشور درگير منازعات پنهان بر سر مساله جانشيني مبارك است كه طي 25 سال گذشته قدرت را در اين كشور در انحصار خود داشته است.
بحران مالي دبي قطعا تاثيري ماندگار بر شرايط مصر داشته و به كاهش سرمايه‌گذاري مستقيم و ارسال حواله‌هاي مالي كارگران مصري مقيم امارات منجر خواهد شد با اين حال مقامات مصري اميدوارند بخشي از سرمايه‌گذاري مستقيم كه از دبي سر در مي‌آورد را به خود اختصاص داده و جذب كند.
كورتن فينگار، سردبير نشريه اقتصادي FDI كه از زيرمجموعه‌هاي تايمز مالي است، اعتقاد دارد تقريبا همه كشورهاي خاورميانه تا آنجا كه به جذب سرمايه‌گذاري مستقيم مربوط مي‌شود از سقوط دبي سود مي‌برند و بخشي از اين سرمايه‌گذاري را به خود اختصاص مي‌دهند. او مي‌گويد: با فروپاشي اقتصاد امارات علاقه شركت‌هاي بزرگ و سرمايه‌گذاران خارجي به خاورميانه از بين نمي‌رود.
او با اشاره به اين كه سقوط بازارهاي امارات موجب خواهد شد كه سرمايه‌گذاري با حساسيت بيشتري انجام شود، مي‌افزايد: مصر با توجه به زيرساخت‌هاي اقتصادي مستحكم‌تر يكي از كشورهايي خواهد بود كه مورد توجه سرمايه‌گذاران خارجي قرار خواهد گرفت.
اقتصاد مصر يكي از باثبات‌ترين اقتصادهاي سراسر خاورميانه است بخصوص كه خاستگاه بخش اعظم رشد اقتصادي اين كشور در سال‌هاي اخير اقدامات صورت گرفته براي تامين نيازهاي مصري‌ها بوده است. جاذبه دبي در نقطه مقابل بر تامين نياز خارجي‌هايي كه براي كار و تجارت به دبي آمده بودند، استوار بود. به همين دليل رشد اقتصادي دبي غيربومي و به همين سياق ناپايدارتر بود.
دولت دبي وقتي روز 25 نوامبر خواستار مهلتي 6 ماهه براي بازپرداخت ميلياردها دلار از بدهي‌هاي دبي ورلد، شركتي دولتي شد امواج وحشت را براي بازارهاي مالي جهان فرستاد. اگرچه اقتصاد مصر هم از اين موج بي‌نصيب نماند بازار بورس و بخش مالي اين كشور خيلي زود خود را بازيافت اما سيستم بانكي دبي به سرعت اعتبار خود را از دست داد.
هرچند در نگاه اول اقتصاد مصر در قياس با اقتصاد دبي ممكن است اسبي پير و فرتوت در مزرعه شبيه باشد كه هيچ سنخيتي با تراكتور نو و پرزرق و برق اقتصاد دبي ندارد اما دولت مصر با حداكثر توان به دنبال نوسازي ساختار اقتصاد اين كشور و همخوان كردن آن پيشرفت‌هاي روز است.
قاهره طي سال‌هاي اخير اقدامات زيادي براي نوسازي سيستم بانكي خود و جذب سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي انجام داده است. بانك مركزي مصر قوانين سختگيرانه‌اي را به مرحله اجرا درآورد و دولت رانت‌هاي تجاري را حذف كرد تا با اعاده سلامت به نظام اقتصادي كشور امكان جذب سرمايه‌گذاري خارجي روبه افزايش گذارد.
در همين حين تحركات گسترده‌اي براي توسعه زيرساخت‌ها از جمله ساخت ترمينال بين‌المللي مدرن براي فرودگاه قاهره و خط سوم متروي اين شهر آغاز شده است. بازار بورس مصر اقدام به تهيه و تدوين شاخص‌هاي جديد كرده و با دسته‌بندي شركت‌هاي همگن سعي دارد انتخاب آنها براي سرمايه‌گذاري را تسهيل كند.
اين طرح نتيجه‌بخش بود. بانك جهاني در سال 2008 مصر را در زمره 10 كشور برتر در زمينه اصلاح ساختار مالي قرار داد.
اقتصاد مصر در سال مالي گذشته رشدي 4.7 درصدي را به ثبت رساند كه البته در قياس با رشد 8 درصدي سال قبل از آن كاهشي شديد داشت. با اين حال همين ميزان رشد هم با توجه به حال و هواي حاكم بر وضعيت اقتصادي جهان و در مقايسه با اقتصادهاي پيشرو منطقه چون تركيه كه در سال 2008 به نرخ رشدي 1.1 درصد دست يافت قابل توجه و حتي ستودني بود.
فينگار مي‌گويد: مصري‌ها اقدامات زيادي براي بهبود دو جبهه خود و افزايش سلامت اقتصادشان انجام داده‌اند. او مي‌گويد: اين شرطي اساسي براي پيشرفت اقتصادي است كه انجام كارهاي اقتصادي تسهيل شده و همه چيز به طور سيستماتيك انجام شود.
به گفته تحليلگران به ثبات رسيدن يا افزايش بهاي نفت به معناي افزايش سرمايه‌گذاري كشورهاي عرب حوزه خليج‌فارس در مصر خواهد بود كه به خودي خود به كاهش تبعات منفي سقوط اقتصاد دبي بر اقتصاد مصر كمك مي‌كند.
احمد اكارلي، اقتصاددان ارشد گلدمن ساچش و متخصص خاورميانه مي‌گويد: مادامي كه تراز مالي كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس مثبت باشد مصر از جريان نقدينگي منتفع مي‌شود. اين سرمايه‌گذاري به اشكال مختلفي اتفاق خواهد افتاد اما به هر حال به نفع مصري‌ها خواهد بود.
اگرچه گمان مي‌رود شركت‌هاي غربي در كوتاه‌مدت همچنان به سرمايه‌گذاري در امارات عربي متحده علاقه‌مند باشند و به جاي دبي به سوي ابوظبي متمايل شوند اما در درازمدت مصر جاي امارات را خواهد گرفت و به افول خورشيد پرفروغ اين اميرنشين سرعت مي‌بخشد.
اگرچه اين‌ها همه گمانه‌زني است اما تحقيقات صورت‌گرفته پيش گرفتن مصر از امارات در جذب سرمايه‌گذاري خارجي را تاييد كرده است.
تحليلگران كم‌شماري بر اين باور هستند كه بحران اقتصادي دبي سرمايه‌گذاران را به طور كامل از منطقه فراري مي‌دهد. در هر حال مصر از تحولات اخير و سقوط اقتصاد دبي اگر سود نبرد زيان نخواهد ديد و اين كشور بخت اول جذب سرمايه‌هايي است كه دبي را ترك مي‌كنند.
مترجم: فرزين تكلو
منبع: اكونوميست
