موسس جنبش جماعت اخوان المسلمين مصر، "حسن احمد عبدالرحمن محمد البنا الساعاتي " است كه اين جنبش را در سال 1928 تاسيس كرد و رهبري آن را بر عهده گرفت.
به گزارش فارس، جنبش مصري "جماعت اخوان المسلمين " يكي از جنبش‌هاي اسلامي است كه داراي شيوه و تفكري روشن است در حالي كه بنا بر اعلام مركز مطالعاتي الجزيره، برخي پژوهشگران آن را به افراط‌گرايي متهم مي‌كنند و اعلام مي‌كنند كه اين جنبش عقايدي غير از آنچه اعلام مي‌كند، در سر دارد.
اين جنبش بر اساس شش اصل بنا نهاده شد: الف) آزادي وطن از سلطه بيگانگان به ويژه اسرائيل. ب) تشكيل حكومت اسلامي در مصر. ج) اصلاحات اجتماعي و اقتصادي. د) مبارزه و مخالفت با استعمار. ه) طرفداري از استقلال كشورهاي اسلامي در هر نقطه از جهان. ي) ضديت با ملي‌گرايي [صرف] و تلاش براي وحدت جهان اسلام.
مركز مطالعاتي الجزيره عقيده دارد كه اگر شماري از كتاب‌ها و مراجع اين جنبش را ورق بزنيم و مطالعه بكنيم دو خط موازي در تفكر اخواني شاهد خواهيم بود و آن نامه‌هاي حسن‌البنا [موسس اين جنبش] و تفكر "سيد قطب " است.
موسس جنبش جماعت اخوان المسلمين مصر، "حسن احمد عبدالرحمن محمد البنا الساعاتي " است كه اين جنبش را در سال 1928 تاسيس كرد و خود رهبر نخست آن بود.
حسن البنا در سال 1928 با شش نفر از جوانان هم‌دوره خود اين جماعت را در اسماعيليه مصر بنا نهاد. اين شش نفر "حافظ عبد الحميد "، "احمد الحصري "، "فؤاد إبراهيم "، "عبدالرحمن حسب الله "، "اسماعيل عز " و "زكي المغربي " بودند.
شيخ حسن البنا در بخشي از عقايد خود اعلام مي‌كند كه "ما قدرت و حكومت را براي خودمان نمي‌خواهيم، بلكه براي عهده‌دارشدن به امور آن، كسي را برخواهيم گزيد كه به احكام و شريعت اسلامي پايبند و وفادار باشد. "
وي مي‌افزايد: همه ما سربازان و ياوران او خواهيم بود. اما در صورت نيافتن شخصي كه رهبري دولت اسلامي را به عهده گيرد، ما خود تشكيل حكومت اسلامي را به عهده خواهيم گرفت. در راستاي رسيدن به اين هدف از هيچ كوششي فروگذار نخواهيم كرد.
در همين راستا، برخي احزاب مصري با انديشه‌هاي حسن‌البنا مقابله كردند و مانع توسعه سياسي آن شدند كه از جمله اين احزاب حزب "الوفد " و حزب "السعدي " بود.
بنا بر اين گزارش، حسن البنا بارها وارد رقابت‌هاي انتخاباتي در قاهره شد ولي او و همكارانش در هيچ دايره انتخاباتي به پيروزي نرسيدند.
اخوان‌المسلمين در زمان حسن البنا رهبر نخست خود، وارد حوزه رقابت‌هاي انتخاباتي شدند و در دوران ملك فاروق با احزاب سياسي به رقابت پرداختند.
در سال 1932 تشكيلات و رهبري اخوان به قاهره منتقل گرديد و پس از آن كنگره‌هاي مختلفي توسط اخوان المسلمين برگزار شد. پس از تشكيل كنگره سوم درسال 1935، گروه سياسي-نظامي "الجواله " تأسيس شد. به مناسبت آغاز سلطنت ملك فاروق، چهارمين كنگره اخوان برگزار شد و اين سازمان، پادشاه جديد را تأييد كرد. شايد بتوان هدف كلي اخوان را پس ازكنگره پنجم، در آزادي وطن اسلامي از سلطه بيگانه و تشكيل دولت آزاد اسلامي در آن خلاصه كرد.
در سال 1941، كنگره ششم در قاهره برگزار شد و در آن اخوان المسلمين تصميم به شركت در انتخابات مجلس مصر گرفت. به فرمان ملك فاروق، دولت نقراشي پاشا فرمان انحلال اين جمعيت را در دسامبر 1948 صادر كرد. بسياري از اعضاي آن بازداشت شدند و اموال جمعيت مصادره شد. پس از آن، تبليغات گسترده‌اي عليه آنان از هر سو آغاز شد. اندكي پس از انحلال، در 28 دسامبر 1948م، نقراشي نخست وزير به دست يكي از اعضاي اخوان المسلمين كشته شد و چندي بعد نيز، حسن البنا به شهادت رسيد.
پس از شهادت حسن البنا و آزادي اخوان‌المسلمين از زندان‌ها، اخوان المسلمين در انتخابات پارلماني مصر، حضور فعالي يافتند ولي محدوديت‌هاي گوناگون توسط دستگاه‌هاي امنيتي و پليس نظام حاكم سر راه آنها قرار داده شد.
هم‌اكنون دولت مصر به رياست جمهوري "حسني مبارك " هر چند مدت، شماري از اعضاي اين جماعت را با هدف مقابله با اقدامات آنان، بازداشت مي‌كند و تحت فشار قرار مي‌دهد.
"سيد قطب " دومين رهبر اين جنبش بود. وي از انديشمندان مصري و اين جماعت بود كه بسياري از نظريات و ايده‌هاي اين جماعت را پايه‌ريزي كرد.
بنا بر اعلام مركز مطالعات الجزيره، كتاب‌هاي سيد قطب مرجعي اساسي براي فهم پس زمينه‌هاي انديشه جماعت اخوان المسلمين به شمار مي‌رود.
سيد قطب در سال 1906 ميلادى در روستاى "موشه " از توابع استان اسيوط مصر كه به روستاى عبدالفتاح نيز معروف است، ديده به جهان گشود.
سيد قطب پس از تحصيلات ابتدايي به مدت دو سال به سبب اوضاع آشفته داخلي نتوانست تحصيلات خود را ادامه دهد ولي در سال 1920ميلادي براي ادامه تحصيل به قاهره سفر كرد.
سيد قطب در زمان دانشجويى بسيار با نشاط و آگاه بود و با شجاعت از اوضاع علمى و فرهنگى دانشگاه انتقاد مىكرد. پس از اين وي به همراه دوستان خود در دانشگاه با فعاليتهاي سياسي و اجتماعي بيشتر آشنا شد و با آشنايي پيشين كه به وسيله دايي خود از حزب "وفد " داشت، به عضويت اين حزب درآمد و مقالات خود را در نشريه اين حزب منتشر كرد.
بعد از انتشار مقالاتي در باره مشكلات مصر، دولتمردان مصر تصميم گرفتند سيد قطب را براي مأموريتيكاري به امريكا اعزام كنند. وزارت تعليم و تربيت مصر سيد را به بهانه تحقيق در شيوه تربيت در مدارس امريكا اعزام كرد.
اما آنها از اين تصميمگيري دو هدف را پي ميگرفتند: 1. سيد قطب از جامعه علمي ـ فرهنگي مصر دور شود تا ديگر نتواند اذهان عمومي را متوجه حركت اسلامي كند؛ 2. در مدت اقامت خود در امريكا تحت تأثير فرهنگ غرب قرار گيرد و به اصطلاح نظرش از غربستيزي، به غربزدگي برگردد.
وي در سال 1948ميلادي سفرش را با كشتي از بندر اسكندريه به نيويورك آغاز كرد. پس از ورود به نيويورك به انجام مأموريت محوله پرداخت و هر روز به مدارس امريكا ميرفت و از نحوه آموزش در آنجا اطلاعاتي كسب ميكرد. او حدود دو سال در امريكا اقامت داشت و در اين مدت از طريق جرايد، راديو و تلويزيون و با شمّ سياسي بالايي كه داشت، فهميد امريكا ميخواهد از سلطه انگليس بر دنيا بكاهد و خود، استعمار كشورهاي عربي و اسلامي را ادامه دهد؛ بدين سبب تصميم گرفت هنگام بازگشت به مصر با نوشتن مقاله، به مردم به ويژه نسل جوان آگاهي بخشد و طرح امريكا را آشكار سازد.
سيد قطب به جنبش يهود و صهيونيسم نيز به شدت بدگمان بود و آن را عامل انحطاط و عقبماندگي جوامع اسلامي ميدانست. وي هدف صهيونيسم را تضعيف عقيده اسلامي ميداند و ميگويد: نقشههاي صهيونيسم و استعمار از لابهلاي كتاب‌ها و برنامهها و سخنرانيهاي سردمداران و نيز بازيهاي عمال آنها بيانگر اين حقيقت است كه آنها درصدد تضعيف عقيده اسلامي و محو اخلاق در جامعه اسلامي هستند و ميخواهند اسلام را از اينكه مصدر و منبع قانونگذاري باشد، دور سازند. سيد در كتاب معالم في الطريق ضرورت جهاد ضد دشمن را اجتنابناپذير ميداند و ميگويد: برقراري حكومت خداوند بر روي زمين و محو حكومت بشري، گرفتن قدرت از دست بندگان غاصب و برگرداندن به خدا، اقتدار بر اساس قانون الاهي و از بين بردن قوانين ساخته بشر فقط از طريق موعظه و حرف صورت نخواهد گرفت. سيد قطب، اسلام را يگانه دين رهاييبخش از مشكلات جوامع بشري ميداند و معتقد است كه هيچ نظامي غير از نظام اسلام نميتواند سعادت بشر را فراهم سازد.
ترتيب رهبري اين جماعت به قرار زير است:
1. حسن البنا: (1928- 1949)
2.حسن الهضيبي: (1949 - 1973)
3. عمر التلمساني: (1973 - 1986)
4. محمد حامد أبو النصر: (1986- 1996)
5. مصطفي مشهور: (1996- 2002)
6. مأمون الهضيبي: (2002- 2004)
7. محمد مهدي عاكف: (2004 - 16 يناير 2010)
8. محمد بديع: (16 يناير 2010 - تاكنون)
محمد مهدي عاكف دو روز گذشته در نشست مطبوعاتي در قاهره رسما اعلام كرد كه "محمد بديع " از اعضاي هيئت رهبري جماعت اخوان‌المسلمين به عنوان رهبر جديد اين جماعت انتخاب شده است.
انتخاب بديع 66ساله به عنوان رهبر جديد به دنبال استعفاي دكتر "محمد حبيب " از تمامي پست‌هاي خود در اين جماعت صورت مي‌گيرد. بديع پيش از اين استاد دانشكده دامپزشكي در دانشگاه "بني سويف " در جنوب قاهره بود.
وي در سال 1943 در شهر بزرگ "المحلة " در استان غربيه شمال قاهره متولد شد. بديع در سال 1959 به دانشكده دامپزشكي قاهره پيوست و در همان سال توسط يكي از مبلغان سوري با اخوان‌المسلمين آشنا شد.
وي در سال 1965 به عضويت اين جماعت درآمد و به دليل مسئله نظامي مربوط به سيد قطب به 15 سال حبس محكوم شد و 9 سال آنرا سپري كرد و پس از آن نيز فعاليت خود را در دانشگاه "بني سويف " ازسرگرفت و تاكنون مديريت دفتر اداري استان را بر عهده داشته است.
