چهاردهمین نشست سران اتحادیه آفریقا روز یکشنبه با حضور وزیر خارجه کشورمان و رهبران 53 کشور این قاره و برخی کشورها و نهادهای بین المللی، به‌عنوان ناظر و میهمان ویژه، در شهر آدیس آبابا پایتخت اتیوپی گشایش یافت.
به گزارش شبکه ایران، در این دوره از نشست سران اتحادیه آفریقا علاوه بر روسای جمهوری و نخست وزیران 53 کشور این قاره، قرار است نیکلا سارکوزی رییس‌جمهوری فرانسه، زاپاته رو نخست وزیر اسپانیا، کوفی عنان دبیر کل سابق سازمان ملل متحد نیز حضور دارند.
اتحادیه آفریقا در سال 1963 تاسیس شده است
اتحادیه آفریقا اوایل قرن بیست ویکم وارد ادبیات مناسبات سیاسی جهان شد و در واقع جایگزین سازمان وحدت آفریقا گردید که در حال حاضر 53 کشور این قاره در آن عضویت دارند.
سازمان وحدت آفریقا به عنوان سلف اتحادیه آفریقا در سال 1963 و پس از آنکه در روند استعمارزدایی پس از جنگ جهانی دوم تعداد کشورهای مستقل آفریقا رو به افزایش بود، با عضویت 32 کشور در آدیس آبابا پایتخت اتیوپی تشکیل شد.
سازمان وحدت آفریقا در ابتدای کار فعالیت‌های خود را بر اهداف سیاسی که در ماده دوم اساسنامه آن ترسیم شده بود، متمرکز کرد. در این چارچوب این سازمان نقش عمده‌ای در استعمارزدایی از قاره آفریقا، حل و فصل مسالمت آمیز منازعات مرزی کشورهای این قاره، دفاع از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی اعضا و مبارزه با آپارتاید ایفا کرد.
سازمان وحدت آفریقا به موازات دستیابی به برخی اهداف سیاسی و نیز گسترش تعداد اعضا اهداف خود را به عرصه‌های اقتصادی و فرهنگی و علمی گسترش داد. همچنین در پرتو تحولات نظام بین الملل پس از جنگ سرد، کشورهای عضو سازمان وحدت آفریقا نیز برای آنکه بتوانند نقش و جایگاه این قاره در مناسبات نظام بین‌الملل در قرن بیست و یکم را گسترش دهند، تلاش‌هایی برای تأسیس اتحادیه آفریقا از دهه 1990 آغاز کردند.
سازمان وحدت آفریقا به اتحادیه آفریقا تغییر ساختار داد
در ادامه این مسیر ابتدا نشست فوق العاده سران سازمان وحدت آفریقا در شهر سیرت با انتشار بیانیه‌ای موسوم به "بیانیه سیرت" تصمیم به تأسیس اتحادیه آفریقا گرفتند. سپس در نشست سال 2000 سران آفریقا در شهر لومه پایتخت توگو اساسنامه اتحادیه آفریقا را تصویب کردند.
در نشست سال 2001 سران آفریقا در لوزاکا پایتخت زامبیا طرح جدیدی برای اجرایی کردن اتحادیه آفریقا ارایه شد و در نهایت در نشست سال 2002 سران آفریقا در شهر دوربان آفریقای جنوبی اتحادیه آفریقا آغاز به‌کار کرد.
اکنون اتحادیه آفریقا به عنوان فراگیرترین سازمان کشورهای آفریقایی در پی تحقق اهداف گسترده سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی برای حفظ صلح و ثبات در این قاره و نیز افزایش نقش آفریقا در نظام بین الملل است. مقر اتحادیه آفریقا همچون سازمان وحدت آفریقا که سلف آن بود در شهر آدیس آبابا پایتخت اتیوپی قرار دارد.
ارکان اتحادیه آفریقا نیز شامل اجلاس سران دولت‌ها و حکومت‌های عضو، شورای وزیران، کمیسیون آفریقا، کمیته دائم نمایندگان، شورای صلح و امنیت، پارلمان پان آفریقایی، شورای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، دیوان دادگستری، و تعدادی کمیته‌های فنی و تخصصی است و همچنین نهادهای مالی است.
اسامی کشورهای عضو اتحادیه آفریقا
53 کشور عضو اتحادیه آفریقا عبارتند از: اریتره، اتیوپی، آفریقای جنوبی، الجزایر، آنگولا، اوگاندا، بنین، بوتسوانا، بورکینافاسو، بروندی، تانزانیا، تونس، توگو، جمهوری دموکراتیک عربی صحرا، آفریقای مرکزی، جمهوری کنگو، جمهوری دموکراتیک کنگو، جمهوری موریس، جیبوتی، چاد، دماغه سبز، رواندا، زامبیا، زیمبابوه، ساحل عاج، سنگال، سیرالئون، سیشل، سومالی، سودان، سوازیلند، سائوتومه و پرنسیپ، غنا، کامرون، کنیا، کومور، گینه استوایی، گابن، گامبیا، گینه بیسائو، گینه، لسوتو، لیبریا، لیبی، ماداگاسکار، مالاوی، مصر، موریتانی، موزامبیک، نامیبیا، نیجریه، نیجر.
مالاوی ریاست‌دوره‌ای اتحادیه آفریقا را به عهده می‌گیرد
قرار است امروز در مراسم افتتاحیه این اجلاس "معمر قذافی" رهبر و رییس‌جمهوری لیبی به‌عنوان ریاست کنونی اتحادیه آفریقا سخنرانی کند و سپس"جان پینگ"دیپلمات سرشناس گابنی و رییس فعلی کمیسیون اتحادیه آفریقا گزارش سالانه خود را به این اجلاس ارایه کند.
قذافی سپس ریاست دوره ای اتحادیه آفریقا را به کشور مالاوی واگذار خواهد کرد.
از ایران نیز "منوچهر متکی" وزیر امور خارجه کشورمان به‌عنوان میهمان و عضو ناظر در این نشست شرکت کرده است.
متکی پیش از این نیز در 24 دی ماه به منظور انجام دیداری دو روزه از طرابلس در رأس هیاتی به لیبی سفر کرده بود.
ایران اکنون عضو ناظر اتحادیه آفریقااست و تا کنون در چند اجلاس سران این اتحادیه حضوری فعال و موثر داشته و دارد که به‌عنوان نمونه می‌توان به حضور محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهوری در اجلاس سران این اتحادیه در گامبیا اشاره کرد.
اهمیت روابط با آفریقا هم برای ایران و هم برای آفریقا به‌گونه‌ای است که کشورهای آفریقایی، جمهوری اسلامی ایران را در یازدهمین اجلاس سران این اتحادیه در شرم الشیخ مصر به‌عنوان "شریک استراتژیک آفریقا" معرفی کرده بودند.
اما در بررسی تعهداتی که مالاوی در دوره ریاست خود خواهد داشت، باید به این موضوع اشاره کرد که از مهمترین مسایلی که ریاست مالاویایی اتحادیه آفریقا باید پیگیری کند، مسئله آماده سازی همه پرسی جنوب سودان است که در سال 2011 برگزار خواهد شد .
مسایلی همچون بازگشت دموکراسی گینه، ماداکاسکار و نیجر و همچنین عملی شدن شعار اجلاس چهاردهم سران اتحادیه آفریقا با عنوان فن آوری اطلاعات و ارتباطات در آفریقا، چالش ها و چشم انداز توسعه نیز از دیگر دغدغه‌های رییس جدید این اتحادیه است.
دستاوردی که در زمان ریاست لیبی در اتحادیه آفریقا ( سال 2009 میلادی ) که در اجلاس دوازدهم به عهده طرابلس گذاشته شد، شامل اعزام نیروهای پاسدار صلح اتحادیه آفریقایی برای جلوگیری از تشدید مناقشات سومالی و اعزام هیات کمیسر عالی صلح و امنیت اتحادیه آفریقایی برای بررسی آخرین وضعیت جنوب سودان و همه پرسی در دارفور می‌شد .
وضع مقررات و مصوبات برای مجبور ساختن کشورهای گینه ( کوناتری )، ماداکاسگار و نیجر به منظور احترام به روند دموکراسی در این کشورها و سهیم کردن احزاب و گروه‌های مختلف در روند سیاسی این سه کشور از دیگر مواردی است که به عهده لیبی گذاشته شده بود که در این زمینه هیات‌هایی از سه کشور یادشده و اتحادیه آفریقا برای بررسی اوضاع و گزارشهای مربوطه تبادل شده است .
