کشور آفریقایی سودان در سال‌های اخیر حضور گسترده غول های اقتصادی آسیا را در بخش انرژی خود از سر گذرانده است و هم اکنون نیز، چین و هند به ترتیب، بیشترین مشارکت را در بخش انرژی این کشور دارند.
رشد اقتصادی بالای چین سبب شده است تا این کشور، اکنون دومین مصرف کننده نفت در جهان باشد. چین روزانه 8 میلیون بشکه نفت مصرف می‌کند و پیش‌بینی ها حاکی از این است که مصرف این کشور تا چند سال آینده از 10 میلیون بشکه در روز نیز فراتر برود.
بر این اساس، توجه چین در سال های اخیر، هر چه بیشتر به قاره آفریقا به عنوان منبعی بالقوه برای تامین نیاز آینده انرژی این کشور معطوف شده است. چین هم اکنون حدود یک سوم از نفت مورد نیاز خود را از آفریقا وارد و بیش از 60 درصد نفت سودان را خریداری می‌کند که هفت درصد از نیاز این کشور به نفت خام است. همچنین پکن تاکنون افزون بر 8 میلیارد دلار در بخش انرژی سودان سرمایه گذاری کرده است.
از سوی دیگر شرکت ملی نفت چین (سی ان پی سی) در سال 1997 موافقتنامه ای با دولت سودان برای تاسیس شرکت نفت نیل بزرگ امضا کرد که بر اساس آن، چین با داشتن سهم 40 درصدی این شرکت، حق اکتشاف و بهره برداری از بلوک‌های 1و 2 و4 حوزه نفتی «مقلد» (از ذخایر عمده نفت این کشور) را به دست آورد.
مقام های سودان می کوشند با کمک چین ظرفیت تولید نفت خود را از نیم میلیون بشکه در روز کنونی به بیش از 1 میلیون بشکه در روز برسانند، همچنین دو طرف ماه گذشته توافق کردند تا ظرفیت پالایشگاه 100 هزار بشکه ای خارطوم را که در مالکیت مشترک دو طرف است، تا دو برابر افزایش دهند.
همچنین چین سال 2009 روزانه حدود 237 هزار بشکه نفت خام از سودان وارد کرد که 18 درصد بیش از مدت مشابه در سال 2008 است و انتظار می رود با سرمایه گذاری های جدید این میزان افزایش یابد.
هندی ها نیز به واسطه وابستگی70 درصدی خود برای تامین انرژی به خارج و قرار داشتن در جایگاه چهارم تقاضای جهان برای نفت خام بعد از آمریکا، چین و ژاپن توجه ویژه ای به آفریقا و به ویژه سودان دارند.
حضور هند در سودان به عنوان بخشی از برنامه این کشور برای تمرکز بر آفریقا با هدف ارتقای منافع تجاری تقویت شده است و شرکت نفتی «او ان جی سی» هند اکنون یکی از سهامداران عمده شرکت نیل است این شرکت در جنوب سودان به اکتشاف و تولید نفت می پردازد. هند همچنین در میدان های عمده این منطقه چونB5 ،A5 بیش از 269 میلیون دلار سرمایه گذاری کرده است.
نتیجه
سودان با وجود درگیری همزمان در بحران های مختلف قومی و نژادی در منطقه دارفور و جنوب این کشور، به دلیل دارا بودن ذخایر عظیم نفت خام، همواره در کانون توجه شرکت های نفتی دنیا قرار داشته است تا جایی که علی رغم شرایط نامساعد این کشور برای سرمایه گذاری،شرکت های چینی و هندی حضوری پر رنگ در بخش انرژی این کشور پیدا کرده اند.
در این راستا همه پرسی سال آینده و افق دستیابی به صلح میان شمال و جنوب این کشور می تواند به توسعه و سرمایه گذاری کشورهای بیشتری در ذخایر جنوب سودان، که برآوردها حکایت از وجود سه تا دوازده میلیارد بشکه نفت در آن دارد، منجر شود. اگرچه عواملی از جمله نامعین بودن وضعیت حقوقی و سیاسی سودان و پایدار نبودن اوضاع امنیتی در مناطق نفت خیز این کشور موجب شده است تا این کشور با وجود پتانسیل بالا در جذب سرمایه گذاران خارجی ناکام بماند.
این در حالی است که تحریم های اعمالی آمریکا و فشارهای نهاد های حقوق بشری بر رهبران این کشور هم از عوامل عمده ای است که جذابیت سودان را برای سرمایه گذاران خارجی تقلیل داده است که در صورت برطرف شدن، می تواند زمینه حضور هر چه گسترده تر آنان را فراهم سازد.
