انفجارهاي هسته اي که دانشمندان فرانسوي در دهه 1960 در کوههاي "عين اکر" در صحراي الجزاير انجام دادند موجب آلوده شدن خاک منطقه شده و ادامه انتشار مواد راديواکتيو از اين کوهها، به روابط فرانسه و الجزاير آسيب رسانده است.


فرانسه که در زمان جنگ سرد به منظور تقويت جايگاهش به عنوان يک ابرقدرت وارد مسابقه تسليحات هسته اي شد، اين منطقه بي آب و علف در الجزاير را که در آن زمان مستعمره فرانسه بود براي اجراي ازمايشهاي هسته اي انتخاب کرد. الجزاير مدتي پس از کسب استقلال از فرانسه خواستار توقف انفجارها شد.
خبرگزاري رويترز در گزارشي به قلم امين شيخي از عين اکر افزود: با گذشت تقريبا نيم قرن از اين انفجارها، ساکنان محلي مي گويند ازمايشهاي هسته اي موجب تخريب محيط زيست و ايجاد مشکلات جسمي براي آنها شده است و خواستار عذرخواهي پاريس و پرداخت غرامت شده اند. الجزاير از اين درخواست ساکنان عين اکر حمايت مي کند.
اين ماجرا به عامل تنش بين الجزاير و فرانسه تبديل شده است. الجزاير همچنين از پاريس به اين علت که حاضر به عذرخواهي به خاطر سالها استعمار فرانسه نيست خشمگين است. روابط بين دو کشور اين هفته پس از آن که الجزاير، فرانسه را به کوتاهي در حمايت از الجزيره براي مقابله با تندروهاي القاعده متهم کرد، وارد مرحله تيره جديدي شد.
حسين دخال هشتاد و سه ساله، که در روستايي نزديک کوه "عين اکر" زندگي مي کند آزمايش هسته اي فرانسه را در روز يکم ماه مه 1962 که با نام "بريل" اجرا شد به خاطر مي آورد. اين انفجار هسته اي موفقيت اميز نبود و موجب شد مواد راديواکتيو در کل منطقه پخش شود. دخال مي گويد: در آن روز صداي انفجاري را شنيدم و پس از آن زندگي ما عوض شد و بيماري هاي ناشناخته اي در منطقه بروز کرد.
الجزاير در سال 1962 بعد از جنگي که در آن صدها هزار نفر کشته شدند استقلال خود را به دست اورد ولي معاهده اي که شارل دوگل رئيس جمهور فرانسه براي پايان يافتن حاکميت فرانسه بر الجزاير امضا کرد به پاريس اجازه داد به ازمايشهاي هسته اي خود تا سال 1966 ادامه دهد. فرانسه از سال 1961 هفده انفجار هسته اي در منطقه عين اکر انجام داد. اين ازمايشها زير زمين و در دل کوه و همچنين در منطقه بياباني رقان در سطح زمين اجرا شد.
حامل عمر که رياست سازماني محلي را با هدف هشدار دادن به مردم درباره آلودگي راديواکتيو بر عهده دارد مي گويد: سرطان، بسياري از مردم منطقه را کشته است ولي در بسياري از موارد، قربانيان و والدين آنها از بيماري خود يا فرزندشان اطلاع نداشتند. يکي ديگر از مشکلات ناشي از ازمايشهاي هسته اي در منطقه عين اکر، عقيم شدن بسياري از ساکنان آن است. حامل عمر تاکيد مي کند آنچه ما مي خواهيم، مشخص شدن علت مرگ ساکنان منطقه است. ما از گروههاي پزشکي و علمي و دولت مي خواهيم به ما کمک کنند.
دخال ترديدي ندارد که فرانسوي ها مسئول مشکلات منطقه هستند. او به خبرگزاري رويترز گفت: من خواستار عذرخواهي و پرداخت غرامت از طرف فرانسوي ها هستم.
وزارت دفاع فرانسه مي گويد بررسيهايي که در آن زمان انجام شد نشان داد ميزان تشعشعات راديواکتيو که ساکنان محلي در معرض آن قرار گرفتند پائين تر از سطح خطرناک بود و آلودگي محيط زيست به اندازه اي نبود که تهديدي براي سلامت ساکنان باشد.
اما امروزه در مناطق مختلف کوه عين اکر تابلوهايي قديمي ديده مي شود که روي آن عبارت "خطر" به زبانهاي فرانسوي و عربي نوشته شده است. همچنين قطعات رها شده تجهيزات و بخشي از يک خط آهن و بشکه هاي فلزي و حتي کفش يک سرباز در سطح منطقه پراکنده است.
به گفته مقامات الجزايري، سطح مواد راديواکتيو در برخي مناطق نزديک به محل انفجارها بيست برابر ميزان عادي است. يکي از دانشمندان الجزايري که خبرنگاران و فعالان حقوق اجتماعي را در بازديد از منطقه همراهي مي کرد به آنها توصيه کرد بيش از ده دقيقه در آنجا باقي نمانند.
مسئولان الجزايري مي گويند فرانسه از ارائه اطلاعات بايگاني شده در خصوص انفجارها به آنان خودداري مي کند که اين مسئله موجب شده است اطلاعي در خصوص ميزان خطرات ناشي از تشعشعات و اتخاذ تدابير مناسب براي مهار کردن آن در دسترس نباشد.
رولان دسپورديه که رياست يک سازمان فرانسوي مستقل را در زمينه کنترل هسته اي بر عهده دارد مي گويد: "منطقه در معرض آلودگي راديواکتيو قرار گرفته است. ما به اطلاعاتي درباره مکاني که مواد آلوده در انجا دفن شده است نياز داريم و چنين اطلاعاتي بايد از فرانسه دريافت شود."
وي مي افزايد: نمي دانم به چه علت فرانسه از تحويل دادن اسناد بايگاني شده به الجزاير خودداري مي کند.
از سوي ديگر يک نشريه فرانسوي نوشت: همه کساني که خود را قرباني آزمايشهاي هسته اي فرانسه مي دانند الجزايري نيستند. اين روزنامه به اسنادي محرمانه اشاره مي کند که نشان مي دهد فرانسه عمدا سربازان خود را در معرض انفجارها قرار داده است تا ميزان تاثير انفجارها را بر انسانها ارزيابي کند.
ميشل دسوبريه که در آن زمان سرباز ارتش فرانسه بود مي گويد، بدون آن که بداند به يک حيوان آزمايشگاهي تبديل شده بود. وي که به تازگي از منطقه عين اکر ديدن کرده است مي گويد: در روز اول ماه مه 1962 در ساعت يازده صبح ابر عظيمي را به شکل لانه کلاغ بر فراز منطقه عين اکر مشاهده کردم. روساي ما همگي منطقه را ترک کرده بودند. آنچه در اين منطقه روي داد غيرقابل قبول است.