مركز تحقيقات الزيتونه در مقاله‌اي با اشاره به احداث ديوار فولادي توسط رژيم مصر مي‌نويسد: فشارهاي دو جانبه‌اي كه قاهره از سوي آمريكا و رژيم صهيونيستي متحمل مي‌شود به مرور زمان به عامل شكل دهنده سياست خارجي مصر تبديل شده است.
به گزارش فارس مركز تحقيقات "الزيتونه " در مقاله‌اي از "عريب الرنتاوي " مدير مركز تحقيقات سياسي قدس در عمان به بررسي اقدام مصر در احداث ديوار فولادي برسر مرزهايش يا نواز غزه كرده و بازتاب‌هاي احداث اين ديوار را در ابعاد مختلف آن مورد تحليل قرار داده است.
الرنتاوي در اين‌باره مي‌نويسد: به نظر مي‌رسد رژيم مصر در احداث ديوار فولادي با وجود اعتراض‌هاي داخلي و خارجي و مشكلاتي كه براي يك و نيم ميليون فلسطيني تحت محاصره در نوار غزه ايجاد مي‌كند، مصمم است.
وي در ادامه اضافه مي‌كند: فشارهاي آمريكايي- صهيونيستي نقش مهمي در ساخت اين ديوار بازي مي‌كنند، اين درحالي است كه خشم و غضب رژيم مصر از حاكميت حماس بر نوار غزه كه نماد حاكميت يك جنبش اسلامگرا و ادامه فعاليت "اخوان المسلمين " مصر در فلسطين است، مقامات اين كشور را به ادامه و تشديد فشار بر اين جنبش جهت واداشتن آن به همراهي و همگامي با خط مشي و سياست‌هاي مصر يا كناره‌گيري از مشاركت در قدرت وامي‌دارد.
الرنتاوي معتقد است كه با اين كه احداث ديوار مشكلات بسياري را براي ساكنان غزه ايجاد خواهد كرد اما انتظار نمي‌رود اين مشكلات تاثيري بر روند تصميم‌گيري‌هاي حماس داشته باشند و چه بسا اين مشكلات چهره كريه و زشت رژيم مصر را بيش از پيش براي ملت مصر و فلسطيني‌ها و جهان عرب و اسلام و حاميان ملت فلسطين نمايان سازد.
اين كارشناس سياسي در ادامه مي‌نويسد: روزنامه "هآرتص " اولين روزنامه‌اي بود كه خبر احداث ديوار فولادي توسط مصر را منتشر كرد. اين روزنامه در شماره مورخ 11/12/2009 خود نوشت كه ديوار در امتداد مرزهاي مصر با نوار غزه احداث خواهد شد تا رفت و آمد ساكنان نوار غزه به مصر و تردد آنها در تونل‌ها را غيرممكن كند و در توصيف ديوار فولادي نوشت كه اين ديوار متشكل از ورق‌هاي محكم و غير قابل نفوذ فولادي است و مقاومت و بازدارندگي آن بارها مورد انواع آزمايش‌ها قرار گرفته و پس از ساخت در آمريكا از دريا به مصر منتقل خواهد شد.
*تامين هزينه ساخت ديوار فولادي بوسيله آمريكا
"كارين ابوزيد " نماينده آژانس امداد و كاريابي آوارگان فلسطيني (آنروا) اين ديوار را مستحكم‌تر از "خط بارليف " توصيف كرد و توضيح داد كه هزينه ساخت اين ديوار را واشنگتن برعهده گرفته و بسيار متاسف كه كشوري چون مصر در اجراي چنين سناريويي مشاركت دارد.
مدير مركز تحقيقات سياسي قدس در عمان در ادامه مقاله خود مي‌نويسد: مصر در برابر اخبار منتشره پيرامون ويژگي‌هاي ديوار و عملكردها و تامين بودجه و و اهداف مورد انتظار سه واكنش از خود نشان داد:
- يك: سكوت مطلق؛ مقامات مصري در ابتدا در برابر واكنش‌هاي بين المللي سكوت كردند و در برخي موارد حتي منكر اتخاذ چنين تصميمي توسط دولت مصر شدند و مسئله را به طور كامل نفي كردند.
- دو: در مرحله بعد و پس از اين كه رسانه‌هاي مختلف جهان تصاوير و اخبار مشروح و مفصلي از روند ساخت و احداث ديوار منتشر كردند، دولت مصر مجبور شد لب به سخن بگشايد و در ابتدا تلاش كرد از اهميت اين ديوار بكاهد و احداث آن را به عمليات‌هاي مسلحانه بر سر مرزهايش با نوار غزه و تقويت امنيت ملي مصر با انگيزه‌هاي مصري و حمايت‌هاي مصري مرتبط سازد و منكر هرگونه هماهنگي و همكاري با رژيم صهيونيستي و آمريكا در اين زمينه شد.
- سه: اتخاذ موضع حمله و هجوم چند سويه با ادات و وسايل مختلف عليه نيروها و طرف‌هايي كه به موضع مصر در برابر احداث ديوار انتقاد كرده يا خواهان توقف ساخت و احداث اين ديوار شده بودند، در اين چارچوب حملات پيشگيرانه مصر بر موارد ذيل تاكيد داشت:
1- كاهش اهميت ديوار فولادي و تلاش جهت تحريف افكار عمومي جهان از ساخت ديوار فولادي به سوي احداث زيرساخت‌ها يا ساختارهايي زيربنايي مصري برسر مرزهاي اين كشور با نوار غزه تا با مسكوت نگه داشتن موضوع از انتشار اخبار مربوط به آن در رسانه‌ها ممانعت به عمل آورد.
2- تلاش براي بي‌ارتباط جلوه دادن احداث اين ساختارهاي زيربنايي و عملكردها و اهدافشان با محاسبات امنيتي رژيم صهيونيستي.
3- تاكيد چندين باره بر اين امر كه اقدامات مصر درچارچوب مرزها و درون اراضي اين كشور و حق "حاكميت " مصر بر مرزها و "حفظ امنيت ملي " خود صورت مي‌گيرد و در اين باره نيازي به در نظر گرفتن شرايط و اوضاع و احوال نوار غزه و بسته بودن مرزها و تونل‌هاي آن نيست.
4- تلاش جهت مرتبط ساختن احداث ديوار با ادعاهاي قاهره در زمينه "تقويت " مرزها و امنيت ملي مصر از يك سو و جلوگيري از وقوع عمليات‌هاي تروريستي كه مراكز سياحتي و گردشگري اين كشور را به ويژه در "شرم الشيخ " و "طابا " و "دهب " هدف قرار مي‌دهند از سوي ديگر؛ بي‌آن كه دليلي قاطع مبني بر انجام و اجراي آن عمليات‌ها از جانب نوار غزه وجود داشته باشد.
5- تحريك "ملي‌گرايي مصري " جهت مقابله و رويارويي با فلسطيني‌ها به طور عام و جنبش حماس به طور خاص، به طوري كه برخي از رسانه‌هاي وابسته به دولت اخباري مبني بر هدف‌گيري امنيت و حرمت و حاكميت و امنيت مصر به واسطه فلسطيني‌هاي نوار غزه منتشر كردند.
6- به خدمت گرفتن عوامل مذهبي و ايدئولوژيك رژيم؛ در اين زمينه دولت مصر تلاش كرد از "الازهر " كمك بگيرد تا فتاواي از جانب مفتيان مبني بر مجاز بودن ساخت ديوار بگيرد.
الرنتاوي با اشاره به واكنش‌هاي تند و انتقادآلود داخلي و خارجي در برابر احداث ديوار فولادي مي‌نويسد: اين فشارها و اعتراض‌هاي داخلي و خارجي نتوانست رژيم مصر را از تصميم خود منصرف كند يا موجب تجديد نظر اين كشور در احداث آن شود، بلكه بر عكس "حسني مبارك " رئيس جمهور مصر شخصا متعهد شد بر احداث ديوار نظارت كند و تصميم گرفت خود وارد عرصه مبارزه تبليغاتي و سياسي با جنبش حماس و هم‌پيمانان و طرفداران آن شود. به همين منظور گاهي از لحن تند و تهديدآميز و گاهي از لحن آرام و نرم استفاده كرد، همين امر اين سوال را در ذهن كارشناسان امر مطرح ساخت كه چرا رژيم مصر تا اين اندازه بر احداث اين ديوار تاكيد مي‌كند.
*مصر پيشقدم در خدمت به آمريكا و رژيم صهيونيستي
الرنتاوي معتقد است، تحليلگران و كارشناسان جهان اين موضع‌گيري مصر را به نقشي ارجاع مي‌دهند كه اين كشور در عمليات "سرب گداخته " بازي كرد و موجب توقف اين عمليات عليه نوار غزه شد و همه مي‌دانند، رژيم صهيونيستي شرط اساسي توقف عمليات را ضمانت‌هاي آمريكايي، اروپايي و مصري مبني بر نظارت بيش از پيش بر خطوطي كه به ادعاي آنها سلاح و تجهيزات جنگي و موشك از آن طريق وارد نوار غزه مي‌شود. در همين راستا آمريكا و فرانسه و برخي از كشورهاي اروپايي متعهد شدند نظارت‌هاي خود را بر گذرگاه‌هاي آبي بحرين و درياي مديترانه و سرخ دو چندان كنند و از مصر نيز خواستند تا نظارت و كنترل بر مرزهاي زميني‌اش با غزه را تشديد كند و در اين ميان واشنگتن و پاريس ملزم به ارائه كمك به قاهره شدند تا مصر اقدامات خود را در نظارت بر تردد در تونل‌ها و مرزهايش با نوار غزه و كنترل مناطق دريايي همجوار با سواحل فلسطيني را تشديد كند.
الرنتاوي تاكيد مي‌كند با اين كه قاهره جايي در موافقتنامه امنيتي آمريكا- رژيم صهيونيستي نداشت و نه آمريكا و نه رژيم صهيونيستي تمايل نداشتند اتخاذ ترتيبات امنيتي در خاك مصر صورت گيرد، اما اين كشور خود را پيشقدم اجراي اين ترتيبات كرد و خاك سرزمين خود را در اختيار آمريكا و رژيم صهيونيستي قرار داد تا در خدمت نظريه توسعه طلبانه امنيتي رژيم صهيو نيستي قرار گيرد و اين موضوعي است كه مقامات رژيم صهيو نيستي بارها بر آن تاكيد داشته و عنوان مي‌كردند "اقدامات مصر بزرگترين خدمت را به امنيت اسرائيل مي‌كند ".
در ادامه مقالة عريب الرنتاوي كه مركز تحقيقات الزيتونه آنرا منتشر كرده مي‌خوانيم: احداث ديوار با اين كه طرف‌هاي فلسطيني و از جمله حماس را در فشار و تنگنا قرار خواهد داد و عامل اصلي اين بحران رژيم مصر است، اما همين امر خشم و غضب مصري‌ها و فلسطيني‌ها و افكار عمومي جهان را به دنبال خواهد داشت كه افزون بر بروز بحران‌هاي داخلي در مصر به وجهه و جايگاه بين المللي اين كشور نيز ضربه وارد خواهد كرد و در اين ميان حماس بي‌شك از شرايط پيش آمده به نفع خود بهره‌برداري خواهد كرد.
مدير مركز تحقيقات سياسي قدس در عمان در ادامه به بررسي مشروح ديدگاه استراتژيست‌ها و كارشناسان درباره اتخاذ اين تصميم به واسطه مصر مي‌پردازد: استراتژيست‌ها و كارشناسان و تحليلگران اتخاذ اين موضع از جانب مصر را به عوامل و دلايل چندي ارجاع مي‌دهند كه مي‌توان آن را به عوامل و دلايل كوتاه مدت و بلند مدت تقسيم كرد:
1- عوامل بلند مدت از جمله:
- فشارهاي دو جانبه‌اي كه قاهره از سوي آمريكا و رژيم صهيونيستي متحمل مي‌شود به مرور زمان اين فشارها به عامل شكل دهنده سياست خارجي مصر تبديل شده و قيد و بندهايي امنيتي، نظامي و سياسي بر دست و پاي رژيم مصر نهاده‌اند، افزون بر اين كه سياست خارجي مصر به سوي استراتژي آمريكا در منطقه گرايش دارد.
- عامل دوم را بايد در سياست داخلي مصر و به ويژه در احتكار قدرت به واسطه "حسني مبارك " و رابطه آن با جنبش‌هاي اسلامي جستجو كرد. در مورد احتكار قدرت رژيم مصر تلاش مي‌كند، پشتوانه ادامه حاكميت خود را حمايت‌هاي آمريكايي و صهيونيستي قرار دهد و در زمينه جنبش‌هاي اسلامي نيز مصر در هراس است مبادا نفوذ حماس به كشور مصر هم كشيده شود، چون حماس را ادامه و استمرار جنبش "اخوان المسلمين " تلقي مي‌كند، به همين دليل معتقد است بايد پيش روي فعاليت هر دو جنبش موانعي ايجاد كرد تا مبادا به قدرت رسيدن حماس در غزه موجب گسترش نفوذ اخوان المسلمين در مصر شود و اين جنبش را وارد عرصه سياسي كند.
2- عوامل كوتاه مدت يا مستقيم
الرنتاوي معتقد است كه در اين چارچوب رژيم مصر تلاش دارد اهداف تاكتيتكي ذيل را محقق كند:
- برچيدن حاكميت حماس در نوار غزه و تغيير افكار عمومي فلسطيني‌ها عليه حكومت آن و توطئه براي براندازي حاكميت حماس يا به تسليم واداشتن آن به بهانه ناكامي و عدم توانايي در حكومتداري.
- از بين بردن حمايت‌هاي تسليحاتي، مالي و خارجي حماس و در تنگنا و فشار قرار دادن آن، چون دولتي كه سه هفته با رژيم صهيونيستي جنگ سختي داشته جهت آماده نگهداشتن خود نيازمند تجديد قوا است كه اين تجديد قوا توسط تونل‌ها صورت مي‌گيرد.
- واداشتن حماس به پذيرفتن مواضع و ديدگاه‌هاي مصر در زمينه سازش، قاهره كه اخيرا دريافته بود در سال‌هاي گذشته چه جايگاهي در ميان كشورهاي عربي داشته است، تلاش كرد با حل قضيه فلسطيني و واداشتن حماس به تبعيت از مواضع و ديدگاه‌هايش جايگاه گذشته خود را در ميان جهان عرب بازيابد.
- مجازات حماس به دليل عدم پذيرش و امضاي برگه سازش به ويژه آن كه برخي از طرف‌هاي فلسطيني نيز همراهي‌هايي با رژيم مصر در اين زمينه داشتند و اين خشم و غضب رژيم مصر از حماس را دو چندان مي‌كرد.
- خشم قاهره از تمايل حماس به پذيرش ميانجيگري آلمان به جاي مصر براي انعقاد قرارداد آزادي سرباز "گيلاد شاليت " كه رژيم مصر اين اقدام حماس را دهن كجي به نقش خود در حل اين بحران تلقي مي‌كرد.
*احداث ديوار فولادي از بعد انساني و بشر دوستانه تبعات سنگيني براي مردم غزه دارد
الرنتاوي تاكيد مي‌كند كه سناريويي كه اكنون در حال اجراست ادامه روند ساخت ديوار است و به نظر نمي‌رسد رژيم مصر از تصميم خود در اين زمينه صرف نظر كند و حتي انتظار مي‌رود روند ساخت ديوار را سرعت بيشتري ببخشد و مقوله‌هاي گذشته از جمله حفظ حاكميت ارضي و تحكيم و تقويت امنيت ملي مصر را دستاويزي براي توجيه عملكرهايش قرار دهد.
الرنتاوي تبعات احداث ديوار را در دو بخش ملاحظه مي‌كند:
1- فشار بر جنبش حماس
در اين شك نيست كه تكميل احداث ديوار تبعات سنگيني بر جنبش حماس و حكومتش در نوار غزه و ساكنان غزه دارد.
در بعد امنيتي- نظامي اين ديوار كاركردي بسان "ديوار حائل " دارد كه در كرانه باختري احداث و بنا به ادعاي رژيم صهيونيستي موجب كاهش عمليات‌هاي شهادت‌طلبانه و تضعيف قدرت گردان‌هاي مقاومت جهت قاچاق سلاح و ورود مبارزان به درون خط سبز شد.
در بعد انساني و بشر دوستانه ساخت ديوار مشكلات ساكنان غزه را دوصد چندان خواهد كرد و محاصره نوار غزه را از پنج جهت تكميل خواهد كرد و بدين وسيله نوار غزه از تامين بسياري از نيازهاي و مايحتاج زندگي‌‌اش بازخواهد ماند، به ويژه اگر در نظر داشته باشيم نوارغزه 60 درصد نيازمندي‌هاي غذايي و درماني خود را از طريق تونل‌ها و ارتباط آنها با مصر تامين مي‌كند.
نويسنده معتقد است كه در بعد سياسي انتظار مي‌رود، اتمام احداث ديوار تاثير مستقيمي بر آغاز دور جديد تلاش‌هاي سياسي و ديپلماتيك جهت آغاز مجدد روند سازش و امضاي قرارداد آزادي شاليت و گشودن گذرگا‌هها با ايفاي نقش مصر و طرف‌هاي عربي و بين المللي بگذارد و شايد بدين وسيله اتمام احداث ديوار بر ديدگاه‌هاي حماس تاثير بگذارد و اين جنبش را وادار به تسليم كند.
*احداث ديوار فولادي باعث ضربه خوردن وجهه و جايگاه بين‌المللي مصر خواهد شد
2- فشار پيشگيرانه عليه مصر
در اين زمينه الرنتاوي با اين كه معتقد است كه احداث ديوار طرف‌هاي فلسطيني و از جمله حماس را در فشار و تنگنا قرار خواهد داد و عامل اصلي اين بحران رژيم مصر است اما همين امر خشم غضب مصري‌ها و فلسطيني‌ها و افكار عمومي جهان را به دنبال خواهد داشت كه افزون بر بروز بحران‌هاي داخلي در مصر به وجهه و جايگاه بين المللي اين كشور نيز ضربه وارد خواهد كرد و در اين ميان حماس بي‌شك از شرايط پيش آمده به نفع خود بهره‌برداري خواهد كرد.
الرنتاوي تاكيد مي‌كند: ساخت ديوار تشكيلات خودگردان را نيز به چالش خواهد كشاند چرا كه تشكيلات خودگردان را در بحران به بن بست رسيدن روند صلح و از بين رفتن گزينه مذاكرات و از سرگيري شهرك سازي و رد راه حل تاسيس دو كشور توسط رژيم صهيونيستي گرفتار خواهد ديد.
و سرانجام مدير مركز تحقيقات سياسي قدس معتقد است كه اين ناكامي‌ها گريبانگير واشنگتن نيز خواهد شد به ويژه آن كه رئيس جمهور آن به دنبال يافتن راه حلي براي قضيه فلسطيني است. اينجاست كه براي اوباما راهي جز عذرخواهي به دليل ناكامي در طرح‌ها و نادرستي پيش‌بيني‌هايش باقي نمي‌ماند و تلاش‌هاي "جورج ميچل " براي ايجاد اعتماد متقابل به وقوع فاجعه انساني در نوار غزه منتهي خواهد شد و همين آمريكا را وادار خواهد كرد، براي حفظ وجهه بين المللي خود به دنبال يافتن راهكاري جديد باشد تا خود را از اين بحران نجات دهد.
