گرچه بسیاری فکر می کنند استعمار دست از قاره سیاه برداشته ولی هنوز هم باید سیاه را برده متمدن سفید دانست که حداقل تعدادی از کشورهای آفریقایی را تحت نفوذ داشته و هر زمان که بخواهد می تواند بر گرده او سوار شود. گابن از جمله این کشور هاست که هنوز از سیطره فرانسوی ها رها نشده است.

در ادامه نوشتار خبرنگار مهر در سفر به قاره آفریقا که چندی به همراه وزیر امور خارجه وهیئت همراه صورت گرفت، این بار با نگاهی دیگر به سرزمین سیاهان نگریسته شده است تا از زاویه دیگر این سرزمین معرفی گردد.

مقصد بعدی هیئت ایرانی مرکز آفریقا بود، جایی که خط استوا در آنجا کره خاکی را به دو نیم تقسیم کرده بود. لیبرویل پایتخت گابن دقیقا بر روی این خط قرار گرفته و شاید ما شانس آوردیم که از خط استوا پای خود را به آن سو نگذاشتیم زیرا بر اساس یک رسم دیرینه در میان کشتیرانان هر کسی خط استوا را بگذراند باید صورت خود را رنگ کند.

پرواز به سمت گابن از فرودگاه الجزایر آغاز یک سفر از میان دورگه های قاره سیاه به یکی از کشورهای سیاه این قاره به معنای واقعی بود. 5 ساعت پرواز در آسمان کشورهایی همچون کامرون و گینه در ساعت رسمی هیچ تفاوتی ایجاد نکرد زیرا پرواز در حقیقت بر روی همان مدار نصف النهاری بود که از الجزیره می گذشت.

در جریان پرواز نکته قابل توجه این بود که تکان های شدیدی در هواپیما احساس می شد و همین مسئله بهانه ای شد که از کمک خلبان هواپیما که در نزدیکی خبرنگاران نشسته بود بپرسم علت این تکان ها آیا همان چاله های هوایی معروف است و او در پاسخ گفت: چنین چیزی در آسمان معنا ندارد و آن چیزی که موجب تکان هواپیما می شو د در حقیقت فشار هوایی است که ناشی از تفاوت دما و حرکت جریان های جوی بوجود می آید.

کمک خلبان درباره هواپیمایی که ما را در این سفر حمل می کرد توضیحاتی جالب داد که همین توضیحات برای اطمینان خاطرمن و همراهانم بسیار موثر بود. او درنقطه نهایی توضیحات خود گفت که این هواپیما به قدری درپروازها امنیت دارد که حتی اگر خلبان نیز در صدد خارج کردن از مسیر باشد برایش بسیار سخت و غیرممکن است.

توضیحات این کمک خلبان وقت زیادی طول کشید وبه قول قدیمی ها گپ در مسیر راه را برایمان کوتاه کرد. یکباره چشم باز کردیم و دیدیم که بر آسمان شهر لیبرویل قرار گرفته ایم و هواپیما در حال نشستن در فرودگاه این شهر است.

هواپیما در فرودگاه لیبرویل نشست و هیئت ایرانی مورد استقبال وزیر امور خارجه گابن قرار گرفت. ما به کشوری پا گذاشته بودیم که تا نیم قرن پیش مستعمره فرانسه بود و همه مردم در این کشور فرانسوی صحبت می کردند. هر چند مردم گابن بواسطه حضور استعمارگری مثل فرانسه دین و زبان خود را وابسته بودند ولیکن رئیس جمهور این کشور یعنی آلبرت برنارد بنگو بعد از سفر به عربستان و مکه مسلمان شده و نام خود را به حاج عمر بنگو تغییر داده بود.

این رئیس جمهور حدود 40 سال در این کشور ریاست داشته و به نسبت اغلب کشورهای آفریقایی ثبات قابل توجهی داشت. در سال گذشته و درپی درگذشت عمر بنگو پسرارشد وی علی بنگو ریاست جمهوری گابن را دراختیار گرفته بود. اینگونه ثبات در کشوری که دارای ذخایر نفتی و منابع طبیعی غنی بود بسیار عجیب جلوه می کرد زیرا اغلب کشورهای دارنده منابع غنی به واسطه حضور استعمارگران رژیم های سیاسی بی ثبات را تجربه می کنند.

به هر تقدیر کشور گابن از رهگذر این ثبات پیشرفت قابل توجهی را داشت و به همین دلیل کارگران بسیاری از کشورهای همسایه به این کشور آمده بودند.

مسیر فرودگاه تا هتل محل استقرار هیئت ایرانی کوتاه و خلوت بود و از شلوغی و ترافیک شهر الجزیره که از آنجا آمده بودیم اثری نبود ولی از آنجایی که هوا تاریک شده بود در مسیر به نکته قابل توجهی برنخوردیم. محل استقرار هیئت ایرانی در هتل لایکو این شهر بود و از آنجایی که در گابن سفارتخانه ای برای هماهنگی امور هیئت ایرانی وجود نداشت تمام مقدمات کار توسط تشریفات وزارت خارجه به انجام رسید. البته گویا درسالیان پیش ایران در این کشور دفتری داشته است ولی این دفتر تعطیل شده و سفارت آکردیته از کشور ساحل عاج داشت.

نکته قابل توجه در این شهر گرانی بسیار زیاد آن بود. به گونه ای که هر ساعت اینترنت در این شهر 14 دلار محاسبه می شد. در آن زمان متوجه شدیم که چگونه است که گران ترین شهر های جهان درآفریقا هستند.

هیئت به فاصله کوتاهی از ورود به هتل در اتاق های آن مستقر شده و اغلب به دلیل اینکه در هواپیما مشغول بودند بدنبال اقامه نماز رفتند ولیکن مشکل در اینجا بود که جهت را نمی دانستیم و هر چه از مودیان هتل نیز سئوال می کردیم به دلیل مسیحی بودنشان متوجه سئوال ما در مورد جهت قبله نمی شدند. در این میان یکی از کارگران این هتل که اهل سنگال و مسلمان بود از همان دسته کارگرانی که به واسطه رشد اقتصادی این کشور بدان مهاجرت کرده بودند خود را مسلم خواند و جهت قبله را به کسانی که در پی جهت قبله بودند نشان داد.

شهر لیبرویل در ساحل اقیانوس اطلس واقع شده بود و صبح که از خواب بیدار شدیم متوجه شدیم که هتل محل استقرار نیز در کنار ساحل اقیانوس است. نکته ای که دراین شهر بیش ازهمه جلب توجه می کرد ورزش همگانی در ساعات اولیه صبح بود. وقتی صبح دم به ساحل رفتیم همه در حال دویدن و انجام ورزش های همگانی بودند. البته نه به سبک پارک های جدید التاسیس شهر تهران که از وسایل ورزشی بهره مندند بلکه به صورت ساده و بدون امکانات.

شهر لیبرویل به واسطه ساحلی بودنش بسیار سرسبز و مناظر چشم نوازی داشت ولیکن در کنار این منظره ها مردم تهی دست و فقیری چهره شهر را دگرگون می کردند. در این شهر عده ای شغلشان فقط این بود که در کنار جاده نارگیل هایی که شبانگاه از درختان ریخته اند را جمع کرده و به رهگذران بفروشند، عده ای نیز در ارابه های کوچک اقدام به فروش نسکافه و چای می کردند. در کنار این قشر تهی دست عده ای از فرانسویانی که از دوره استعمار در آنجا باقی مانده اند ثروت هنگفتی به جیب زده و در این سرزمین خوش آب و هوا زندگی شاهانه برای خود درست کرده بودند. نگاهی کوتاه به سطح شهر نشان می داد که فاصله فقر و غنا در این کشور بسیار زیاد بوده و اغنیا در رفاه کامل و فقرا در سختی مفرط بسر می برند.

صبح دمان هوا به شدت ابری بود ولی همانند جزر آب این اقیانوس با فاصله کوتاهی از روشنایی عقب نشست. اقیانوس برای مردم این شهر البته نعماتی نیز داشت. به گونه ای که برخی در ساحل اقیانوس مشغول ماهی گیری بودند و از قضا صید خوبی نیز داشتند ولی همین مردم قدر این اقیانوس نعمت آور برایشان را نمی دانستند و پساب تمامی خانه ها و مراکز تجاری به اقیانوس سرازیر می شد.

در فرصتی که برایمان پیش آمد بازدیدی از بافت شهری لیبرویل که فاصله کوتاهی تا محل اقامت هیئت ایرانی داشت، کردیم. همانند توزیع ثروت دراین کشورشهر نیز به دو قسمت تقسیم می شد، دربخشی از شهر فروشگاههای مدرن به سبک فروشگاههای زنجیره ای اروپایی دیده می شد و بخش دیگر به طور سنتی وهمانند بازارهای روز در کشور خودمان بود. در شهر با وجود ساعت پرتردد ترافیک بسیار کمی وجود داشت ولی نکته جالب در رانندگی مردم این شهر بود که به هیچ وجه از خط کشی های خیابان خارج نشده و به سوی دیگری منحرف نمی شدند.

در جریان گشت کوتاهمان در شهر لیبرویل دو کاخ عظیم جالب توجه نظر مان را به خود جلب کرد که در سئوال از راننده متوجه شدیم که یکی از آنها متعلق به ریاست جمهوری یعنی علی بنگو بود و دیگری در حقیقت سفارت فرانسه در این کشور بود و همین جایگاه این دو را در کشور گابن مشخص می کرد.

درگابن هیئت ایرانی با وجود تفاوت فرهنگی در غذا چندان مشکلی نداشتند زیرا هر غذایی که می خواستند به صورت سلف سرویس می توانستند خود انتخاب کنند ولی از آنجایی که گوشت در این کشور به صورت اسلامی تهیه نمی شد اغلب هیئت ایرانی از میوه جات، سبزیجات و نان خالی استفاده می کردند. نوعی از میوه استوایی که تحت عنوان پاپایا از آن نام برده می شود در این منطقه بیش از همه میوه ها یافت می شد و علاوه بر آن آناناس، کیوی ، گریب فروت میوه غالب آنها بود.

پس از گذشت حدود 15 ساعت از حضورمان در گابن و دیدار منوچهر متکی با علی بنگو قرار شد که بلافاصله بعد از ناهار هیئت لیبرویل را به قصد تهران ترک کند.

گفته می شد که این پرواز حدود 12 ساعت طول کشیده و بایستی در سودان هواپیما سوخت گیری مجدد کند ولیکن به یکباره هیئت ایرانی دستوری از ریاست جمهوری دریافت کرد که به دلیل حضور در آفریقا در مراسم جشن پنجاهمین سال استقلال سنگال باید حضور یابد. لذا سفر از گابن به سمت سنگال و فاصله ای دورتر از تهران تغییر کرد.

مردم سیاه سنگال نیز شاید به خاطر عادت به تسلط سفیدها هنوز جرات اعتراض علنی به این نژاد را پیدا نکرده اند و ثبات سیاسی این کشور این احساس را در آنها بیش از پیش نهادینه کرده است ولی در کوچکترین ارتباط احساس ناامنی از سفیدها و عدم اطمینان به این رنگ پوست در چهره آنها موج می زد.

در گابن آنهایی که هنوز آگاهی لازم برای استقلال از فرانسه را کسب نکرده بودند، به زندگی عامیانه خود ادامه داده و آنانی که کمی هوشیارتر بودند طبع اروپایی به خود گرفته وهمه چیز را به مادیات گره می زدند حتی در پی درخواست گرفتن عکس با آنها مطالبه پول می کردند.

قاره سیاه شلاق استعمار را بر تن خود با تمام وجود احساس کرده و رده هایی که بر پشتش از آثار این شلاق بوجود آمده هنوز هم به واسطه ابتدایی ترین مسائل فرهنگی مثل زبان و دین متاثر است .