رییس‌جمهور امروز قرار است راهی کشور رابرت موگابه، رییس‌جمهور زیمبابوه شود؛ کشوری که به واسطه شاخص‌های اقتصادی‌اش شهرت زیادی در اقتصاد جهان دارد.این کشور رکورددار تورم و ردیف شدن صفرهای متعدد درپول ملی‌اش است.

خبر این سفر را روز گذشته رادیو سراسری ایران اعلام کرد. بر اساس این خبر، قرار است رییس جمهور ایران روز جمعه (فردا) در شهر بولاوایو،دومین شهر بزرگ زیمبابوه،حاضر شده و به همراه رابرت موگابه نمایشگاه بازرگانی زیمبابوه را افتتاح کند. ظرف سال‌های گذشته تراز تجاری ایران و کشور زیمبابوه همواره به سود این کشورآفریقایی مثبت بوده و رییس‌جمهورایران احتمالا قصد دارد با افزایش سطح همکاری‌های تجاری،راه را برای افزایش صادرات ایران به این کشور هموار سازد.
با این حال نکته‌ای که به نظر می‌رسد باید مدنظر قرار گیرد این است که پایه‌های اقتصادی کشور زیمبابوه بسیار ضعیف است و مردم این کشور با تورم بالا دست و پنجه نرم می‌کنند.ارزش پول ملی زیمبابوه بسیار پایین است و قدرت خرید مردم ظرف سال‌های گذشته به شدت پایین آمده است.به این ترتیب این پرسش پیش می‌آید که آقای احمدی‌نژاد قرار است برای کمک به اقتصاد زیمبابوه به این کشور سفر کند یا برای بازارگشایی صادراتی. هدف از برگزاری این نمایشگاه جلب کمک و سرمایه‌گذاری خارجی است و تعدادی از کشورهای جنوب آفریقایی و چند کشور آسیایی نیز در آن شرکت کرده‌اند اما ظاهرا شرکت‌های داخلی تمایل چندانی به حضور در این نمایشگاه نشان نداده‌اند که ظاهرا حاکی از عدم اطمینان از موفقیت آن است.بسیاری از کشورهای عمده غربی، که در گذشته بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری و کمک خارجی را در اختیار زیمبابوه قرار می‌دادند در این نمایشگاه شرکت ندارند هر چند مقامات زیمبابوه گفته‌اند که انتظار می‌رود شرکت‌هایی از آلمان در نمایشگاه حضور داشته باشند. دیدار دو رییس جمهور تنها به بریدن روبان نمایشگاه خلاصه نمی‌شود؛ محمود احمدی‌نژاد و رابرت موگابه قرار است در زمینه گسترش همکاری‌های تجاری و اقتصادی دو کشور با یکدیگر مذاکره کنند. همچنین به گزارش برخی رسانه‌های خارجی،ایران قرار است در پایتخت زیمبابوه یک کارخانه ساخت تراکتور و ماشین‌آلات کشاورزی راه‌اندازی کند. این درحالی است که برخی خبرگزاری‌ها از حضور رابرت موگابه در ایران طی چند هفته آتی خبر می‌دهند. آقای موگابه از جمله مقامات عالی‌رتبه خارجی است که قرار است در اجلاس سران کشورهای عضو «گروه 15» که تا چند هفته دیگر در تهران برگزار می‌شد شرکت کند. رابرت موگابه یکشنبه گذشته، سی‌امین سالگرد حکمرانی‌اش بر زیمبابوه را جشن گرفت. او در سال 1980 و در جریان استقلال سریع و خوشبینانه زیمبابوه به قدرت رسید و سه دهه بعد، این کشور که زمانی قطب کشاورزی قاره آفریقا به حساب می‌آمد اکنون در بن بست سیاسی و اقتصادی گرفتار شده است. اقتصاد کشور زیمبابوه به واسطه دستوری اداره شدن و دوری از رتبه آزادی، مورد انتقاد کارشناسان اقتصادی قرار دارد و استادان درس اقتصاد، این کشور را به عنوان یکی از ناموفق‌ترین اقتصادهای دنیا معرفی می‌کنند. آمار تجارت خارجی زیمبابوه طی دوران حکمرانی رابرت موگابه سیر نزولی چشمگیری داشته است. بر این اساس،صادرات مستقیم زیمبابوه که در سال 1998 میلادی 400 میلیون دلار بود در سال 2009 میلادی به 30 میلیون دلار رسید. نرخ تورم این کشور آفریقایی نیز نقل محافل است؛ با اینکه نرخ تورم زیمبابوه در سال 2010 هنوز از سوی بانک مرکزی این کشور اعلام نشده اما در سال 2009 میلادی تورم کشور رابرت موگابه به 231 میلیون درصد رسید. در حال حاضر یک شهروند زیمبابوه برای خرید 3 عدد تخم مرغ باید 100 میلیارد دلار بپردازد. دعوت از محمود احمدی نژاد برای حضور در مراسم گشایش نمایشگاه تجاری زیمبابوه نیز به چند هفته پیش برمی‌گردد که رییس سازمان نمایشگاه‌های زیمبابوه در سفری به تهران با رییس‌جمهور ایران ملاقات کرد و از او رسما برای حضور در مراسم افتتاح نمایشگاه تجاری بولاوایو دعوت کرد.زیمبابوه در حال حاضر با بالاترین نرخ تورم در جهان و بیکاری گسترده مواجه است.
موگابه هم به ایران می‌آید
پیش از حضور آقای احمدی‌نژاد در کشور زیمبابوه، محمد عباسی وزیر تعاون دولت دهم راهی این کشور شده بود. فرستاده ویژه رییس‌جمهور ایران چند روز پیش به زیمبابوه سفر کرد و پیام محمود احمدی‌نژاد را به رابرت موگابه تسلیم كرد. به گزارش واحد مرکزی خبر، رابرت موگابه در دیدار با وزیر تعاون ایران ضمن قدردانی از تلاش رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهور ایران برای تقویت گروه 15 گفت: استعمارگران تلاش می‌كنند از اتحاد میان ملت‌ها جلوگیری كنند اما با تقویت نهادهایی مانند گروه 15 این تلاش ناكام خواهد ماند. محمد عباسی هم در این دیدار حضور رابرت موگابه را در نشست سران گروه 15 در تهران مهم دانست و افزود: این گروه در چارچوب تلاش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، زمینه‌های لا زم را برای توسعه همكاری سیاسی و اقتصادی كشورهای عضو فراهم می‌كند. کشورهای عضو گروه 15 از سه قاره آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین هستند که از آسیا کشورهای هند، ایران، اندونزی، مالزی و سریلانکا در آن عضویت دارند. کشورهای الجزایر، مصر، کنیا، نیجریه، زیمبابوه و سنگال اعضای آفریقایی و ونزوئلا، برزیل، مکزیک، آرژانتین، شیلی، کلمبیا، پرو و جامائیکا کشورهای منطقه آمریکای لاتین عضو این گروه هستند.
سرمایه‌گذاری در بخش صنایع هوایی و کشاورزی
در همین ارتباط،روزنامه «هرالد» چاپ ایالات متحده،در گزارشی از سفر قریب‌الوقوع محمود احمدی‌نژاد به زیمبابوه خبر داد و اعلام کرد به دنبال این سفر قرار است ایران در بخش‌های صنایع هوایی و کشاورزی در این کشور سرمایه‌گذاری کند. به نوشته این روزنامه،ایران در شهر حراره -پایتخت کشور زیمبابوه- کارخانه تراکتورسازی احداث می‌کند. همچنین، تهران قرار است در زمینه تعمیر بالگرد و آموزش هایی فنی –مهندسی در این زمینه به زیمبابوه کمک کند.
از رودزیای جنوبی تا زیمبابوه
در سال 1923 میلادی انگلیس‌ها در رودزیای جنوبی مشغول به کار بودند. وجود ذخایر غنی معدنی به‌خصوص ذخایر طلای کلان در این کشور آفریقایی سبب شد تا کشورهای صنعتی غربی تمایل زیادی برای ورود به این کشور داشته باشند و انگلیسی‌‌ها در آن زمان گوی سبقت را ربوده بودند و رودزیای جنوبی را در انحصار خود داشتند. در سال 1961 میلادی قرار بر این شد تا گروه حاکم بر کشور رودزیای جنوبی گروهی از سفیدﭘوستان ساکن در این کشور شوند؛ سفیدﭘوستانی که سال‌ها در این کشور آفریقایی زندگی کرده بودند و منافعی در آن داشتند. برای سیری در تاریخ این کشور باید از سال 1965 شروع کنیم. در این سال و پس از اعلام استقلال یکجانبه(UDI) و به بن‌بست رسیدن مذاکرات دولت انگلستان با حکومت اسمیت(حاکم رودزیا)، درخواست تحریم اقتصادی رودزیا به سازمان ملل ارایه شد. در همین راستا، در سال 1970 دولت اسمیت این کشور را جمهوری اعلام کرد. البته در آن زمان تنها آفریقای جنوبی این جمهوری را به رسمیت شناخت. اما با وجود اعلام دولت جمهوری، طی همان سال‌ها، مبارزات پارتیزانی علیه دولت اسمیت شدت گرفت و در نتیجه این مقاومت‌ها، دولت وقت با توجه به فشارهای داخلی و خارجی، ناچار شد با اتحاد ملی آفریقایی زیمبابوه (ZANU) به رهبری رابرت موگابه و اتحاد مردم آفریقایی زیمبابوه(ZAPU) مذاکراتی را به منظور صلح و تقسیم قدرت آغاز کند. تحریم‌های شدید سازمان ملل متحد علیه دولت سفیدﭘوست حاکم بر رودزیای جنوبی و تداوم آن موجب شد تا در سال 1979 میلادی یک همه‌ﭘرسی آزاد در این کشور برگزار شود و در سال 1980 میلادی این کشور اعلام استقلال کرد. از آن سال به بعد کشور رودزیای جنوبی، زیمبابوه نامیده شد و تحولات اقتصادی معنادار آن از همان زمان مشاهده شد. رابرت موگابه اولین نخست‌وزیر کشور زیمبابوه بود و از سال 1987 میلادی به عنوان رییس‌جمهور به اداره کشور مشغول است. وی که نفوذ کامل بر فضای سیاسی کشور دارد، در سال 2000 میلادی زمین‌های تحت تملک سفیدﭘوستان کشاورز را به تصاحب دولت درآورد و آنها را در بخش‌های حاشیه‌ای به کار گمارد.
زیمبابوه؛ مالک ذخایر طلا و پلاتین در آفریقا
برخی از تحلیل‌گران اقتصادی معتقدند هر چه حجم ذخایر طبیعی در کشوری بیشتر باشد، عملکرد اقتصادی آنها ضعیف‌تر خواهد بود زیرا اتکای اقتصاد به درآمد ناشی از آنها است و توسعه صنعتی و زیرساختی در اولویت بعدی قرار می‌گیرد. اما واقعیت امروزی کشور زیمبابوه تلخ تر از این است و این کشور ثروتمند آفریقایی به دلایل مختلفی از قبیل مشکل با جامعه جهانی توانایی بهره‌گیری از این ثروت‌های خدادادی را ندارد. کشور زیمبابوه علاوه بر منابع طبیعی بسیار زیاد، دارای صنایعی از قبیل صنعت سیمان و فولاد هم هست ولی از آنجا که حجم ذخایر فلزی و الماس این کشور بسیار قابل توجه است به آنها می‌ﭘردازیم. مایکل سایمون یکی از تحلیل گران مرکز مطالعات ذخایر ژئولوژیک در ایالات متحده آمریکا با اشاره به حجم ذخایر طلا و الماس این کشور آفریقایی می‌گوید:« این کشور دارای حجم زیادی از منابع معدنی است و استفاده از این منابع می‌تواند درآمد زیادی برای انها ایجاد کند ولی سوءمدیریت اقتصادی این کشور که بر اثر بی‌ثباتی سیاسی ایجاد شده است حتی اجازه استفاده مردم از درامد این منابع طبیعی را هم نمی‌دهد. مردم زیمبابوه برای تامین نیاز اولیه زندگی خود که غذا و مسکن است با مشکلات بزرگی روبه‌رو هستند. زیمبابوه را ثروتمندترین کشور آفریقایی از نظر حجم ذخایر طبیعی می‌دانند. این کشور در میان کشورهای قاره افریقا بیشترین حجم از ذخایر طلا را دارد و سرمایه‌گذاری در این معادن و استفاده اصولی از آنها می‌تواند موجب تحولات بنیادین در اقتصاد این سرزمین شود . علاوه بر ذخایر طلا، این کشور آفریقایی دارای ذخایر زغال سنگ، ﭘلاتین، مس، نیکل، حلبی و سنگ‌های متالیک و غیرمتالیک است. زیمبابوه دومین دارنده ذخایر ﭘلاتین در جهان است و کشف ذخایر الماس در این کشور موجب مطرح شدن آن در عرصه بین‌المللی شده است. بر طبق اطلاعات مخابره‌شده از این کشور در سال 2008 میلادی و بعد از انتخاب موگابه برای چندمین بار به عنوان رییس‌جمهوری این کشور، تولید در معادن طلای زیمبابوه تنزل یافت . در این سال تولید طلا به کم‌ترین سطح در تاریخ کشف طلا در این کشور رسید. در اکتبر سال 2008 میلادی اعلام شد که در عرض یک ماه تنها 125 کیلوگرم طلا در کشور زیمبابوه تولید شده است که در تاریخ بی‌سابقه بود. این کشور در بهترین روزهای خود ماهانه 2400 کیلوگرم طلا تولید می‌کرد. اهمیت تولید طلا در اقتصاد این کشور به اندازه‌ای است که نمی‌توان از آن چشم ﭘوشید. مطالعات نشان می‌دهد در سال‌های دهه 1990 میلادی طلا تامین‌کننده نیمی از درآمد صادراتی این کشور و بیشتر از یک سوم کل اقتصاد آنها بود و کاهش تولید و به دنبال آن صادرات می‌تواند اقتصاد متزلزل و آسیب‌دیده این کشور را با بحرانی بسیار بزرگ‌تر از بحران کنونی روبه رو کند.
این کشور دارای صنایع تولیدی مختلفی است ولی عملکرد ضعیف آنها موجب شد تا نتوان آنها را در زمره بخشهای درآمدزا در این کشور دانست. طبق اطلاعات موجود در سال گذشته نرخ رشد تولیدات صنعتی در این کشور منفی بوده است و برخی انتظار دارند تا انتهای سال جاری این رشد منفی افزایش یابد. در سال 2008 میلادی نرخ رشد تولیدات صنعتی در کشور زیمبابوه منفی 6 درصد بود و انتظار می‌رود درسال آینده به بیشتر از منفی 16‌درصد برسد.