جمهوری اوگاندا (The Republic of Uganda) جمهوری اوگاندا با مساحت 274 هزار و 200 کیلومتر مربع در شرق آفریقا قرار دارد و در شرق با کشور کنیا ،شمال با کشور سودان، غرب با جمهوری دموکراتیک کنگو و در جنوب با رواندا و تانزانیا هم مرز است.
در قسمت جنوبی این کشور دریاچه ویکتوریا قرار دارد که مرز مشترک با کشورهای تانزانیا و کنیا است و پایتختش، کامپالا نام دارد. خاک اطراف دریاچه ویکتوریا حاصلخیز است و به علت رونق ماهیگیری از اهمیت خاصی برای مردم این کشور برخوردار است.
میانگین دمای اوگاندا 21 تا 24 درجه سانتیگراد است و آب و هوای استوایی دارد. رودهای مهم این کشور نیل و سملیکی، بلندترین نقطه لوگاندا، قله نگالیئما با ارتفاع 5118 متر و شهرهای عمده آن کامپالا ، جینجا ، امبالی ، ماساکا و انتبه است. اوگاندا به 56 منطقه تقسیم شده است که در واقع استان های این کشور هستند. این کشور نامش را از پادشاهی بوگاندا که در این منطقه حکومت می‌کرد، گرفته است. هرچند در اوگاندا، حداقل 40 زبان محلی وجود دارد، اما زبان اداری این کشور انگلیسی است. اوگاندا عضو سازمان های ملل متحد، وحدت آفریقا و اتحادیه کشورهای مشترک المنافع است. اقتصاد اوگاندا : اوگاندا با واحد پولی شلینگ، سرشار از منابع طبیعی، زمین های حاصلخیز، بارش های منظم و ذخایر معدنی است. اقتصاد اوگاندا ظرفیت های زیادی دارد و مترصد توسعه و رشد سریع است. بعد از دوره حکومت "امین"، این کشور از سال 1981 با دریافت کمک های فراوان خارجی، رشد اقتصادی را آغاز و زیرساخت های حمل و نقل و ارتباطات را دوباره بازسازی کرده است و با توجه به نیازش به منابع خارجی، با بانک جهانی و صندوق بین المللی پول، در سال 1986 وارد تعامل شد. تورم 240 درصدی اوگاندا در سال 1987 ، به 42 درصد در سال 1992 و 7 و 3 دهم درصد در سال 2003رسیده است و آخرین آمار در سال 2007 ، حکایت از تورم 5 و 8 دهم درصدی اوگاندا دارد. کشاورزی بیش از سه چهارم نیروی کار را در بر دارد، قهوه معمولا 90 درصد صادرات را تشکیل می دهد و سیب زمینی شیرین، کشت معیشتی اوگاندا است. اوگاندا به عنوان یکی از کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی محصولاتی شامل قهوه، ماهی، چای، پنبه، گل، محصولات باغبانی و طلا را به کشورهای بلژیک (9/9 درصد)، هلند (9 و 4 دهم درصد)، فرانسه (7 و 9 دهم درصد)، آلمان (7/7درصد)، رواندا (5 و 6 دهم درصد) و سودان (4 و 8 دهم درصد) صادر می کند. کالاهای اساسی، وسایل نقلیه، دارو، نفت خام، وسایل پزشکی، تجهیزات سرمایه ای، ماشین آلات و غلات عمده واردات اوگانداست که بیشتر از کنیا، امارات عربی متحده، چین، هند، آفریقای جنوبی، ژاپن، آمریکا و انگلیس وارد می شود. تولید ناخالص داخلی این کشور، 31 و 47 صدم میلیارد دلار است و 14 میلیون و 50 هزار نفر نیروی کار آن را تشکیل می‌دهد. محصولات وارداتی آن شامل، نفت، دارو و غلات است که از کشورهای کنیا، امارات عربی متحده، چین، هند، آفریقای جنوبی و ژاپن وارد می شود. مارگرت کیگوزی رئیس سازمان سرمایه گذاری اوگاندا می گوید: اقتصاد اوگاندا، اقتصادی آزاد است و در شاخص آزادسازی اقتصادی در میان کشورهای جهان، رتبه چهارم را به خود اختصاص داده است.
رئیس سازمان سرمایه گذاری اوگاندا، با بیان این که کشورش دیگر فقیر و ضعیف نیست، تصریح می کند: در بسیاری از کشورهای آفریقایی مانند سومالی، زیمبابوه و سودان بی ثباتی وجود دارد، اما اوگاندا تا سال 2017 میزان فقر را به کمتر از 10 درصد خواهد رساند.
کیگوزی می افزاید: در زمان حاضر، 47 درصد از طرح های ما از سوی سرمایه گذاران خارجی، 23 درصد آنها از سوی سرمایه گذاران داخلی و بقیه طرح ها به صورت مشترک سرمایه گذاری شده اند. جغرافیای تاریخی و سیاسی اوگاندا منطقه ای که اوگاندا در آن قرار دارد، در سال 1894 تحت الحمایه انگلیس شد و کمپانی شرق آفریقا، امور آن را در دست گرفت، این منطقه در سال 1914 با مرزهای کنونی مشخص شد. در سال 1962 با تلاش های میلتون اوبوته، نخست وزیر وقت، اوگاندا با سرنگونی پادشاهی بوگاندا، استقلالش را به دست آورد و در سال 1963 قانون اساسی جدید تدوین و پادشاه سابق کشور به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد. در سال 1966 اوبوته پادشاه را برکنار کرد، قانون اساسی تغییر کرد و اوبوته رئیس جمهور شد.
ژنرال ایدی امین در 1971 با کودتایی نظامی حکومت را در دست گرفت و اوبوته را سرنگون کرد. در سال 1979 ارتش با حمایت سربازان تانزانیایی قدرت را در دست گرفت، ایدی امین سرنگون شد و اوبوته بار دیگر به قدرت رسید، اما با کودتایی در 1985برکنار شد. سیاست در اوگاندا رئیس جمهور در این کشور، رئیس حکومت، رئیس دولت و تعیین کننده کابینه است و بیشترین قدرت اجرایی را دارد.
نخست وزیر در اداره کابینه وزرا، به رئیس جمهور کمک می کند. رئیس جمهور با رای مردم، برای دوره ای پنج ساله تعیین می شود، از سال 1986 تاکنون رئیس جمهور اوگاندا یووری موسوینی Yoweri Museveni است.
انتخابات بعدی در سال 2011 برگزار می شود. شورش 18 ساله ارتش مقاومت لرد علیه دولت اوگاندا ، موجب آوارگی بیش از یک میلیون و 600 هزار نفر از مردم این کشور شده است . این جنگ، جنگ کودکان علیه کودکان نام گرفته است، زیرا نیروهای ارتش مقاومت لرد به زور کودکان را از خانواده‌هایشان جدا و آنان را به جنگ وادار می کنند. در اوگاندا شورای مقاومتی با نام شورای مقاومت ملی وجود دارد که این شورا با 278 عضو، نقش مشورتی به عهده دارد 210 عضو آن به طور غیرمستقیم انتخاب شده اند و 68 عضو آن، منتصب از سوی رئیس جمهور است. جمعیت شناسی اوگاندا جمعیت این کشور، حدود 32 میلیون و 360 هزار نفر با میانگین سنی 15 سال است.
امید به زندگی برای زنان 53 و برای مردان 51 سال و درصد با سوادی در آن 66 و 8 دهم درصد است. 4 و یک دهم درصد از بزرگسالان این کشور، به بیماری ایدز مبتلا هستند، زبان رسمی این کشور انگلیسی، سواحلی و زبانهای محلی از جمله لوگاندا است و خدمت نظام وظیفه ندارد. حدود 84 درصد از مردم این کشور مسیحی و 12 درصد از آنها مسلمان هستند و در مجموع 35 درصد از مردم این کشور زیر خط فقر زندگی می کنند. ترکیب قومی این کشور، باگاندا، بانیاکول و باسوگاست.
مردم اوگاندا از قبایل مختلفی تشکیل شده اند و 12 پادشاه رهبری قبایل را برعهده دارند.
قدرتمندترین شاه، بوگاندای مستقر در کامپالا است هریک از قبایل آداب و رسوم خاصی دارند.
بلوچ های ایرانی و عمانی،در سال های 1800 ، اسلام را وارد دربار کاباکا کردند و مسیحیت نیز در سال های 1856به دربار این کشور راه یافت.
ارتباطات در اوگاندا در اوگاندا بیش از 108 هزار خط تلفن ثابت و حدود دو میلیون خط تلفن همراه وجود دارد. اوگاندا 546 میزبان اینترنتی و 750 هزار کاربر دارد. روابط ایران و اوگاندا : در سال 1999 موسسه ایران و اوگاندا تاسیس شد و در 11 سال گذشته با ایجاد مرکز تجاری در آفریقا، زمینه صادرات چهار هزار نوع محصول ایرانی به بازار آفریقا فراهم شده است. ایران با برپایی نمایشگاه های صنایع دستی اوگاندا در تهران، زمینه صادرات صنایع دستی، قهوه، چای و سایر محصولات این کشور را فراهم کرده و برنامه های مدونی نیز برای حضور ایران در اوگاندا در نظر گرفته شده است. رئیس موسسه ایران و اوگاندا می گوید: اکنون ده کارخانه داروسازی ایران، در بازار اوگاندا وارد شده است و مجوز صادرات 100 نوع محصولات دارویی را به این کشور دریافت کرده اند.
موسوی متذکر شد: در زمان حاضر، ایران در بخش صادرات و کشاورزی نیز در اوگاندا سرمایه گذاری و نخستین شهرک مسکونی را در این کشور ایجاد کرده است. مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات نیز می گوید: از میان 53 کشور آفریقایی، سقف اعتباری ایران برای اوگاندا حدود 100 میلیون دلار است که این امر ناشی از پایین بودن تقاضا برای سرمایه گذاری در این کشور محسوب می شود. صندوق ضمانت صادرات ایران از آمادگی ارائه انواع خدمات، ضمانتنامه و پوشش بیمه ای برای داد و ستد با اوگاندا نیز خبر داده است. ایران در سال 2007 از مبادلات خارجی کشور اوگاندا، فقط 4 میلیون دلار را به خود اختصاص داده است که این در مقایسه با حجم چند میلیاردی مبادلات تجاری اوگاندا با سایر کشورها، رقم ناچیزی است مجموع مبادلات دو کشور در سال 1387 بالغ بر 4 میلیون و 641 هزار دلار است که تراز تجاری آن با صادرات 4 میلیون و 616 هزار دلار به نفع ایران بوده است .
مارگرت کیگوزی رییس سازمان سرمایه گذاری اوگاندا با اشاره به دسترسی اوگاندا به بازارهای صادراتی مانند آمریکا، هند ، چین و خاورمیانه می گوید : اوگاندا می تواند دروازه صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای مختلف شود و ایران نیز به عنوان یکی از قطب های اقتصادی خاورمیانه می تواند حضور پررنگی در بخش اقتصادی اوگاندا داشته باشد. وی می افزاید: دولت اوگاندا قصد دارد تا سال 2025 اقتصاد این کشور را به رتبه مناسبی برساند از این رو علاقه مند به توسعه همکاری ها با بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران است. وی از ایرانیان خواست با توجه به ظرفیت های موجود، در زمینه های صنعت، حمل و نقل، پشتیبانی، تولید تراکتور، اتوبوس، هواپیما، ایجاد خطوط هوایی، تامین مواد مصرفی، خدمات سردخانه ای، جاده سازی، احداث راه آهن و فن آوری اطلاعات با اوگاندا همکاری داشته باشند، زیرا کشوری مانند اوگاندا با دارا بودن مواد معدنی قوی و غنی نیاز به مواد مصرفی دارد. بخش خصوصی ایران اعلام کرده است، آماده افزایش حجم مبادلات تجاری میان دو کشور ایران و اوگاندا است. در مسئله هسته ای، اوگاندا بارها از مواضع ایران حمایت کرده است، «یوری کاگوتا موسوینی» رئیس جمهور اوگاندا با اشاره به جوسازی ها علیه برنامه صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران، گفته است: بارها اعلام کرده ایم کسانی که خود به صورت انحصاری دارای سلاح و برنامه های هسته ای هستند نمی توانند و نباید دیگران را از برخورداری از برنامه های صلح‌آمیز هسته ای منع کنند.
