رييس جمهوري اسلامي ايران از سفري به قاره آفريقا با سندهايي تازه براي همکاريهاي جديد با دو کشور زيمبابوه و اوگاندا به تهران بازگشته است.
گرچه در اين سفر در باره مسايل و موضوعات سياسي منطقه و جهان نيز بحث شد ، اما روح کلي سفر و هدف آن بيشتر اقتصادي بود. ايران با رشد اقتصادي بالا و همچنان رو به افزايش ، به بازارهاي جديد براي کالاها و خدمات خود نياز دارد و آفريقا برعکس برخي باورها در مورد سطح درآمدهاي اين قاره ، به جز چند کشور ،در سالهاي اخير با درآمدهاي اضافه اي روبرو شده است که ايران مي تواند آنها را جذب کند. آفريقا و از جمله دو کشور زيمبابوه و اوگاندا طرح هاي اقتصادي نو در حوزه هايي مانند انرژي دارند که ايران با سابقه بيش از 100 سال در زمينه کشف و استخراج نفت در آن ، مي تواند دانش اين کار را در اختيار قاره سياه قرار دهد.
از زماني که سازمان وحدت آفريقا شکل گرفت، کشورهاي آفريقايي گام نهادن به سوي دمکراسي را آغاز کردند و از سال 2002 ميلادي به اين سو، اين روند شتاب بيشتري به خود گرفته است.سازمان وحدت آفريقا براي همگرايي روند رو به رشد خود را در پيش گرفت و سران آفريقا با برگزاري اجلاس مختلف براي هر دو سال يک بار ، به بررسي آخرين تغييرات در قاره سياه براي توسعه صنعتي اين قاره پرداختند. توسعه صنعتي اولين گامي است که آفريقايي ها براي پيشرفت خود انجام مي دهند . از زماني که اتحاديه آفريقا جايگزين سازمان وحدت آفريقا شد دو ديدگاه مطرح شد : اول - تشکيل ايالات متحده آفريقا يا دولت واحد آفريقا بود . يعني يک سيستم که مانند ايالات متحده آمريکا باشد و دوم - تشکيل اتحاديه آفريقا يا روند آهسته براي رسيدن دراز مدت به ايالات متحده آمريکا بود. در اين جهت قاره سياه به واسطه ضعف هاي اقتصادي ساختاري که داشت مي بايست گام هاي ابتدايي را بر مي داشت و سپس گام هاي موثر تر توسعه برداشته مي شد .اتحاديه آفريقا با 54 کشور عضو اکنون بزرگ ترين نهاد منطقه اي جهان است ، حتي اتحاديه اروپا هم به لحاظ وسعت کوچک تر از آفريقاست ، ولي کشورهاي آفريقايي با توجه به اينکه جاي زيادي براي پيشرفت دارند مي خواهند خود را به عنوان يک نهاد منسجم در عرصه قاره اي نشان دهند که در اين قاره ، کشورهاي آفريقايي بتوانند ديدگاه هاي منطقه اي خود را حفظ کرده يا به دست بياورند.
يکي از اعتراضات آفريقايي ما در مقام يک کشور انقلابي اين بود که مردم اين قاره با استعمارگري غربي ها هميشه عقب نگه داشته شده اند و در ادوار مختلف تاريخي در استعمار کهنه و نوين کشورهاي آفريقايي از وعده هاي توسعه اي که کشورهاي اروپايي به آنها داده بودند بي بهره مانده بودند و حرف آنها هم درست است که چرا بهره برداري و بهره گيري از فناوري نوين از ما دريغ مي شود .اکنون يکي از کشورهايي که مي تواند فناوري هاي خوبي را به آفريقا ارائه دهد ، ايران است و به واسطه رابطه دوستي عميقي که بين ايران و کشورهاي آفريقايي وجود دارد ، مي توان به اين امر خوش بين بود.
در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران ، قاره آفريقا داراي جايگاه ويژه اي است . توسعه با آفريقا را جمهوري اسلامي ايران " يک سياست قطعي " مي داند و به گفته اي از محمود احمدي نژاد در سفر مورد اشاره ، اين توسعه روابط ، و تعميق آن همه جانبه است .
به نوشته سايت هاي مرجع ، قاره آفريقا 96 درصد ذخاير الماس، 90 درصد کروم، 85 درصد پلاتين، 50 درصد کبالت، 55 درصد منگنز، 40 درصد بوکسيت، 13 درصد مس، 50 درصد فسفات، 65درصد طلا و 30درصد ذخاير شناخته شده و در دست استخراج توريوم و اورانيوم جهان را در خود دارد که براي هر کشور در حال توسعه ، داشتن رابطه اي حسنه و فعال و نزديک با کشورهاي آن ، از واجبات است.
آفريقا يا اِفريقا از لحاظ وسعت و جمعيت دومين قاره بزرگ جهان پس از آسيا است. با مساحتي در حدود 30?365?000 کيلومتر مربع 20?3? از مجموع خشکيهاي زمين را در بر ميگيرد. عرض اين قاره حدود 8000 کيلومتر از شمال به جنوب و طول آن در حدود 7400 کيلومتر از شرق به غرب ميباشد. آفريقا با بيش از 890 ميليون نفر جمعيت (طبق آمار 2005)در 61 ناحيه حدود يک هفتم از جمعيت جهان را در خود جاي دادهاست.
اين قاره از شمال به درياي مديترانه، از شمال شرق به کانال سوئز و درياي سرخ، از شرق به خليج عدن، از جنوب شرق به اقيانوس هند، و از غرب به اقيانوس اطلس محدود ميشود.
آفريقا در دو سوي خط استوا قرار گرفته و نواحي اقليمي متعددي را در بر ميگيرد؛ آفريقا تنها قارهاي است که از منطقه معتدله شمالي تا منطقه معتدله جنوبي امتداد يافتهاست. به دليل فقدان بارشهاي منظم طبيعي و آبياري، و نيز تاحدودي عدم وجود سيستمهاي تودهاي يخ يا سفرههاي زيرزميني کوهستاني، هيچگونه اثر معتدل کننده طبيعي بر اقليم به استثناي نزديک سواحل در آن وجود ندارد. در مرکز آفريقا(نزديک استوا) نيمي از سال باراني ميباشد که داراي هواي گرم و مرطوب است و جنگلهاي زيبايي را پديد ميآورد که عمري بيشتر از يک نيم سال ندارد چرا که بعد از اين فصل باراني، گرمايي سخت و طاقت فرسا تمام منطقه را فرا ميگيرد و هيچ جانوري طاقت آن را ندارد و پس مدتي آن جنگلها به بياباني خشک و بي آب و علف تبديل ميشود.نيمه ديگر سال گرم و خشک است که در مجموع طبيعتي 2 فصل را پديد ميآورد.
اگرچه گمانه زنيهاي اروپا درباره ماهيت صحراي اتيوپي در جنوب آفريقا به زماني بيش از دو هزار سال قبل بازمي گردد، آفريقا به عنوان قديمي ترين قارهاي که بشر در آن سکونت داشته محسوب ميشود.
يکي از اولويت هاي ايران در توسعه مناسبات با آفريقا ،صنعت و فعاليت هاي معدني است . به گفته محرابيان وزير صنايع و معادن ، جمهوري اسلامي ايران ظرفيت ها و قابليت هاي خوبي براي توسعه روابط در اين زمينه با آفريقا دارد . توليد مشترک خودرو و ماشين آلات کشاورزي و راهسازي و کاميون ، يکي از اين زمينه است . ايران اينک داراي چند کارخانه مشترک ماشين سازي با کشورهاي آفريقايي است .
هم اکنون در بخش آلومينيوم توليد سالانه ايران210 هزار تن است که با برنامه ريزي انجام شده توليد آن به 5 / 1 ميليون تن در سال خواهد رسيد که ايران را يکي از قدرتهاي بزرگ اقتصادي در اين زمينه خواهد ساخت .يکي از مواد اوليه آلومينيوم بوکسيت است و ذخاير غني اين ماده در آفريقا و بخصوص گينه وجود دارد .
آنچه آفريقا را براي سرمايه گذاري و توسعه همکاريها با آن راغب تر مي کند ، ثباتي است که در اين قاره حاکم شده و اگر از يکي دو نقطه بحراني در آن بگذريم ، مي توان آنرا قاره اي آرام و با ثبات دانست .