خبرگزاری رویترز در تحلیلی مهمترین چالش پیش روی مصر را جانشینی حسنی مبارک رئیس جمهور هشتاد و دو ساله این کشور دانست .

رویترز در تحلیلی از قاهره به قلم ادموند بلر درباره خطراتی که مصر آن مواجه است نوشت : تردید درباره جانشین حسنی مبارک رئیس جمهور هشتاد و دو ساله مصر که حدود سه دهه است بر این کشور حکومت می کند ، خطر بزرگی است که با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری در سال 2011باید آن را به دقت زیر نظر داشت . نگرانیهای مداوم درباره حکومتی بادرایت و حکیمانه و ناآرامیهای اجتماعی و افراط گرایی اسلامی را نیز باید به این خطر اضافه کرد. آنچه در پی می آید برخی از خطرات مهم سیاسی است که مصر با آن روبروست : انتقال قدرت ... حسنی مبارک جانشین مشخص شده ای ندارد و هنوز اعلام نکرده است که آیا یک بار دیگر برای انتخابات سال 2011 نامزد خواهد شد یا خیر .

بر اساس شایعات اگر حسنی مبارک نامزد نشود قدرت را به پسرش یعنی جمال مبارک چهل وشش ساله تحویل خواهد داد .

جمال مبارک از سیاستمداران مصری از حزب ملی حاکم بر مصر است . اگر جمال مبارک به قدرت برسد چنین اقدامی به بازار کار کمک خواهد کرد زیرا هم پیمانان جمال مبارک در دولت از تدابیر آزادسازی اقتصاد که به رشد سریع این کشور در پنج سال گذشته کمک کرده است حمایت می کنند.

اما پسر رئیس جمهور مصر سابقه نظامی ندارد و همین مسئله امکان دارد در کشوری که افسران ارشد سابق از سال 1952 بر آن حکومت می کنند یک مانع تلقی شود . مصر نخستین انتخابات ریاست جمهوری چند حزبی را در سال 2005 برگزار کرد اما قواعد وضع شده برای شرکت در ریاست جمهوری باعث شده است که بدون حمایت حزب حاکم تقریبا هیچ کس نتواند به صورت واقعی وارد عرصه انتخابات ریاست جمهوری شود .

در نتیجه همچنان این احتمال وجود دارد که رئیس جمهور جدید در پشت درهای بسته و نه از طریق صندوقهای رای انتخاب شود . در گذشته ، اختیارات رئیس جمهور بدون آنکه در قدرت هیچ گونه خلایی ایجاد شود منتقل می شد .

زمانیکه جمال عبد الناصر در سال 1970 از دنیا رفت وی معاون رئیس جمهور داشت و زمانیکه انور سادات در سال 1981 ترور شد او نیز معاون رئیس جمهور داشت .

اما حسنی مبارک برای خودش معاون انتخاب نکرد و همین باعث شده است که درباره چگونگی انتقال قدرت تردید وجود داشته باشد .

بیشتر تحلیلگران پیش بینی می کنند که ناآرامیهای اجتماعی به وجود نخواهد آمد اما تردیدها همچنان به قوت خود باقی است . دهها هزار نفر از هواداران به آن دسته از پایگاههای اینترنتی پیوسته اند که از تلاش محمد البرادعی مدیر کل سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی برای نامزدی احتمالی در انتخابات ریاست جمهوری مصر حمایت می کنند .

این وضع نشان دهنده سرخوردگی و زمینه های پنهان یک جنبش اعتراض آمیز است . اما گروه اخوان المسلمین مصر که یک گروه مخالف دولت است و فعالیتش نیز در این کشور ممنوع است ، تنها حزبی است که می تواند هزاران نفر از هواداران سازمان یافته را بسیج کند ولی این گروه نیز از رویارویی آشکار با دولت خودداری می کند .

اگر گروه اخوان المسلمین رویه خودش را تغییر دهد امکان دارد به یک قدرت موثر تبدیل شود . موسسات بزرگ درجه بندی اعتباری ، مصر را در ردیفهای پایین سرمایه گذاری گنجانده اند .

شماری از تحلیلگران می گویند خطرات مربوط به جانشینی حسنی مبارک فشارهای موثری نیست اما حالت تردید درباره آینده جانشینی باعث شده است که موسسات بزرگ درجه بندی اعتباری ، مصر را در فهرست کشورهای با درجه سرمایه گذاری پایین لحاظ کنند . تحرکات در خیابانها : باید منتظر ماند و دید آیا هواداران البرادعی در پایگاههای اینتنرتی در عمل نیز کاری از پیش خواهند برد و آیا گروه اخوان المسلمین شیوه خودش را تغییر خواهد داد ؟ باید دید جنبش اجتماعی توان آن را دارد اعتراضاتی را که در آن تنها صدها نفر شرکت می کنند به تظاهرات چند هزار نفری تبدیل کند که جلوی انتقال قدرت را به جمال مبارک یا یک شخصیت دیگر از داخل نظام حاکم بر مصر بگیرد ؟ تغییر موضع البرادعی ... برای البرادعی شرکت در انتخابات ریاست جمهوری از طریق یکی از احزاب مخالف کنونی ، آسان خواهد بود اما البرادعی این را رد کرده است اما تا نیمه 2010 فرصت دارد موضعش را تغییر دهد .

این مسئله باعث خواهد شد رقابت اغاز شود و بر حالت تردید در خصوص انتقال قدرت بیافزاید . سلامت سرمایه گذاری و فساد ... سرمایه ها در پنج سال گذشته پس از آزادسازی اقتصادی به این کشور سرازیر شده است و با وجود رکود ناشی از بحران جهانی اما از روان شدن سرمایه به این کشور در سطح گسترده ای استقبال شده است .

همین نشان می دهد که سرمایه گذاران خارجی از بابت سرمایه های خود نگرانی ندارند اما بدون تدابیر بیشتر نظارتی و بازخواستهای سیاسی این امکان وجود دارد که هزینه فعالیتهای بازرگانی افزایش یابد . موسسه شفافبیت بین المللی ، مصر را در بین نوزده کشور خاورمیانه و شمال آفریقا در ردیف یازدهم و در بین صدو هشتاد کشور جهان به لحاظ فساد مالی در سال 2009 در ردیف صدو یازدهم قرار داده است .این موسسه مارس گذشته اعلام کرد فساد مالی در مصر رو به افزایش است و خواستار تشدید محدودیتها در حق بازرگانانی شد که سمتهای دولتی دارند . برخی از سرمایه گذاران منازعه حقوقی بین شرکت اوراسکام تلیکام و فرانس تلیکام را درباره مالکیت شرکت و موبایل نیل با احتیاط دنبال می کنند .

تورم و اعتراضات ... میانگین تورم در مصر در اوت سال 2008 به علت افزایش قیمت کالاهای اساسی در حد قیمتهای جهانی به بیست و سه ممیز شش دهم درصد رسید .

اعتراضات کارگری به اقدامات خشونت آمیز منجر شد و دولت نیز در ابتدا با تدابیر شدید امنیتی و سپس با وعده افزایش دستمزدها با این اعتراضات مقابله کرد . میانگین تورم با وجود انکه بیش از ده درصد و دو رقمی است اما کاهش یافته است و دولت نیز از افزایش نرخ سود و همچنین کاستن از هزینه ها در بودجه پرهیز می کند تا به رشد این کشور لطمه وارد نشود . اما افزایش قیمتها همچنان یک قضیه حساس در مصر است که بیشتر جمعیت هفتاد و هشت میلیونی آن برای تامین نیازهای اولیه خود با سختی روزگار را سپری می کنند و درآمد یک پنجم جمعیت این کشور از یک دلار در روز کمتر است .

اعتصاباتی که خواستار بهبود دستمزدهاست به یک امر عادی و رو به افزایش تبدیل شده است اگرچه تلاشهای فعالان برای آنکه اعتراضات یکپارچه شود ناکام مانده است. آنچه که باید به آن توجه کرد ... قیمتهای جهانی غذا .

افزایش قیمتهای کالاهای اولیه در سطح جهانی به سرعت بر بازارهای مصر تاثیر خواهد گذاشت و همین موضوع بر شدت خشم مردم این کشور خواهد افزود . تحرکات کارگری هماهنگ شده . اعتصابات کارگری گسترده نشان خواهد داد که فعالان به شیوه فعالانه ای به بسیج توده های مردم اقدام خواهند کرد .

دولت توانسته است اعتصابات موردی را با دادن امتیازات تا حد زیادی به سرعت حل وفصل کند اما مقابله با تحرکات گسترده تر ، هزینه های بیشتری خواهد داشت . افراط گرایی اسلامی ...

نیروهای امنیتی جنگیدند و یک جنبش مسلحانه را که افراط گرایان اسلامگرا در دهه نود به راه انداخته بودند سرکوب کردند .

افراط گرایان اسلامگرا بانکها و وزارتخانه ها و مقامات ارشد را هدف حملات خود قرار داده بودند .

در سال 1997 اسلامگرایان پنجاه و هشت گردشگر را در معبدی در الاقصر با شلیک گلوله کشتند .

بسیاری از شخصیتهای گروه جماعت اسلامی که رهبری این حملات مسلحانه را به عهده داشت زندانی شدند اما بسیاری از آنها پس از آنکه ایدولوژی خشونت را کنار گذاشتند بعدها آزاد شدند . تحلیلگران معتقدند علائمی دال بر اینکه جنبش اسلامگرای تندرو به صورت سازمان یافته بازگردد و وارد عمل شود وجود ندارد اما آنها می گویند احتمال دارد هر از چند گاهی حملات انفجاری مانند حملاتی که در مناطق گردشگری سینا در سال 2004 تا سال 2006 رخ داد به وقوع بپیوندد.

گردشگری که یازده درصد از تولید ناخالص داخلی مصر را تشکیل می دهد پس از حملات 1997 کاهش یافت اما اثرات حملات بعدی محدود بود زیرا نیویورک و لندن و مادرید نیز هدف چنین حملاتی قرار گرفت . اما نیروهای امنیتی در عملیات گسترده امنیتی خود هرگونه فعالیت اسلامگرایان را که دولت از بابت آن احساس نگرانی می کند هدف قرار داده اند .

دولت بیم آن را دارد که احتمال دارد اسلامگرایان در مصر بار دیگر سازماندهی شوند .

مصر زادگاه بسیاری از اندیشمندان برجسته اسلامگراست .ایمن الظواهری فرد شماره دوی القاعده نیز مصری است . آنچه که باید به آن توجه شود ... حملات انفجاری .

امکان دارد وقوع حملات زنجیره ای و نه حملات فردی بیانگر آن باشد که افراط گرایان سازماندهی مجدد کرده اند .