88/03/02
پرتوريا - ازعلي نصيري ، اعضاي پارلمان اتحاديه آفريقا چند روزي است که بطور جدي رايزني ها بر سر تعيين رييس اين نهاد قانونگذاري اتحاديه را در يازدهمين نشست اين پارلمان در "ميدرند" آفريقاي جنوبي آغاز کرده اند.

اختلاف نظر ها بر سر تعيين رييس جديد اين پارلمان و رقابت بر سر اين پست موجب شد که نشست ديروز جمعه پارلمان اين اتحاديه براي تعيين رييس آن به برگزاري انتخابات درون پارلماني در روز پنج شنبه هفته جاري اختصاص يابد.
اعضاي اين نهاد قانونگذاري اتحاديه آفريقا موسوم به "پارلمان پان افريکن" که نمايندگان آن از سوي مجالس ملي کشور‌هاي عضو اتحاديه آفريقا انتخاب مي‌شوند، پنج شنبه با برگزاري اين انتخابات به اجماع در باره ادامه رياست خانم "گرترود ايبنگوه مونگلا" از تانزانيا بر اين نهاد تصميم گيري خواهند کرد.
اتحاديه آفريقا داراي يک دولت پارلماني با عنوان دولت اتحاديه آفريقا است که شامل سازمان هاي قانونگذاري، قضائي و اجرائي بوده و توسط رئيس جمهور اتحاديه آفريقا و رئيس مجمع که همچنين رئيس جمهور پارلمان اتحاديه آفريقا نيز هست، رهبري مي‌شود،.
شخصي که رئيس جمهور اتحاديه آفريقا مي‌شود از سوي پارلمان اتحاديه آفريقا انتخاب مي‌ شود و در نتيجه حمايت اکثريت را در اين پارلمان به دست مي‌آورد که در حال حاضر مونگلا رهبر مرجع و رئيس دولت اتحاديه آفريقا است، با عطف به اين واقعيت که او رئيس پارلمان اتحاديه آفريقا نيز مي‌باشد.
رياست وي که در جلسه افتتاحيه پارلمان در ماه مارس 2004 توسط اعضاي اين پارلمان براي اين پست انتخاب شده بود، امروزه سوالاتي را در ميان اعضاي پارلمان برانگيخته است که چرا اين پست نبايد در ميان اعضا گردشي باشد .
در هر حال، گرچه قانون اساسي اتحاديه آفريقا براي طول دوره رياست بر اين پارلمان سکوت کرده است ولي سران اتحاديه آفريقا در نشست ماه ژانويه (بهمن ماه) گذشته خود سرانجام تصميم گرفته بودند با برگزاري يک انتخابات درون پارلماني، پست رياست پارلمان را در ميان اعضاي آن يا گردشي کنند.
لذا در پي رقابت اعضاي پارلمان براي تصاحب اين پست مقرر شد در هر دوره يک نماينده از پنج نقطه جغرافيايي شمال، جنوبي، شرق، غرب و مرکز براي اين پست نامزد شده و اعضاء در باره آن فرد راي دهند و ضرورتا مشخص نيست اين بار شخص "مونگلا" در اين رقابت شرکت کند .
اما، رييس (ستاد) برگزاري اين انتخابات شخص "معمر قذافي" رييس دوره اي اتحاديه آفريقا خواهد بود که در صورت عدم آمادگي وي براي حضو ر در ميدرند، وي طي دو روز آينده شخصي را به عنوان نماينده خود براي انجام اين مهم تعيين خواهد کرد.
قذافي در اجلاس سران بهمن ماه اين اتحاديه در آديس آباباي اتيوپي، مقام رياست اين اتحاديه را از "جاکايا کيکوئته" رئيس‌جمهوري تانزانيا تحويل گرفت.
در هرحال، پارلمان آفريقا داراي 265 قانون گذار است که پنج تن از آنان جزو مجمع قانونگذاري اتحاديه آفريقا هستند و نمايندگان 53 کشور از 54 کشور آفريقايي اتحاديه آفريقا به جز مغرب (مراکش) اين هفته رييس پارلمان را براي مدت پنج سال انتخاب خواهند کرد.
البته مغرب به‌دليل مخالفت با عضويت صحراي غربي با نام "جمهوري دمکراتيک عربي صحرا" در اتحاديه آفريقا، هنوز به عضويت اين اتحاديه در نيامده است، ولي اين کشور به دليل موقعيت خاص ژئوپليتيکي آن در قاره آفريقا، از منفعت هاي خدماتي تمام مؤسسات اتحاديه آفريقا که به اعضاي اين اتحاديه ارائه مي‌شود، مانند وام‌هاي بانک توسعه آفريقا بهره مي‌برد.
ناگفته نماند هميشه نماينده اي از آن کشور بدون حق راي در اکثر اجلاس‌ها و مذاکرات مهم نهادهاي اتحاديه آفريقا و از جمله در پارلمان آفريقا شرکت مي کند، زيرا اين کشور تلاش مي کند مناقشه خود با جبهه پوليساريو را به‌منظور کسب عضويت در اين اتحاديه، حل و فصل کند و پيش بيني هم مي شود اين مشکل در آينده نزديک حل شود.
در هرحال به رغم آنکه طبق تعريف قانون اساسي اتحاديه آفريقا، نهاد قانون گذاري آن به عنوان بازوي قوي آن معرفي مي شود، هنوز اين نهاد پس از پنج سال از تاسيس آن با مشکلات و موانع زيادي براي هويت يابي کامل خود روبرو است.
نخست اينکه فعاليت هاي اين نهاد به دليل توازي برخي مسوليت هاي آن با پارلمان هاي ملي هريک از کشورهاي مستقل در اتحاديه، از سوي آنها مورد ترديد قرار گرفته که مبادا آنها با تن دادن به مصوبات اين نهاد منطقه اي، مرجعيت نهاد ملي قانونگذاري خود را تضعيف کنند.
کشورهاي عضو همچنين هنوز در ملموس و عملي بودن و حتي غناي منابع حقوقي براي پشتيباني قانوني مصوبات اين نهاد ترديد دارند و معتقدند قانون اساسي کشورهاي خودشان جامع تر از آن چيزي است که به عنوان پشتوانه حقوقي اين پارلمان مطرح است.
مشکل ديگر موفقيت اين پارلمان، چالش هايي است که اين نهاد در زمينه هاي مالي، نيروي انساني و فني براي تجهيز و ظرفيت سازي نيازمندي هاي خود با آنها مواجهه است تا حدي که برخي از مصوبات آن به دليل اجرايي نشدن آنها بيشتر به يک ادعا تبديل شده اند.
به عنوان مثال، کمبود بودجه مالي پارلمان اين اتحاديه به دليل کاهش آن از سوي اعضا در يک سال اخير موجب شده است اکثر ماموريت هاي قاره اي اين نهاد به ويژه براي نظارت بر انتخابات پارلمان حزبي و مجالس استاني آفريقاي جنوبي و انتخابات پارلمان آنگولا با مشکل و حتي با شکست مواجه شود.
يادآوري مي شود با وجود اينکه بودجه اين پارلمان در سال 2006 درحدود 24 ميليون دلار برآورد شده بود، معمولا کشورهاي آفريقاي جنوبي، ليبي، نيجريه، مصر و الجزاير پنج کشوري هستند که رويهم 75 درصد از بودجه اين اتحاديه را تامين مي کنند و از ميان همين کشورها نيز فقط آفريقاي جنوبي است که سهم خود را به موقع پرداخت کرده و مي کند.
مشکل ديگر اعضاي اين پارلمان در نشست جاري و درنشست هاي هميشگي آن، تعيين پروتکل پارلمان و در اين اواخر تعيين تکليف براي يافتن راهکار مقابله با بحران مالي جهاني در اين نهاد تقنيني است، چرا که اين مصوبات و پروتکل پارلمان اتحاديه آفريقاست که توانايي ها و اختيار رئيس اين پارلمان را تعيين مي کند و نيز انتقال (ميراث) اختيار رياست از طريق معاهده‌هاي آفريقايي و بين المللي مطرح مي‌شود از جمله مواردي که تابع اختيار دبيرکل اتحاديه مي‌باشد.
در کل اينکه سياست هاي ناکام کشوري، اقدامات تجاري ناکارآمد جهاني و اثرات تغيير اقليم جهاني که به قحطي هاي گسترده‌اي در اين قاره منجر شده، و نيز عدم وجود سيستم هاي کارآمد توزيع آذوقه و آب کافي براي زنده نگهداشتن جمعيت مردم ناتوان در بخش عمده اين قاره، برخي ديگر از اين چالش هاي درون قاره اي است که پارلمان آفريقا بايد براي رفع آنها چاره انديشي کند.
قاره آفريقايي که پيش از استعمار منبع 90 درصد طلاي جهان بوده، امروزه فقير ترين قاره کره زمين ‌است که مردم ديگر قاره‌ها به ويژه اروپا از ثروت هاي سابق آن برخوردار شده‌اند.
گسترش بيماري هاي لاعلاج و يا صعب العلاج همچون شيوع بيماري ويروس ناتواني ايمني بدن انسان (HIV) و نيز سندروم ناتواني اکتسابي ايمني (AIDS) ايدز، وبا و مالاريا در اين قاره نيز بي حد و حصر است، که به واگير مرگباري در اين قاره تبديل شده‌ اند.
بحران دمکراسي در نظام هاي حکومتي قبيله اي اين قاره موجب شده است که تنها 13 کشور آفريقايي را مي‌توان دموکراتيک و يا تاحدودي دمکراتيک به حساب آورد و تنها تعدادي از اين کشورها حقوق اساسي بشري را براي همه شهروندان به رسميت شناخته‌اند و (مجامع) قضائي دادگاه‌هاي قضائي مستقل تشکيل داده‌اند.
جنگ ها و منازعات مسلحانه داخلي درون کشورها و بين کشورهاي آفريقايي نيز از بزرگترين معضل هاي سياسي کشورهاي عضو اتحاديه آفريقا است در درجه نخست نهاد سياسي اتحاديه و در مرحله دوم نهاد قانونگذاري آن را دچار مشکلات عديده کرده است.
بافت اجتماعي و انساني اين قاره مشکل ديگر عدم تجانس و همبستگي مردم اين قاره است .
اختلاف طبقاتي ناشي از بافتار و ساختار اجتماعي و انساني البته با ريشه تاريخ استعماري اين قاره ميز مانع ديگر تحقق تشکل گيري اتحاديه آفريقا است، چون به نظر غيرواقعي مي رسد کشور ثروتمندي چون آفريقاي جنوبي حاضر شود با ديگر کشورهاي فقير قاره آفريقا "ايالات متحده آفريقا" را تشکيل دهد، قاره اي که با جمعيتي حدود يک ميليارد نفر، فقيرترين قاره جهان است.