مصر که از بابت حقوق تاریخی خود در اب های رود نیل بسیار نگران است در حال تلاش است تا انزوای روزافزون خود در حوزه این رود را بشکند .
مصر چهارشنبه اعلام کرد تلاشهای دیپلماتیک خود را برای حفظ حقوق تاریخی رود نیل دوچندان خواهد کرد. کشورهای اتیوپی ، اوگاندا ، تانزانیا و رواندا اخیرا در شهر انتبه اوگاندا توافقنامه تقسیم مساوی آب رودخانه نیل را امضا کردند. مصر اعلام کرده است این مواقت نامه در حکم اعدام مصریها است . مصر و سودان هنگام امضا این توافقنامه حضور نداشتند و کشورهای کنیا ، کنگو و بروندی نیز اعلام کردند این توافقنامه را در آینده امضا خواهند کرد. خبر گزاری الشرق الاوسط مصر اعلام کرد محمد نصر الدین علام وزیر ابیاری مصر چهارشنبه عازم خرطوم شد تا با متحد اصلی خود در این باره مذاکره کند. مصر و سودان اکنون 87 درصد از اب های نیل را در اختیار دارند و مقامات مصری تلاش می کنند تا دیدگاههای خود را با مقمات سودانی هماهنگ کنند. بیاکاتوندا با اشاره به مصر و سودان که در عین حال دو مصرف کننده آب های نیل محسوب می شوند توضیح داد کشورهایی که عقیده دارند نمی توانند آن را اکنون امضا کنند اما آماده خواهند بود بعدا این کار را انجام دهند مهلتی یک ساله دارند. رود نیل به طول شش هزار وهفتصد متر از یکی شدن رود سفید که از دریاچه ویکتوریا ( اوگاندا ، کنیا ،تانزانیا) منشا می گیرد و نیل آبی به وجود می آید .
منشا نیل آبی نیز دریاچه تانا در اتیوپی است. این دو رود در خرطوم پایتخت سودان به هم می پیوندند و سپس از سرتاسر مصر عبور می کندو به دلتای وسیعی در مدیترانه می ریزد. مصر و سودان مدتی طولانی این منبع مهم آبی را در کنترل خود دارند: پیمان فعلی تقسیم آب که در سال هزار ونهصد وبیست ونه در دوره استعمار انگلیس تدوین و سپس سی سال بعد اصلاح شد سهمیه های بسیار مناسبی را به مصر ( پنجاه وپنج میلیارد وپانصد میلیون متر مکعب) و سودان ( هجده میلیارد وپانصد میلیون متر مکعب) اختصاص می دهد که در مجموع هشتاد وهفت درصد دبی این رودخانه را تشکیل می دهد. این پیمان علاوه بر این به قاهره درباره همه کارهایی که ممکن است درباره دِبی( حجم آب دهانه رود) این رودخانه انجام شود حق وتو می دهد. اتیوپی ، تانزانیا، اوگاندا، کنیا و جمهوری دمکراتیک کنگو در پیش زمینه موضوعات راهبردی و رقابت های ژئوپولیتیک به این نحوه تقسیم آب اعتراض دارند. گفتگوهایی بین نه کشور حوزه نیل که از ده سال پیش به دشواری ادامه دارد سرانجام در اواسط آوریل به پیش نویس توافقنامه ای امضا شد که مصر بلافاصله آن را رد کرد. قاهره و خرطوم از آن بیم دارند که با توافقنامه اصولی جدید سهمیه آنان از آب به شدت کاهش یابد.
در این توافقنامه اصولی طرح های زیاد آبیاری و سدهای برق آبی در کشورهای سرمنشا این رودخانه پیش بینی شده است. یک کارشناس شرکت کننده در نشست جمعه اعلام کرد کانال های آبیاری بر دِبی رود تاثیر نخواهد گذاشت. این کارشناس که خواست نامش فاش نشود گفت در مقابل ساخت سدها از نقاط آشکار اختلاف است این مسئله می تواند به صورت جدی حجم رودخانه را کاهش دهد. مصر که اصل منابع آبی آن از نیل تامین می شود مخالف هرگونه لطمه به آن چیزی است که آن را حقوق تاریخی خود درباره آب های نیل محسوب می داند. قاهره عقیده دارد کشورهای مرکز آفریقا از باران های فراوان استفاده می کنند که بخش زیادی از آن که بلا استفاده باقی می مانندمی تواند بهتر از این مورد استفاده قرار گیرد. آب رودنیل 90 درصد از نیازهای آبی مصر را تامین می کند به همین منظور قاهره این رود را برای خود بسیار حیاتی می داند و همچنان در پی تحکیم ائتلاف با سودان به عنوان دومین کشور بزرگ در استفاده از منبع آبی نیل است. این توافقنامه همچنین به قاهره برای مقابله با طرح هایی در سواحل نیل ( چون ساخت سد یا تاسیسات آبرسانی) حق وتو داده است. یکی از دیپلمات های غربی در انتقاد از موضع مصر، گفت رفتار مصر با کشورهای حوزه نیل بی شباهت به رفتار اسراییل با فلسطینی ها نیست. مصر روز جمعه توافق نامه جدید چهار کشور شرق آفریقا را درباره تقسیم آب نیل رد و مخالفت شدید خود را با این طرح اعلام کرد. حسام زکی سخنگوی وزارت امور خارجه مصر با انتشار بیانیه ای اعلام کرد این کشور هرگز چنین توافق نامه ای را درباره تقسیم آبهای نیل امضا نخواهد کرد. از سوی دیگر خبرگزاری رسمی مصر منا نیز به نقل از وزیر آب و آبیاری این کشور ضمن مخالفت با این طرح افزود کشورش تمام تدابیر قانونی و دیپلماتیک لازم را برای دفاع از حقوق خود بکار خواهد گرفت. نادر نورالدین استاد دانشگاه قاهره گفت این در حکم اعدام مصریها است . مصر نزدیک به 90 درصد نیازهای ابی خود را از این رود می گیرد. قاهره اعلام کرده است حتی اگر همین سهمیه حفظ شود در سال 2017 نمی تواند نیازهای خود را تامین کند. به این ترتیب مصر در منگنه افتاده است .
حسنی مبارک رئیس جمهور مصر دیروز در رم این موصضوع را با نخست وزیر ایتالیا در میان گذاشت . گفتنی است شرکت های ایتالیایی طرح هایی را در رود نیل در اتیوپی تامین مالی می کنند. عمرو الشوبکی کارشناس مرکز مطالعات سیاسی و استراتژیک قاهره گفت انچه اکنون در حال رخ دادن است نتیجه صرف نظر کردن مصر از ایفای نقش خود در افریقا است . هانی رسلان کارس امور افریقا در همین مرکز گفت موافقت نامه جدید کشورهای یاد شده در حال تحقق است. ولی وی افزود این موافقفت نامه در اینده نزدیک بیست ساله دست بر سهمیه اب نیل تاثیر نخواهد داشت . وی افزود مشکل اساسی این است که کشورهای افریقایی فکر می کنند مصر بر انها مستولی شده در قاره افریقا استعمارگر بوده و فکر می کنند مصر می خواهد بر ان تسلط یابد و ما باید تلاش کنیم این باور را از بین ببریم . تقسیم آب رود نیل در آفریقا میان کشورهای حوزه این رود از دیرباز مشکل ساز بوده اما بنظر می‌رسد با افزایش ضرورتهای ناشی از توسعه کشورها و رشد جمعیت این مشکل می‌رود تا به یک بحران سیاسی تبدیل شود.
نخست وزیر اتیوپی گفته است دوره تاریخی دال بر تعیین‌کننده بودن دیدگاه مصر در چگونگی تقسیم آب نیل بسر رسیده و مقامات مصر باید منافع کلیه کشورهای ذی نفع در بهره برداری از رود نیل را بپذیرند. سخنان تند نخست وزیر اتیوپی پاسخی بود به موضعگیری اخیر مقامات مصری دال بر تاکید بر مفاد توافقنامه مصر و سودان در چگونگی بهره برداری از آب رود نیل و اعلام اینکه قاهره با استفاده از نفوذ خود در جامعه بین‌الملل مانع اعطای کمکهای بین‌المللی به اتیوپی برای ساخت سد روی نیل خواهد شد. اتیوپی از قریب الوقوع بودن موافقتنامه‌ای با اوگاندا، تانزانیا و رواندا برای تنظیم نحوه بهره برداری از آب رود نیل و پیوستن متعاقب کنیا، جمهوری دموکراتیک کنگو و بروندی به آن خبر داد، خبری که واکنش مصر را دربرداشت. مصر به عنوان بزرگترین کشور بهره بردار از نیل که آب این رود نقشی کلیدی و استراتژیک در تعادل اقتصادی و سیاسی آن دارد و سودان به عنوان کشور منشاء و سرچشمه رود نیل هریک دارای ادعاهای خاص در مورد بهره برداری از نیل هستند حال آنکه در سالهای اخیر کشورهایی همچون اتیوپی و کشورهایی مانند کنیا، بروندی و تانزانیا نیز خواهان بهره برداری بیشتر از آب نیل هستند. مقامات مصر ضمن تایید حق بهره برداری کشورهای بالا دست نیل از آب آن خواهان کاهش سهم آبه خود از این رود است و مدعی است که کشورهای بالادست به جای بهبود شیوه‌های بهره برداری از نیل و کاهش پرت آب فقط برای افزایش بهره برداری تلاش می‌کنند که در نهایت موجب کاهش آب ورودی به مصر می‌شود. بزرگترین رود جهان که نیل نام دارد از رشته کوههایی در مرکز این قاره سرچشمه گرفته و پس از طی مسافتی در حدود 6671 کیلومتر به دریای مدیترانه می ریزد.
یکی از قدیمی ترین تمدن های جهان، یعنی تمدیان مصریان باستان نیز در کنار همین رود شکل گرفت .
قدمت این تمدن به چهار الی پنج هزار سال پیش می رسد .
اهرام ثلاثه و معابد دیگر از جمله آثار این دوره می باشد .
