سران کشورهای افریقایی روز دوشنبه در گشایش بیست و پنجمین نشست سران کشورهای افریقایی و فرانسه در نیس ،پاریس را به منظور استفاده از نفوذ خود در شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت فشار قرار دادند.
دنیس ساسو نگسو رئیس جمهور کنگو برازاویل گفت شورای امنیت نمی تواند افریقا را نادیده گیرد. این مسئله به بحث میان برنار کوشنر وزیر امور خارجه فرانسه با همتاهای افریقایی خود تبدیل شده است. فرانسه تلاش می کندتا نفوذ اقتصادی قدیمی خود را در افریقا احیا کند.
این کشور میزبان سران و مسئولان حدود چهل کشور افریقایی در "کنفرانس افریقا-فرانسه" است.
نکته قابل توجه ان است که برای اولین بار در "کنفرانس افریقا-فرانسه" روسای شرکت های بزرگ فرانسوی نیز حضور خواهند داشت.
کنفرانس افریقا-فرانسه از سال هزار و نهصد و هفتاد و پنج تا کنون هر سال برگزار می شود و معمولا مسائل سیاسی در راس مطالب مطرح شده در این نشست قرار دارند.
فرانسه که یکی از قدرت های استعمارگر در افریقا محسوب می شود هنوز هم به عنوان "ژاندارم افریقا" به اعمال نفوذ در این قاره می پردازد.
این در حالی است که کشورهای گروه "بریک" متشکل از برزیل،روسیه،هند و چین تلاش می کنند روابط تنگاتنگی با کشورهای افریقایی ایجاد و از بازارها و منابع بکر این قاره به نحو احسن بهره برداری کنند.
به همین دلیل، دولتمردان فرانسه احساس می کنند کشورشان در حوزه اقتصاد افریقا به حاشیه رانده شده است و در عرصه سیاسی و دیپلماسی نیز نفوذش در قاره سیاه کمتر شده است.
یک دیپلمات فرانسوی می گوید "روابط بازرگانی و سیاسی فرانسه با افریقا دیگر مانند گذشته نیست." وی می افزاید "اوضاع در شرایط کنونی بسیار تغییر کرده است." مسئولان حدود دویست و سی شرکت افریقایی و مدیران شرکت های بزرگ فرانسوی در حاشیه این نشست با یکدیگر دیدار و گفتگو خواهند کرد.
این اولین باری است که بخش خصوصی در "کنفرانس افریقا-فرانسه" شرکت می کند.
چین در حال حاضر به بزرگترین شریک تجاری افریقا تبدیل شده است.
چینی ها میلیاردها دلار در کشورهای افریقایی سرمایه گذاری کرده اند تا بتوانند از منابع دست نخورده و بکر مواد خام در افریقا برای کمک به تامین نیازهای اقتصاد به سرعت در حال رشد خود بهره ببرند.
سیلویان تواتیSylvain Touati، از پژوهشگران حوزه منطقه زیرصحرای افریقا در موسسه روابط بین الملل پاریس می گوید "در فرانسه شک و تردیدهای زیادی درباره توان پاریس در حفظ مواضع اقتصادی خود در برابر این قدرت های جدید اقتصادی وجود دارد و این نشست فرصت مناسبی برای توجه به این مهم فراهم می اورد." این پژوهشگر فرانسوی می افزاید "فرانسه هیچ گونه سرمایه گذاری گسترده ای در کشورهای افریقایی انجام نداده است.
به همین دلیل کشورهای افریقایی از ما به علت اتخاذ چنین رویکردی انتقاد می کنند.
این درحالی است که شرکت های متعلق به کشورهای دیگر با حمایت دولت های متبوع خود به افریقا امده اند و به فعالیت در کشورهای افریقایی می پردازند.
فرانسه در دوران زمامداری نیکلا سارکوزی،رئیس جمهور کنونی این کشور،تلاش کرده است شرکت های بزرگ خود را از توجه بیش از اندازه به کشورهای فرانسوی زبان غرب افریقا بر حذر داشته و به انها توصیه کند به کشورهای نفت خیزی مانند نیجریه و انگولا در شرق افریقا روی اورند.
نیجریه و انگولا جزو کشورهای عضو سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) هستند و بازارهای خوبی برای قدرت های بزرگ اقتصادی در افریقا محسوب می شوند.
فرانسه همچنین خواستار توجه هر چه بیشتر شرکت های این کشور به سرمایه گذاری و همکاری با افریقای جنوبی است.
افریقای جنوبی تنها کشور افریقایی عضو گروه بیست است.
برای مثال، در حاشیه نشست افریقا-فرانسه، نیکلا سارکوزی تنها با یاکوب زوما و گودلاک جاناتان، رهبران افریقای جنوبی و نیجریه، دیدار دو جانبه خواهد داشت.
هنگامی که نیکلا سار کوزی در سال دو هزار و هفت میلادی به ریاست جمهوری فرانسه انتخاب شد اعلام کرد در نظر دارد شیوه های قدیمی همکاری تجاری و اقتصادی کشورش با افریقا را به طور اساسی دگرگون کند.
رویکردی که فرانسه در گذشته در قبال افریقا اعمال می کرد به رویکرد "فرانک افریک"Francafrique موسوم بود.
اعمال و اتخاذ این رویکرد در گذشته هم برای دولتمردان فرانسه و هم برای دیکتاتورهای افریقا قابل قبول بود.
با این حال،کارشناسان و تحلیل گران مسائل سیاسی و اقتصادی شک دارند که نیکلا سارکوزی در تحقق این وعده خود موفق شده باشد.
با این حال، هنوز مسائل سیاسی در نشست پاریس مطرح خواهند شد.
فرانسه اعلام کرده است در توافقنامه های دفاعی دوران استعمار خود با هشت کشور افریقایی تجدیدنظر خواهد کرد و در مواقع بحرانی به کمک این کشورها خواهد شتافت.
هنوز جزئیات این توافقنامه ها معلوم نشده است.
با این حال، گمان می رود که فرانسه شمار پایگاه های نظامی اش در افریقا را به دو پایگاه کاهش دهد.
این در حالی است که در دولت پیشین فرانسه شمار پایگاه های نظامی این کشور در افریقا به پنج پایگاه می رسید.
فرانسوی ها همچنین تلاش خواهند کرد شمار بیشتری از کشورهای افریقایی به عضویت در شورای امنیت سازمان ملل متحد و گروه بیست در بیایند.
یک دیپلمات فرانسوی می گوید "افریقا قاره ای است که از اهمیت زیادی در جهان برخوردار است.
ما باید با انها همکاری کنیم تا عضویت انها در موسسات و نهادهای بین المللی گوناگون افزایش یابد." با این حال، برخی چهره ها و شخصیت های مهم افریقا در این کنفرانس که در شهر نیس برگزار خواهد شد شرکت نخواهند کرد.
از جمله این افراد می توان به رابرت موگابه،رئیس جمهور زیمبابوه،اشاره کرد.
عمر البشیر، رئیس جمهور سودان که از سوی پلیس بین الملل تحت تعقیب است،دیگر غایب بزرگ این نشست خواهد بود.
این نشست قرار بود در مصر برگزار شود،اما از ان جا که حسنی مبارک نمی خواست ممانعتی برای ورود عمر البشیر به خاک مصر ایجاد کند تصمیم گرفت محل برگزاری این نشست را از قاهره به شهر نیس منتقل کند.
امکان دارد بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، در حاشیه کنفرانس افریقا-فرانسه، با سران کشورهای همسایه سودان دیدار کند.
کشورهای گینه و نیجر که مستعمرات سابق فرانسه محسوب می شوند حاکمان نظامی خود را به این نشست خواهند فرستاد.
حاکمان نظامی این کشورها وعده داده اند قدرت را به غیرنظامیان بازگردانند.
سارکوزی در حالی میزبان نخستین اجلاس سران افریقا است که امیدوار است رهبران این قاره سیاه را به رویکرد پاریس مبنی بر پایان دادن روابط تیره و تار با کشورهای مستعمره سابق فرانسه و گشودن باب نوینی در روابط متقاعد سازد .
سارکوزی با دیدگاههای بدبینانه زیادی روبرو خواهد بود . سارکوزی بر خلاف ژاک شیراک سلف خود که به خاطر داشتن روابط شخصی بسیار نزدیک با رهبران فرانسوی زبان غرب افریقا شهرت داشت،عموما ترجیح می دهد تا به کل افریقا از یک منظر نگاه کند .
در طول سه سال گذشته وی تعداد پایگاههای نظامی فرانسه را در افریقا از پنج پایگاه به سه پایگاه کاهش داده و در عوض کوشیده است تا دامنه نفوذ سنتی فرانسه را تا فراسوی مستعمرات سابق و تا افریقای جنوبی ، رواندا و انگولا تعمیم دهد .
اوبر ودرین وزیر امور خارجه سابق فرانسه در عین حال درباره سیاست جدید سارکوزی می گوید من در باور دیدگاه سارکوزی مبنی بر تغییر ماهیت روباط با افریقا مشکل دارم .
ودرین افزود البته تجدید نظر در توافقنامه های دفاعی ما با افریقا چیز خوبی است که باید انجام می شد ولی سارکوزی مناسبات پاریس را با افریقا پاکسازی نکرده است.
سارکوزی در نخستین سفرش به منطقه زیرصحرای افریقا پس از تصدی سمت ریاست جمهوری در سال دو هزار وهفت ، با اظهاراتی مملو از سخنان کلیشه ای و تعصب امیز ، موجبات ناراحتی ورنجش رهبران افریقا و روشنفکران قاره سیاه را فراهم اورد .
سارکوزی طی سخنانی در دانشگاه داکار گفته بود فاجعه افریقا این است که افریقایی ها کاملا وارد عرصه تاریخ نشده اند .وی چنین استدلال کرد افریقایی ها فرصت پیشرفت را از کف داده اند .
سارکوزی در تناقضی بارز با شیراک ، رقابتهای انتخاباتی خود را با شعار متحول ساختن روابط با افریقا اغاز کرد و وعده داد تا بختک قدیمی پدرسالاری ، ارباب گرایی را دور کند .
سارکوزی در اقدامی در تایید این دیدگاه ، نخستین کسی را که به کاخ الیزه دعوت کرد کسی نبود جز الن جانسون سیرلیف رئیس جمهور لیبریا و اندکی پس از ان عمرو بونگو رئیس جمهور گابن و متحد دیرینه فرانسه دومین مقام افریقایی بود که به الیزه دعوت شد .
در جبهه اقتصادی سارکوزی درصدد برامد تا با ادعای اقدام فرانسه در تاراج منابع افریقا ، از طریق توسعه مشارکت برد - برد در افریقا غلبه کند .
ولی گروه مدافع حقوق بشر موسوم به " بقای بین الملل " همچنان پاریس را متهم می کند که به ازای لگد مال شدن حقوق بشر و دمکراسی در کشورهایی مثل نیجر ، منبع اولیه تامین اورانیوم برای شرکت بزرگ هسته ای اریوای فرانسه ، از منافع اقتصادی خود دفاع می کند .
الن ژوانده وزیر توسعه فرانسه نشست دو روزه فرانسه و افریقا را در شهر نیس "اجلاس احیا و گشودن باب نوینی در روابط "توصیف کرده است .
گروهی از مقامات تجاری فرانسه و افریقا و نمایندگان جامعه مدنی در این نشست شرکت دارند .
اجلاس نیس با پنجاهمین سالگرد استقلال چهارده مستعمره سابق فرانسه همزمان شده است .
بدین مناسبت جشنهایی در برخی کشورهای افریقایی در جریان است ولی سارکوزی در هیچیک ازاین مراسم شرکت ندارد .
این در حالی است که رئیس جمهوری ساحل عاج اعلام کرد تا وقتی اختلافات پاریس با ابیجان حل نشده است، به فرانسه نخواهد رفت.
