يك تحليلگر مصري با اشاره به وقايع اخير منطقه و نزديك شدن سياست دولت تركيه به ايران و مسائل فلسطين تاكيد كرد كه اكنون تركيه چالشي مهم براي سياست‌هاي آمريكا در منطقه عليه ايران و مسئله صلح فلسطين شده است.
به گزارش فارس، «فهمي هويدي» در ادامه مقاله خود در خصوص حصر غزه، كاروان آزادي غزه و نقش تركيه در اين موضوع، حمله تروريستي تل‌آويو به كاروان آزادي و كشتن اتباع تركيه را نقطه تحول و عطفي در مناسبات تل‌آويو آنكارا اعلام كرد.
هويدي در ادامه نوشت: مسئله مناسبات اسرائيل و تركيه بيش از همه مسائل اين قضيه پيچيده‌تر و داغ‌تر است زيرا حمله تل‌آويو به كاروان آزادي و 9 تبعه و فعال صلح تركيه‌اي، نقطه عطف و جديدترين ناكامي در مناسبات تاريخي و مستحكم طرفين بود. مناسباتي كه در سال 1996 مستحكم شد و در آن زمان چند توافقنامه نظامي و اطلاعاتي كه در نوع خود نقطه عطفي در اساس و پايه روابط دو طرف بود، امضا شد و حتي در زمان خود، انتظارهايي براي شكل‌گيري محور اسرائيل-تركيه-آمريكا در منطقه شكل گرفت ولي همه آن اكنون بر باد رفته است و گويي اين امر از خاطراتي است كه متعلق به زماني دور است و الان كاملا به عكس شده است.
هويدي در ادامه به دو سؤال در اين خصوص اشاره كرد و نوشت: تحولاتي كه در اين خصوص در مناسبات دو كشور رخ داد، دو سؤال مهم را مطرح مي‌كند: نخست اينكه دولت تركيه پس از اين با اسرائيل چگونه رفتار مي‌كند و دوم اينكه واكنش و راه‌هاي پاسخ اسرائيل به اين موضوع تركيه چيست كه آمال و آرزوهاي تل‌آويو را بر باد داده است؟
هويدي در پاسخ به سؤالات مذكور نوشت: پاسخ سؤال نخست داراي دو سطح است. سطح نخست مرتبط است به كشتي مرمره و كاروان آزادي كه 9 تبعه ترك در آن كشته شدند و سطح دوم مرتبط است با روابط طرفين از سال 1949 (كه تركيه نخستين كشور مسلماني بود كه اسرائيل را به رسميت شناخت).
وي افزود: در خصوص سطح نخست و كاروان آزادي، دولت تركيه چهار شرط دارد: اجراي تحقيق بين‌المللي در خصوص حادثه كاروان آزادي، عذرخواهي رسمي اسرائيل به دليل حمله به كاروان و كشتي اتباع تركيه، پرداخت غرامت مالي به خانواده‌هاي كشته‌شدگان بازگرداندن سه كشتي تركيه كه حامل كمك براي غزه بود كه اسرائيل سه شرط نخست را رد مي‌كند و تاكنون شرط چهارم را قبول كرده است.
هويدي به تدابير آنكارا در واكنش به پاسخ منفي اسرائيل اشاره كرد و نوشت: دو روزنامه ترك "استار " و "حريت " در خصوص واكنش آنكارا به اقدام اسرائيل در رد شروط تركيه اعلام كردند كه كميته وزارتي تعيين شده براي بررسي ابعاد اين موضوع تصميم گرفته است كه در صورت رد خواسته‌هاي آنكارا، تركيه مناسبات سياسي خود را به پايين‌ترين حد ممكن كاهش دهد و اين همان امري است كه راديو اسرائيل از آن به نام "سقوط جديد " در روابط طرفين ياد كرد چه آنكه زماني كه تركيه در سال 1982 در اعتراض به حمله اسرائيل به لبنان سفير خود را فرا خواند، بازگشت سفير تركيه به تل‌آويو 10 سال طول كشيد.
هويدي افزود: حال تنش كنوني، از حادثه قبلي كم‌اهميت‌تر نيست و چه بسا خطرناك‌تر و مهم‌تر باشد و تنش در روابط كنوني مي‌تواند به بازنگري و تجديد نظر در 59 توافقنامه ميان آنكارا- تل‌آويو بينجامد كه 16 توافقنامه آن نظامي و امنيتي است كه ارزش آن به هفت يك ميليارد و نيم دلار مي‌رسد كه آنكارا بايد به تل‌آويو بپردازد و از دست رفتن چنين مبلغ هنگفتي ضربه دردناك اقتصادي به تل‌آويو خواهد بود.
هويدي تصريح كرد: اين توافقنامه‌ها شامل خريد هواپيماهاي بدون سرنشين، يك هزار دستگاه تانك زرهي "مركاوا3 " به ارزش پنج ميليارد دلار و پروژه‌اي مشترك براي توليد موشك به ارزش يك و نيم ميليارد دلار و بهينه‌سازي هواپيماهاي فانتوم و تانك‌ها و آموزش خلبانان ترك و خلبانان اسرائيلي در آسمان تركيه و ... است.
روزنامه ترك "زمان " كه به دولت تركيه نزديك است از صدور دستوراتي براي شركت‌هاي تركيه‌اي خبر داده است كه با صنعت نظامي اسرائيل در ارتباطند مبني بر لغو قراردادهاي في‌مابين.
هويدي افزود: زماني كه پرسيديم برگ‌هاي برنده اسرائيل براي تحت فشار قرار دادن تركيه و ارعاب آن چيست، پاسخ اين بود كه نياز اسرائيل به تركيه بيش از نياز تركيه به اسرائيل است. آنكارا چندان به اسرائيل وابسته نيست و آنچه از اسرائيل مي‌خرد مي‌تواند از راه‌هاي جايگزين به دست آورد. (روسيه پس از بحران اخير در روابط آنكارا-تل‌آويو بسرعت پيشنهاد تامين نيازهاي نظامي تركيه را مطرح كرد). طرف محتاج، اسرائيل است كه از لحاظ اقتصادي، نظامي و راهبردي به تركيه وابسته‌تر است.
هويدي به نقل از يك منبع نزديك به نخست‌وزير تركيه افزود: اسرائيل در تنش موجود بر چند عامل از جمله فشارهاي واشنگتن بر آنكارا تكيه كرده و بسيار محتمل است كه تجمعات و گروهك‌هاي كُرد را براي به زحمت انداختن دولت تركيه به كار بگيرد.(هر چند برخي تحليلگران كشتار شهر اسكندرون تركيه و كشته شدن شش سرباز ترك همزمان با واكنش تركيه به حمله تل‌آويو به كاروان آزادي در 31 مي را با هم مرتبط مي‌بينند و معتقدند كه اين كشتار پيام هشدار اسرائيل به تركيه بود).
به نوشته هويدي، ممكن است اسرائيل به ايجاد كردن برخي ناآرامي‌ها در تركيه نيز اقدام كند همچنانكه كميته روابط خارجي پارلمان اسرائيل براي رسوا كردن تركيه جلسه ويژه‌اي براي بررسي آنچه "كشتار ارمني‌ها " ناميدند، تشكيل داد و در ادامه حركتي آغاز شد براي تحريم گردشگري در تركيه و تحريم كالاهاي صنعتي و كشاورزي تركيه كه در اسرائيل به فروش مي‌رفت و از اين دست اقدامات كه لطمه‌اي چنداني به اقتصاد تركيه وارد نمي‌كند (روزنامه صباح تركيه گزارش كرد كه تورهاي گردشگري اسرائيل سفرهاي خود را به تركيه لغو كردند در حالي كه گردشگري عربي به ميزان 40 درصد در سال گذشته در تركيه افزايش پيدا كرده است و افزود كه گردشگري عربي سه برابر گردشگري اسرائيل در تركيه هزينه مي‌كند).
هويدي در ادامه با اشاره به حمايت‌هاي بي‌چون و چراي آمريكا از رژيم صهيونيستي نوشت: ممكن نيست اسرائيل از چيزي خشمگين شود و پژواك آن در آمريكا شنيده نشود. اين چيزي است كه روي داده است. خبرگزاري‌ها (17 ژوئن) خبر دادند كه برخي نمايندگان جمهوري‌خواه و دموكرات در واشنگتن كنفرانس خبري تشكيل دادند و تركيه را از ادامه دادن سياست‌هاي خود در دشمني با تركيه برحذر داشتند.
«مايك بنس» نماينده آمريكايي در اين كنفرانس اعلام كرد كه تركيه اگر موضع كنوني خود را در نزديك شدن به ايران و دشمني با اسرائيل ادامه بدهد "تاوان " آن را خواهد داد. «اليوت انجيل» نماينده دموكرات آمريكايي هم سياست‌هاي تركيه را «سخيف» خواند و در عين حال 126 نماينده آمريكايي درخواستي را امضا كردند و به باراك اوباما ارائه دادند و در آن از اوباما خواستند با هر كسي كه اقدام اسرائيل را در حادثه كاروان آزادي محكوم كرد، مخالفت و اعتراض كند.
هويدي با اشاره به انتشار تحليلي در روزنامه نيويورك‌تايمز در اين خصوص، به نقل از اين روزنامه نوشت: تركيه خشم آمريكا را برانگيخته است زيرا واشنگتن تركيه را چالشي براي دو سياست مهم منطقه‌اي خود مي‌بيند؛ يكي برنامه هسته‌اي ايران (زماني كه با برزيل و به دور از آمريكا براي حل برنامه هسته‌اي ايران توافق كرد) و دو، روند صلح اسرائيل و فلسطين (با توجه به اينكه اردوغان نپذيرفت كه حماس را سازماني تروريستي به حساب آورد).
هويدي به نقل از اين روزنامه آمريكايي نوشت: «استيون كوك» كارشناس شوراي روابط خارجي آمريكا معتقد است كه واشنگتن تركيه را به گونه‌اي مي‌نگرد كه گويي «تركيه گوشه و كنار منطقه را به بازي گرفته است و كارهايي مي‌كند كه با تمايلات قدرت‌هاي بزرگ در تعارض است».
هويدي به نقل از اين كارشناس افزود: اكنون در واشنگتن سؤالي مطرح است و آن اينكه چگونه مي‌توان تركيه را در حدود جغرافيايي خود نگاه داشت؟ اين رويدادها اكنون مقدماتي فراهم مي‌كند كه ظاهراً «كودتايي راهبردي» در منطقه در حال شكل‌گيري است امري كه به پيگيري و بررسي نياز دارد.
