دولت سودان و شورشیان سابق جنوب برای مطمئن شدن از دوره انتقالی صلح آمیز پس از همه پرسی استقلال جنوب که برای ژانویه آینده پیش بینی شده است گفتگوها را درباره موضوعات سیاسی که باید حل وفصل شود آغاز کردند .
شورشیان سابق جنوب در چرخشی جدید اعلام کردند در صورتی که گزینه جدایی طلبی در همه پرسی استقلال جنوب سودان در همه پرسی ژانویه به پیروزی برسد آماده اند کنفدراسیون یا بازار مشترکی با مقامات خرطوم تاسیس کنند. پیشنهادهای مختلفی درباره کنفدراسیون یا فدراسیون از چند روز پیش در رسانه ها در خرطوم مطرح است اما این نخستین بار است که شورشیان سابق جنوب عملا باب گفتگو را برای تاسیس کنفدراسیونی در صورت پیروزی گزینه جدایی طلبی باز کرده اند. تابو امبکی رئیس جمهوری سابق آفریقای جنوبی که ریاست کمیته اتحادیه افریقا درباره سودان را برعهده دارد برای حمایت از این طرح به دو حزب پیشنهاد کرد در صورتی که گزینه جدایی طلبی در همه پرسی به پیروزی رسید کنفدراسیونی با حضور دو کشور مستقل و نوعی از همکاری فزاینده ایجاد شود. امبکی در نطقی در برابر دیپلمات ها و شخصیت ها که در خرطوم برای آغاز گفتگوهای مربوط به موضوعات پس از همه پرسی گردهم آمده بودند گفت:" فکر قرار دادن این دو پدیده یعنی یکپارچگی و جدایی در برابر هم بسیار ساده انگارانه است.
مردم جنوب سودان باید بین استقلال یا یکپارچگی یکی را انتخاب کنند.
اگر انتخاب جدایی باشد ما درباره همکاری خوب بین دو کشور مستقل مطمئن خواهیم بود ، این مسئله می تواند شکل کنفدراسیون یا بازار مشترک به خود بگیرد. به گفته تحلیلگران، پیشنهادهای تابو امبکی انگیزه ای را برای گفتگوکنندگان ایجاد می کند تا این آنها در گفتگوهای خود مبتکر باشند." امبکی گفت:" ما تاسیس دو کشور مستقل را که درباره ساختار همکاری گفتگو کنند پیش بینی کرده ایم، این ساختار تا تاسیس نهادهای حکومتی مشترک در چارچوب توافقنامه ایجاد کنفدراسیون خواهد بود." در عرصه ای دیگر و به منظور گفتگو درباره نکات مورد اختلاف بین طرف ها ،شورشیان سابق جنبش آزادیبخش جنوب سودان و حزب کنگره ملی عمر البشیر رئیس جمهوری سودان گروه کاری مشترکی تشکیل داده اند.
هدف آنها مشخص کردن این مسئله است که آنها پس از همه پرسی ژانویه صرف نظر از نتیجه آن یعنی استقلال یا یکپارچگی ،چه سرنوشتی انتظار پرونده های کلیدی ( به ویژه تقسیم منابع طبیعی) را خواهد کشید.
پاگان آمون گفتگو کننده ارشد شورشیان سابق و دبیر کل جنبش آزادیبخش خلق سودان گفت: "امروز ، ما برای آغاز گفتگوها درباره ترتیبات پس از همه پرسی گردهم آمده ایم تا به روشنی این دیدگاه را تدوین کنیم که پس از همه پرسی زندگی ادامه می یابد." سعید الخطیب گفتگو کننده حزب ریاست جمهوری نیز نظر مشابهی دارد. وی گفت:" ما خواهان روابط خوب و بهتری بین جنوب و شمال هستیم ،همه پرسی فرصتی برای هماهنگی و کار در جهت منافع مشترک شمال وجنوب سودان است." علاوه بر این ،کنگره ملی سودان و جنبش آزادیبخش خلق سودان اعلام کرده اند مهلتی برای حل وفصل مسایل راهبردی تعیین نکرده اند.
در عین حال ، این دستور کار پری است زیرا گفتگوهای بین آنان عمدتا درباره شهروندی،امنیت،منابع مالی،اقتصاد و تقسیم منابع طبیعی به ویژه درامدهای نفتی ،آب نیل و همچنین رعایت پیمان های بین المللی است. به این مسایل مشکل مرزهای بین شمال و جنوب سودان نیز افزوده می شود.
این مشکل در صورت مستقل شدن جنوب می تواند شکل انفجار آمیزی به خود بگیرد.
تحلیلگران پیش بینی می کنند درگیری های سختی احتمالا بین شمال و جنوب به وقوع خواهد پیوست. هانی رسلان کارشناس پرونده سودان در مرکز تحقیقات سیاسی و راهبردی الاهرام اعلام کرد :"باید درباره مسایل به ویژه در خصوص آنچه به مسئله مرزها مربوط می شود توجه داشت.
ما می توانیم به آسانی نمونه دیگری از مناقشه مرزی مانند مناقشه مرزی بین اتیوپی یا اریتره یا هند یا مثلا هند و پاکستان داشته باشیم." در واقع از جمله گزینه هایی که تابو امبکی رئیس جمهوری سابق آفریقای جنوبی پیشنهاد کرده است می توان به تاسیس دو کشور مستقل " با مرزهایی انعطاف پذیر که امکان آزادی تردد افراد و کالاها را فراهم می کند." امبکی دو گزینه دیگر درباره این مسئله ارائه کرده است .
یکی از این گزینه ها جدایی کامل است که مستلزم گرفتن روادید برای سفر از یک منطقه به منطقه دیگر است و دیگری وضع موجود است اگر انتخاب رای دهندگان جنوب چنین باشد.
دیگر موضوع اختلافی که قرار است پیش از همه پرسی حل وفصل شود مربوط به تقسیم نفت است.
سودان ذخایر نفتی چند میلیارد بشکه ای دارد که عمدتا در جنوب این کشور و در مناطق واقع در مرز بین شمال و جنوب واقع هستند.
نفت نود وهشت درصد درامد دولت نیمه مستقل جنوب حدود شصت درصد از درامدهای دولت مرکزی خرطوم را تشکیل می دهد.
به این ترتیبی دو طرف صرف نظر از نتیجه همه پرسی تلاش خواهند کرد تا حداکثر امتیاز را در این خصوص به دست آورند. دو طرف برای به نتیجه رسیدن این گفتگوها جدول زمانی تعیین نکرده اند اما امیدوارند این گفتگوها پیش از همه پرسی به نتیجه برسد تا رای دهندگان بتوانند از تاثیرات رای خود که می تواند نه فقط نقشه کشورشان بلکه همچنین نقشه منطقه و حتی مجموع آفریقا را بازترسیم کند فکر روشنی داشته باشند. ادریس محمد عبدالقادر از گفتگو کنندگان حزب کنگره ملی سودان در نشست شخصیت های سیاسی و دیپلمات ها گفت:" ما امیدواریم گفتگوها به صلحی پایدار نه فقط برای سودان بلکه برای کل قاره آفریقا منجر شود." علاوه بر این یک کمیسیون همه پرسی ملی به تازگی به تایید نمایندگان پارلمان سودان رسیده است اما این کمیسیون هنوز کار زیادی دارد تا بتواند برگزاری صلح آمیز همه پرسی را در دوره پیش بینی شده تامین کند. ساکنان جنوب سودان قرار است تا نهم ژانویه در همه پرسی که احتمالا به تقسیم گسترده ترین کشور آفریقا منجر می شود درباره استقلال منطقه خود اظهار نظر کنند.
این همه پرسی عنصر اساسی توافقنامه صلحی محسوب می شود که سال دوهزار وپنج به دو دهه جنگ بین شمال دارای اکثریت جمعیت مسلمان و جنوب دارای اکثریت مسیحی پایان داد .
این مناقشه به کشته شدن دو میلیون تن شد و به اختلافات مذهبی ،سیاسی ، اقتصادی و قومی دامن زد. به گزارش پایگاه اینترنتی هفته نامه فرانسوی زبان الاهرام ابدو چاپ قاهره، تاکنون و با وجود توافقنامه های صلح حوادث مرگبار زایدی در ماه های اخیر در مرز بین شمال و جنوب سودان به وقوع پیوسته است.
درگیری های بین ارتش جنوب و قبایل عرب شمال در آوریل گذشته به کشته شدن بیش از پنجاه تن منجر شده است.
