ايرنا - 'روبن آيلند' جزيره اي در اقيانوس اطلس در منتهي اليه قاره آفريقا است كه نلسون ماندلا، رهبر مبارزات ضد تبعيض نژادي سياهپوستان آفريقا تقريبا دو دهه از عمر 92 ساله خود را در زندان آن به سر برد.

اين جزيره در 10 كيلومتري كيپ تاون در جنوب دماغه كيپ كه امروز به موزه اي از موزه هاي شهر زيباي اين شهر بندري تبديل شده است در واقع محل عبرتي است كه بخشي از تاريخ غم بار دوران تبعيض نژادي اين كشور را به نمايش مي گذارد.
جايي كه استعمارگران سفيد پوست به ويژه انگليسي ها پس از تصرف كيپ تاون و درهم شكستن مقاومت بوميان سياهپوست آن، آن را به محل بازداشت هاي طويل المدت مخالفان سياسي خود، جنايتكاران و جزامي ها تبديل كرده بودند.
مشاهدات خبرنگار ايرنا حاكي است كه از ساحل خليج موري تا جزيره روبن با كشتي و قايق هاي عادي سه ساعت راه است كه بسته به شرايط جوي دريا هر يك ساعت يك كشتي تفريحي كروز به سمت اين جزيره گردشگري عزيمت مي كند.
اين جزيره شش كيلومتر مربعي مبداء آزادي و مركز شكل گيري نظام دمكراسي آفريقاي جنوبي است و درواقع نقطه آغاز حركتي بود كه خط پايان بر سكوت مرگبار خود در عصر آپارتايد كشيد و علاوه برآنكه مركز ثقل توجه داخلي، مركز توجه جامعه بين المللي نيز قرار گرفت.
اين زندان، زندانيان زيادي را پذيرا بوده است كه از جمله زندانيان اين زندان، نه از نوع جنايتكار و يا جزامي آنها، بلكه يك مبارز سياسي، نلسون ماندلا يا 'ماديبا' (به زبان محلي خوزايي) بود كه تقريبا دو دهه از طول عمر خود را در اين زندان گذراند.
همانگونه كه روبن تنها ميزبان ماديبا يا ماندلا نبود و او نيز اولين زنداني اين جزيره نبود ولي معروف ترين زنداني آن بود. چون اين جزيره از قرن 17 به اين سو به محلي براي حبس مخالفان سياسي هلندي ها، بعد از آنها انگليسي ها و سپس آفريكانس هاي مهاجر آفريقاي جنوبي بدل گرديد، جزيره اي كه قبل از آن فقط محل زندگي انواع گونه هاي نادر گياهي و جانوري آفريقايي بود.
نخستين زنداني اين جزيره 'آوتشوماتو' رهبر قبيله بومي 'خويي خويي' اين كشور بود كه پس از آنكه توسط انگليسي ها زبان انگليسي آموخت به يك مبلغ مسيحي تبديل شد بعد ها يعني در سال 1658 ميلادي توسط هلندي ها دستگير و به عنوان نخستين زنداني در اين جزيره در آن به سر برد.
هلندي ها پس از آوتشوماتو، رهبران سياسي هندي و رهبران مذهبي مسلمان ساكن آفريقاي جنوبي را به دليل مخالفت شان با نظام استعماري هلند به اين جزيره تبعيد كردند تا اينكه دوران استعمار انگليس بر آفريقاي جنوبي فرا رسيد .
اقدامات انگليسي ها در روبن آيلند به مراتب وحشيانه تر از هلندي ها بود، چون آنها در قرن 19 ، همان بر سر شهروندان كيپ تاون و ايست لاندن آوردند كه بر سر بوميان استراليا آورده بودند.
آنها صحرانشينان، مجرمان و زندانيان سياسي كه در جنوب آفريقا عليه استعمار امپراطوري انگليس قيام كرده بودند را از سه استان كيپ شرقي، غربي و شمالي به ويژه رهبران قبيله هاي 'خوزا' در ايست لاندن (نخستين نقطه اي كه كشتي انگليسي ها با چهار هزار نيرو بر خاك آفريقا پهلو گرفت) را به اين جزيره تبعيد و در بند مي كردند.
قبليه خوزا دومين قبيله بزرگ بومي اين كشور در استان كيپ شرقي (در ايست لاندن و پورت اليزابت) است كه در خود متفكران و روشنفكران آفريقاي جنوبي يعني نلسون ماندلا، دكتر استيو بيكو (كه به شريعتي آفريقا معروف است) و تابو مبكي، رييس جمهوري سابق اين كشور را پرورده است و در زمان مبارزات سياسي نيز زنداني هاي زيادي به اين جزيره روانه كرده است.
يكي از اقدامات انگليسي ها در آفريقاي جنوبي پس از تسلط شان بر اين كشور، آن بود كه جذامي ها و بيماران رواني را هم در اين جزيره در بند مخالفان سياسي قرار مي دادند و بعدها در طول جنگ جهاني دوم ، اين جزيره را در كنار زندانيان آن، به محل نگهداري و استقرار ادوات جنگي براي مقابله با مهاجمان تبديل كرده بودند.
اما بدترين دوره فعاليت اين جزيره از 1961 ميلادي (1340 خورشيدي) يعني زماني آغاز شد كه اين جزيره به عنوان بخشي از وزارت زندان هاي آفريقاي جنوبي در آمد.
در سال 1963 ميلادي با انتقال ماندلا به اين زندان، سيستم امنيتي اين جزيره شديدتر نيز شد به گونه اي كه زندانبانان آن همه سفيد پوست و زندانيان آنها سياهپوستان و رنگين پوستان شدند.
محل نگهداري ماندلا در اين زندان شامل يك اتاق دو متر در دو متر مربع با تشك و بالش بود كه پس از 10 سال يك تخت خواب نيز در اختيار او قرار دادند و سرانجام پس از 18 سال اقامت در اين زندان در سال 1982 (1361 شمسي) به زندان مركزي كشور منتقل شد.
زندانيان فقط هر شش ماه يك بار حق داشتند به خانواده هاي خود نامه اي نوشته و يا نامه اي دريافت كنند و شكنجه هاي فيزيكي و روحي و اردوگاه كار اجباري در معدن سنگ آهك اين جزيره نيز از اين زمان به تنبيهات و مجازات هاي زندانيان افزوده شد.
اين جزيره داراي ساختمان هاي زيادي است كه با سنگ استخراج شده از جزيره توسط زنداني ها، به دست خودشان ساخته شده است و در خود همين ساختمان ها رفتارهاي غيرعادلانه را از سوي سفيدپوستان تحمل مي كردند.
رهبران جنبش هاي آزادي بخش آفريقاي جنوبي كه شامل رهبران حزب كنوني حاكم، كنگره ملي (اي ان سي) و كمونيست ها مي شدند مي بايست از نظر جسمي و روحي درهم شكسته و تباه مي شدند تا از مبارزات خود دست بردارند.
آنان در سلول هايي انفرادي كه بيش از چهار متر مربع گنجايش نداشت به سر مي بردند، روي تشك هايي كه از پوشال انباشته بود مي خوابيدند و به هر زنداني براي رفع حاجت فقط يك سطل حلبي داده مي شد كه در روز از آن به جاي توالت استفاده مي شد.
لباس هاي آنها شامل يونيفرم هاي مندرس و شلوارك و دم پايي هايي بود كه آنها با (تاير) لاستيك چرخ هاي فرسوده ي خودروها براي خودشان درست كرده بودند.
هيچ راه فراري از اين زندان بزرگ جزيره براي زندانيان آن وجود نداشت چرا كه دور تا دور اين جزيره سرد با بادهاي سوزناك و نزديك به قطب جنوب را آبهاي اقيانوس اطلس با كوسه هاي خطرناك احاطه كرده بود.
در طول مدت فعاليت اين جزيره به عنوان زندان، هيچ كس نتوانست از آن فرار كرده و جان سالم بدر برد، زيرا چنانچه زنداني دور از چشم نگهبانان تصميم مي گرفت از دو رديف سيم هاي خاردار آن عبور كند طعمه ي سگ هاي شكاري كه در گرداگرد آن رها شده بودند مي شد و از نهنگ ها و كوسه ماهي هايي كه در امواج سهمناك برخورد دو اقيانوس هند و اطلس در پي شكار طعمه بودند، جالم سالم به در نمي برد.
اين جزيره در دهه 70 ميلادي به دانشگاهي در پشت ميله ها تبديل شد كه زندانيان آن با ديدگاه هاي مختلف سياسي و اعتقادي از طريق اعتصاب غذا و مبارزه منفي صدايشان را به گوش نيروهاي صليب سرخ جهاني مي رساندند و حتي مي توانستند به زندانبانان خود آموزش هاي علمي بدهند.
انقلاب ضد تبعيض نژادي سياهان در سال 1994 ميلادي (1373 خورشيدي) به پيروزي رسيد ولي آخرين زنداني سياسي اين زندان در سال 1991 ميلادي از زندان آزاد شد و در اول ژانويه 1997 بود كه اين جزيره از كنترل و نظارت وزرات خدمات اصلاحي خارج شد و در اختيار وزارت فرهنگ و هنر آفريقاي جنوبي قرار گرفت و در دسامبر 1999 نيز اين جزيره با آن سابقه تاريخي و سياسي اش جزو ميراث جهاني سازمان ملل متحد شد.
گردشگران جزيره روبن، در طول مسير حركت از ساحل كيپ تاون تا ساحل جزيره از چند ايستگاه گردشگري ديگر نيز مي گذرند كه يكي از آنها به نام عبادتگاه 'كرامت' است كه آرامگاه 'توان گرو' رهبر مسلمانان اندونزيايي است كه سال ها در اين سرزمين با استعمار هلند مبارزه كرد و سرانجام در همين راه جان خود را از دست داد و در همين عبادتگاه دفن شد.
وي به دليل شخصيت كاريزماتيك و نفوذ معنوي اي كه در ميان ساكنان جنوب آفريقاي جنوبي داشت، پس از رهايي از زندان موفق شد دين مبين اسلام را در اين بخش از كشور تبليغ كند به حدي كه امروزه كيپ تاون دومين شهر بزرگ آفريقاي جنوبي 750 هزار مسلمان را در خود جاي داده است.