خبرگزاري فارس: المرزوقي با بيان اينكه ايراني‌ها نبايد از رابطه ايران با كشورهاي آفريقايي نگران باشند، گفت كه آمريكايي‌ها، اروپايي‌ها و چيني‌ها به سمت قاره آفريقا پيش مي‌روند پس چرا كشوري چون ايران در اين قاره سرمايه‌گذاري نكند.
«اتحاد كومور» مجمع‌الجزايرى در شرق آفريقا است كه در قرون قبل به تصرف مسلمانان درآمد و اهالي آن به اسلام گرويدند، اسلام براي اولين بار توسط مردماني از سواحل خليج فارس و از جمله تجار شيرازي به مردمان اين جزيره معرفي شد.
اين كشور كه به عنوان بهشتي براي گذراندن تعطيلات شناخته مي‌شود، در نزديكي كشورهاي ماداگاسكار، موزامبيك، تانزانيا و سيشل قرار دارد.
از سال 1843 فرانسه اين كشور را مستعمره خود كرد و اين كشور در سال 1971 از نظر اقتصادى خود مختار شد و در سال 1975 مجلس نمايندگان كومور به طو يكجانبه استقلال كومور را اعلام كرد.
در انتخابات سال 2006 ميلادي عبدالله محمد سامبي پيروز شد كه يك فرد مسلمان بود كه به دليل فراگيري تعليمات اسلامي به نام آيت‌الله معروف در اين كشور است.
اتحاد كومور عضو اتحاديه آفريقا و سازمان كنفرانس اسلامي است.
از آنجا كه گسترش و تعميق روابط با كشورهاي قاره آفريقا در تمامي ابعاد به عنوان يكي از مهم‌ترين رويكردها در سياست خارجي جمهوري اسلامي در دولت نهم و همچنين دهم قرار دارد در مصاحبه‌اي كه با «احمد نجيد المرزوقي» سفير كومور در تهران داشتيم به اين مهم پرداخته شد كه مشروح اين مصاحبه در پي مي‌آيد.
* كوموري‌ها به رابطه با ايران افتخار مي‌كنند
فارس: روابط ايران و كومور را در شرايط كنوني چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
المرزوقي: روابط ايران و كومور بسيار مستحكم است چون اولين افرادي كه وارد كومور شدند شيرازي بوده و شاه كومور نيز فردي ايراني بود كه با در نظر گرفتن اين پيشينه بايد گفت، روابط دو كشور فراتر از روابط سياسي و بيشتر برادرانه و دوستانه است. كوموري‌ها به رابطه با ايران افتخار مي‌كنند.
* وجود فرانسوي‌ها روابط ايران و كومور را محدود مي‌كرد
انقلاب ايران تقريباً 3 يا 4 سال قبل از استقلال كومور بود كه اين استقلال، آزادي از استعمار فرانسه بود. وجود فرانسوي‌ها، روابط ايران و كومور را محدود مي‌كرد، در غير اين صورت اين روابط از مدت‌ها پيش بين ايران و كومور وجود داشت به خصوص در شرايط كنوني و با وجود رئيس جمهور فعلي كه تنها آيت‌الله كومور است و تحصيلات خود را در حوزه علميه القائم قم انجام داده، اين روابط بيشتر شده است.
* سامبي به روابط ايران و كومور حياتي دوباره بخشيد
در اينجا بايد يادآور شوم كه رئيس جمهور ما طباطبايي و بسيار دوستدار اهل بيت مي‌باشد. روي كار آمدن آيت‌الله احمد عبدالله محمد سامبي به عنوان رئيس جمهور كومور به روابط دو كشور ايران و كومور حياتي دوباره بخشيد چرا كه ايشان سعي در مستحكم‌تر كردن هرچه بيشتر اين روابط را دارند. در اينجا بايد ذكر كنم كه گسترش روابط با ايران خطر بزرگي براي رئيس جمهور ما محسوب مي‌شد.
تصميم ايشان براي گسترش روابط با ايران از جانب كشورهاي دوست مورد استقبال قرار نگرفت و آقاي سامبي تنها به خاطر عشق و علاقه‌اي كه نسبت به ايران داشت سعي در گسترش اين روابط دارند و براي همين منظور هم يكي از نزديك‌ترين افراد خود را به عنوان سفير به ايران فرستاد. (مدير ستاد انتخاباتي رئيس جمهور كنوني) من با اينكه مي‌توانستم در كومور بمانم و وزير شوم ولي ترجيح دادم كه به عنوان سفير به ايران عزيمت كنم.
* امور اداري ايران كند و پيچيده است
من به عنوان سفير كومور در ايران براي گسترش بيش از پيش روابط دو كشور تلاش‌هاي بسياري انجام مي‌دهم و شبانه‌روز كار مي‌كنم ولي هنوز آنطور كه بايد و شايد كاري پيش نمي‌رود و اين هم به دليل اين است كه امور اداري ايران خيلي كند و پيچيده است و اين برخلاف تأكيداتي است كه مقام معظم رهبري و رئيس جمهور ايران براي مستحكم‌تر هر چه بيشتر اين روابط داشته‌اند.
* قراردادهاي منعقده بين ايران و كومور اجرايي نشده است
من همواره تلاش مي‌كنم كه كشور كومور را به عنوان يك كشور دوست و برادر ايران همچنان كه هست نشان دهم و بر همين اساس نيز 6 ماه بعد از عزيمت خود به ايران، زمينه سفر رئيس‌جمهور كشورمان به همراه يك هيئت سياسي براي ملاقات با مقامات ايراني را مهيا كردم و 6 ماه پس از آن نيز تلاش‌هاي بسياري صورت گرفت تا رئيس جمهور ايران هم بتواند سفري به كومور داشته باشد، اما بايد عنوان كنم كه تاكنون 7 تا 10 قرارداد بين ايران و كومور منعقد شده كه هيچكدام از آنها آنطور كه بايد و شايد به مرحله اجرا گذاشته نشده است.
* به روابط با ايران ادامه مي‌دهيم
چندي پيش بيانيه‌اي از سوي معاون رئيس جمهور كشورمان دريافت شد كه در آن ذكر شده بود روابط ايران و كومور مضراتي براي اين كشور داشته اما با اين حال ما همچنان به روابط خود با ايران ادامه مي‌دهيم به دليل اينكه مردم كومور، مسلمان و با ايران برادر هستند، رئيس‌جمهور ما معتقدند كه روابط با ايران بسيار مثبت است.
* اسرائيل بزرگترين دشمن اعراب است
در عين حال اين را بايد يادآوري كنم كه اسرائيل بزرگترين دشمن ما است كه نه تنها دشمن ملتهاي مسلمان بلكه دشمن كشورهاي عربي نيز است. كشور كومور يك كشور عربي هم محسوب مي‌شود براي اينكه به غير از شيرازي‌ها افرادي نيز از يمن و عمان به عنوان اولين افراد به اين كشور سفر داشتند لذا ما چندين سال است كه عضو اتحاديه عرب نيز مي‌باشيم.
* مردم كومور علاقه‌مند به اهل بيت هستند
فارس: بعد از روي كار آمدن احمد عبدالله محمد سامبي به عنوان رئيس جمهور كومور آيا مذهب تشيع در اين كشور رواج بيشتري يافته است؟
المرزوقي: آقاي رئيس‌جمهور هم مذهب شيعه و هم سني را به خوبي مي‌شناسند و هر بار كه اين سؤال از آقاي سامبي پرسيده مي‌شود كه شما شيعه يا سني هستيد؟ ايشان عنوان مي‌كنند كه سني شافعي هستند ولي ايشان بسيار طرفدار و دوستار اهل بيت هستند كه اين مطلب در همان بيانيه‌اي كه از جانب معاون رئيس جمهور فرستاده شده هم ذكر شده است.
از زمان روي كار آمدن ايشان افرادي تبليغ مي‌كنند كه آقاي سامبي شيعه شدند و به ويژه از زماني كه يكي از شاگردان آقاي رئيس جمهور مدرسه تشيعي را در كومور بنا كرد. جمعيت كومور حدود 1 ميليون نفر مي‌باشد كه 200 هزار نفر آنها در خارج زندگي مي‌كنند، حدود 150 هزار نفر در فرانسه و 50 هزار نفر ديگر هم در كشورهايي مثل ماداگاسكار و مصر مستقر هستند.
مردم كومور وارث عقايد آبا و اجدادي خود هستند كه از نسل پيامبر و اهل شيراز مي‌باشند، ديگر اينكه مذهب امام شافعي بسيار نزديك به تشيع و خانواده پيامبر بوده و امام شافعي بسيار دوستدار اهل بيت بودند. امام شافعي در سخنان بسيار زيبايي مي‌گويند كه «اگر دوست داشتن اهل بيت نشان دهنده شيعه بودن و مانع خلافت مي‌شود همه مردم شاهد باشند كه من شيعه هستم» و مورد ديگر اينكه مردم كومور صوفي نيز هستند كه صوفيان بسيار عبادت و نيايش مي‌كنند و خانواده پيامبر را بسيار دوست دارند زيرا بنيانگذار مسلك صوفي از نوادگان امامان بود.
جد من بنيانگذار مسلك الرفاعي در كومور بود اما بنيانگذار مسلك الرفاعي در دنيا، احمد الرفاعي (رض)، طباطبايي و از منطقه ام عبيده روستايي در عراق بود،در حال كه جد من سني مذهب بودند در كتابي كه منتشر كردند نوشتند: «دلهايتان را با ذكر اهل بيت عليهم السلام نوراني كنيد كه آنها انبار درخشان وجود و خورشيد خوشبختي هستند و خداوند به پيامبر (ص) فرموده «اين پيامبر بگو من هيچ اجر و پاداشي از شما نمي‌خواهم مگر دوستي و مودت با اهل بيت» و اين در حالي است كه سني‌ها معمولاً ذكر «عليهم السلام» را به كار نمي‌برند زيرا فكر مي‌كنند «عليهم السلام» منحصراً مربوط به پيامبر مي‌شود. ايشان در بخش ديگري از اين كتاب به نقل از پيامبر (ص) آورده‌اند كه «اگر خداوند براي كسي خير و خوبي بخواهد وي را ملزم مي‌كند كه از وصيت پيامبر پيروي كند بنابراين بايد اهل بيت را دوست داشت، مقامشان را بالا برد، به آنها ارزش و مقام داد و از آنها حمايت كرده و در راه حمايت از آنها جهاد و مبارزه كرد».
همچنين ايشان حديثي از پيامبر نقل كرده‌اند مبني بر اينكه «هر كه خداوند را دوست داشته باشد پيامبرش را دوست دارد و هر كس هم كه پيامبر را دوست داشته باشد، اهل بيت را دوست دارد و هر كسي كه آنها را دوست داشته باشد با آنها محشور مي‌شود بنابراين بايد هميشه اهل بيت را مقدم‌تر از خود بدانيد و بر آنها مقدم نشويد و به آنها كمك كنيد و كرامت ببخشيد كه خير و بركتش به شما برمي‌گردد»، من به اين كتاب رجوع كردم براي اين كه نشان دهم كه مردم كومور تا چه حد به اهل بيت علاقه‌مندند.
بايد يادآوري كنم كه ما در كومور سه ربيعه (نام ماه) داريم، ربيع الاول يعني بهار شروع زندگي است كه پيامبر در اين ماه به دنيا آمد و با خود بهار انسانيت و زندگي را به همراه آورد و در اين ماه جشن و سرور به نشانه سپاسگذاري از خداوند در كومور برگزار مي‌شود، ربيع‌الثاني يعني بهار دوم كه جشن و سرور در آن همچنان ادامه دارد، در ربيع الثالث يعني سومين بهار هم شادماني واقعي وجود دارد و از اولين روز ربيع‌الاول تا آخرين روز ربيع الثالث همچنان جشن و سرور به خاطر تولد پيامبر برگزار است كه در اين مدت سيره پيامبر با ذكر صلوات خوانده مي‌شود و شادماني براي خود پيامبر ادامه دارد.
* كومور كوچك؛ اما مهم است
فارس: اشاره داشتيد كه دولت كومور براي برقراري روابط با ايران با انتقاداتي همراه بود، اين در حالي است كه دولت ما هم كمابيش با انتقاداتي از جانب مردم ايران براي برقراري روابط با برخي كشورهاي كوچك روبروست.
المرزوقي: با توجه به نارضايتي برخي كشورها از جمله كشورهاي برادر و دوست، رئيس جمهور كشور ما با برپايي سفارت در ايران ريسك بزرگي كرد و با اين كار خود بسياري چيزها را از جوانب ديگر از دست داد اما بايد خاطرنشان كنم كه اين روابط مزيت‌هاي بسياري هم دارد. بايد عنوان كنم كومور با اينكه كشوري كوچك است اما مهم محسوب مي‌شود، اين كشور داراي منابع محيط زيستي و آب طبيعي فراواني است كه هنوز به حالت بكر مانده‌اند و كشف نشده‌اند. علاوه بر اين كشور ما موقعيت استراتژيك فوق‌العاده‌اي نيز دارد، اين كشور در وسط اقيانوس هند و بين شمال ماداگاسكار و سواحل شرقي كشورهاي آفريقايي قرار گرفته است.
كومور جزو اتحاديه كشورهاي آفريقايي و عرب است اما فرانسه هنوز به خاطر اين موقعيت استراتژيكي، سومين جزيره كومور را تحت استعمار خود دارد و قبول نمي‌كند كه آن را از استعمار خارج نمايد، اين در حالي است كه هزينه اين كار براي اين كشور حتي گران هم تمام مي‌شود. فرانسه براي اين كار بسيار هزينه مي‌كند ولي مطمئن است كه سود زيادي نيز برايش حاصل مي‌شود، جمعيت اين جزيره كمتر از 200 هزار نفر است. فرانسوي‌ها تصميم گرفتند كه علاوه بر امسال، هز سال نيز 1 ميليارد يورو براي اين جزيره بفرستند.
* كومور در ليست دوستان ايران قرار دارد
اما در مورد سرمايه‌گذاري ايران در كومور بايد عنوان كنم كه تاكنون سرمايه‌گذاري ملموسي از جانب ايران در كومور انجام نشده است اما گشايش سفارتخانه‌هاي ايران در كومور و كومور در ايران در پاسخ به كساني است كه فكر مي‌كنند ايران منزوي است. كومور با اينكه كشوري كوچك و دور است سفارت خود را در ايران بازگشايي كرده تا خود را در ليست دوستان ايران قرار دهد و وقتي دوستان يك كشوري زياد باشند استقلال آن كشور بيشتر محافظت شده و قدرتمندتر مي‌شود كه اين مي‌تواند معناهاي ديگري هم داشته باشد. زماني كه روابط اقتصادي و بازرگاني دو كشور افزايش يابد و افراد بين دو كشور تحرك و فعاليت بيشتري داشته باشند، اين نيز به نوبه خود يك امنيت خاص محسوب مي‌شود. كشورهاي امارات، عربستان، قطر، كويت و ليبي هر كدام از دو سال پيش براي 5 سال آينده در كومور سرمايه‌گذاري كرده‌اند كه جمعاً مبلغ اين سرمايه‌گذاري حدود 3 ميليارد دلار مي‌باشد.
* تصميم ايران براي سرمايه‌گذاري در پروژه‌هاي 300 ميليون دلاري در كومور
جمهوري اسلامي ايران تصميم به سرمايه‌گذاري براي چندين پروژه تقريباً به ارزش 300 ميليون دلاري در كومور دارد، اما در اين رابطه نمي‌توانم توضيحات بيشتري ارائه دهم چون هنوز جزئيات آن به طور كامل روشن نشده است و انشاءالله وقتي به مرحله اجرايي گذاشته شود اعلام نهايي خواهد شد. اگر اين پروژه‌ها به اجرا گذاشته شوند يك نشانه بسيار خوبي است و سود زيادي از آنها نصيب ايراني‌ها خواهد شد. كالاهايي كه در كومور فروخته مي‌شود اكثرا كالاهاي وارداتي از دبي، چين و فرانسه هستند اما مسئله كنوني قيمت ارزانتر بودن كالاهاي چيني است كه اگر ايران بتواند محصولات خود را با قيمت خوبي وارد بازار اين كشور كند، مي‌تواند تمامي بازارهاي كومور را پوشش دهد.
* ايراني‌ها مي‌توانند سود زيادي از بازار كومور كسب كنند
فارس: دو كشور چه ظرفيت‌هايي در زمينه اقتصادي، سياسي و فرهنگي دارند؟
المرزوقي: ايراني‌ها در زمينه اقتصادي مي‌توانند سرمايه‌گذاري زيادي در كومور داشته باشند و سود بسياري نيز از اين طريق كسب كنند، اين سرمايه‌گذاري مزيت‌هايي زيادي براي هر دو كشور دارد. در زمينه فرهنگي هم ايران كشوري بزرگ است كه با همكاري با كومور مي‌تواند فعاليت‌ها فرهنگي خوبي در اين كشور داشته باشد چون كومور نيز از نظر فرهنگي كشوري غني است، علاوه بر اين رابطه فرهنگي بين دو كشور قدمتي چندين ساله دارد.
* فعاليت هلال احمر و كميته امام خميني در كومور
در اينجا بايد از فعاليت‌هاي هلال احمر ايران در كومور كه همزمان با گشايش سفارتخانه‌هاي دو كشور فعاليت خود را در اين كشور آغاز كرد قدرداني كنم، هلال احمر تاكنون توانسته بيش از 200 هزار نفر را با قيمتي مناسب درمان كند كه اين تعداد حدود يك پنجم جمعيت كومور را شامل مي‌شود.
همچنين كميته امداد امام خميني با راه‌اندازي مدرسه‌اي در كومور به 3 هزار نفر آموزش‌هاي فني و حرفه‌اي مثل الكتريك، خياطي و صنايع دستي را ارائه كرده و علاوه بر اين آموزش‌هاي لازم را براي ساخت و ساز مسكن نيز ارائه داده است كه اگر در اين راستا بتوانند به آموزش هتلداري در كومور نيز بپردازند بسيار مفيد خواهد بود.
* امنيت در كومور 100 درصد است
كومور در زمينه جهانگردي و سياحت بسيار غني است اما تاكنون آنطور كه بايد و شايد فعاليتي در اين زمينه صورت نگرفته است. در اين خصوص سازمان جهانگردي كشورهاي عربي در نظر دارد كه براي چند سال آينده هتل‌هايي با ظرفيت حدود 3 هزار اتاق در اين كشور بسازد كه اين تعداد رقم بسيار كمي است كه ايران مي‌تواند در اين زمينه ايفاي نقش داشته باشد.
در كومور ميوه، سبزيجات و ماهي بسيار طبيعي است ضمناً مردم كومور هم بسيار مهمان‌نواز هستند به خصوص وقتي متوجه شوند افراد خارجي مسلمان نيز هستند، اين كشور يكي از نادرترين كشورهايي است كه در آن امنيت 100 درصد است، چرا كه شما حتي نيمه شب هم مي‌توانيد با امنيت در خيابان‌ها راه برويد، فقط بايد حواستان باشد كه راجع به دو مسئله سياست و مذهب در اين كشور صحبت نكنيد.
* خليج هميشه فارس
فارس: كومور جزو اتحاديه عرب است و بحث سوء تفاهمات درباره خليج فارس در اين اتحاديه هر چند يك بار مطرح مي‌شود، به نظر شما چرا به موضوع خليج فارس تا اين حد پرداخته مي‌شود؟
المرزوقي: برخلاف برخي اظهارات «اين خليج هميشه خليج فارس» بوده و حتي كشورهايي مثل آمريكا، فرانسه و ديگر كشورها نيز اين را مي‌دانند.
من به خاطر دارم حتي در مدارسي كه من آموزش ديدم، در كتابهايمان همواره به ما ياد داده بودند كه «يك خليج فارس» وجود دارد، بنابراين چه دليلي دارد كه برخي كشورها بخواهند اين را انكار كنند و بگويند كه خيلج عربي است. اين بحث‌ها هيچ نتيجه‌اي ندارد و بيخودي است و فقط باعث به هدر رفتن انرژي و دشمن تراشي مي‌شود، مهم نيست كه اين خليج فارس يا عربي باشد، مهم صلح و آرامشي است كه بين كشورهاي منطقه وجود دارد.
اما چه بخواهيم و چه نخواهيم اين خليج متعلق به همه ما است چون يك جانب آن به ايران و يك جانب ديگر آن به كشورهاي عربي است و همه كشورها هم اسلامي هستند، بنابراين بايد راه حلي براي سوء تفاهمات انتخاب شود كه مورد رضايت خداوند باشد، مثلاً آن را خليج اسلامي بناميم. چون خداوند مي‌فرمايد امت شما يك امت واحد است و من هم خداي شما هستم، همگي به ريسمان الهي پيوند بزنيد و متفرق نشويد چون در غير اين صورت زيبايي اتحاد و قدرتتان از بين مي‌رود.
* تحول در روابط ايران و كومور
فارس: آيا در آينده مي‌توان شاهد تحول جديدي در روابط دو جانبه ايران و كومور باشيم؟
المرزوقي: اميدوارم كه تحول جديدي در روابط دو كشور رخ دهد، دو كشور به رفت و آمدها نياز دارند. مردم كومور از اينكه بيش از 10 قرارداد بين دو كشور به امضاء رسيده ولي هيچكدام از آنها به صورت كامل اجرا نشده است ناراحت هستند بنابراين اميدوارم طي مدت كمي اين مسائل برطرف و روابط مستحكم‌تر شود.
* سفر يك هيئت ايراني به كومور
در آينده نزديك قرار است كه يك هيئت نمايندگي سياسي ايران به كومور سفر كند و طبق روال كوموري‌ها نيز هيئتي به ايران مي‌فرستند. در دو ماه گذشته نيز رئيس سازمان صدا و سيما و مسئول بخش بازرگاني و امور تجاري كومور سفري به ايران داشتند كه اين نشان مي‌دهد تلاش‌ها براي مستحكم‌تر هر چه بيشتر روابط همچنان ادامه دارد.
* انتصاب سفير ايران در كومور
نماينده ايران در كومور اكنون به صورت كاردار فعاليت دارد و قرار است در آينده سفير ايران در كومور تعيين شود. جناب آقاي منوچهر متكي وزير امور خارجه ايران همواره براي تقويت بخشيدن به روابط دو كشور تلاش دارند.
* توصيه به ايراني‌ها
يك توصيه براي ايراني‌ها دارم و آن اينكه از رابطه ايران با كشورهاي آفريقايي نگران نباشند چون كشورهاي آفريقايي هم با راه‌اندازي سفارت در ايران هزينه زيادي چه براي استخدام كارمندان محلي، خريد و اجاره محل سفارت در ايران هزينه مي‌كنند. مي‌توان گفت همه كشورهاي آفريقايي تقريباً 3 تا 5 ميليون دلار در سال براي سفارت خود هزينه مي‌كنند كه حدود 200 تا 300 خانواده ايراني به صورت مستقيم و غير مستقيم از اين مبلغ بهره مي‌برند. مضاف بر اين بايد گفت كه قاره آفريقا، قاره‌اي بسيار غني است كه مي‌توان آن را قاره هزاره كنوني ناميد و به همين خاطر نيز آمريكايي‌ها، اروپايي‌ها و چيني‌ها به سمت قاره آفريقا پيش مي‌روند پس چرا كشور ايران در اين قاره سرمايه‌گذاري نكند.
ايران براي امنيت ملي، حمايت و پيشرفت خود بيش از اين كشورهايي كه نام بردم، براي رفتن به آفريقا نياز دارد. ايران مي‌تواند از انرژي‌هاي ذخيره شده در اين قاره و توانايي‌هاي آن به نحو مطلوب استفاده كند.
* مقامات ايراني به تعهدات خود عمل كنند
توصيه من به مقامات ايراني نيز اين است كه براي گسترش و توسعه روابط بيشتر عمل كنند چون كشورهاي آفريقايي هم با داشتن روابط با ايران بسياري از دوستان خود را از دست مي‌دهند ولي بر اساس گفته‌هاي برخي از اين كشورها هنوز چيزي به آن صورت عايدشان نشده است. البته برگزاري جلساتي مانند همايش ايران و آفريقا كه در تهران برگزار شد بسيار مي‌تواند موثر و كمك‌ساز باشد و همينطور رفت و آمد بين نمايندگي‌ها و امضاي قراردادها كه دنبال كردن اين امور از خود آنها مهمتر است، ايران كشوري قدرتمند است و دوستان زيادي دارد.
در پايان اميدوارم خداوند دوستان و برادرانمان را براي صلح جهاني زياد كند و همچنين اميدوارم كه سال آينده هنگام برگزاري روز جهاني قدس، فلسطين نيز استقلال خودش را يافته باشد و بتوانيم آن را نيز همزمان با روز جهاني قدس جشن بگيريم.
