پاسخ چه آری، چه نه، بی‌ثبات شدن مصر، نگرانی زیادی هم در میان حاکمیت مصر ایجاد کرده و هم سران کشورهای دیگر منطقه را واداشته که با حساسیت اوضاع مصر را دنبال کنند و هم اسرائیل نگران است که هر گونه دگرگونی سیاسی، بر سرنوشت پیمان صلح سرد مصر با اسرائیل اثرات عمیقی بگذارد. در انفجارشب سال نو در برابر کلیسای القدیسین در اسکندریه ۲۱ نفر کشته و بیش از یکصد تن زخمی شدند؛ همان کلیسایی که آوریل ۲۰۰۶ نیز در آن یک نمازگزار مسیحی با ضربات چاقو کشته شده بود. پس از انفجار شب سال نو، مسیحیان قبطی خشمگین به آسانی به خانه‌ها بازنگشته‌اند. ادامه…
آنها در اسکندریه و دهها نقطه دیگر مصر دست به تظاهرات زده‌اند که واکنش نیروهای دولتی مصر را در پی آورده است؛ صحنه‌ها اکنون به زد وخورد میان نیروهای امنیتی با مسیحیان تبدیل شده است. اتفاقا در خود اسکندریه کمتراز سایر نقاط کشور تظاهرات خشونت بار از سوی مسیحیان رخ داده است؛ آنها که تمرکزشان در اسکندریه است، بر نیایش تاکید کرده‌اند. تظاهرکنندگان در قاهره و آسیوت و نقاط دیگر می‌پرسند که «اگر مسجد مسلمانان منفجر شده بود، دولت دست روی دست می‌گذاشت؟» مسیحیان شاکی هستند که تهدیدها و تعرض‌ها به زندگی‌شان به امری دایمی تبدیل می‌شود، و به گفته آنها «دولت در سکوت نظاره می‌کند و بیکار نشسته است». مسیحیان می‌گویند که دولت از مجازات اسلامگرایان می‌ترسد. مسیحیان در تظاهرات روزهای اخیرخطاب به دولت و نیروهای امنیتی شعار می‌دهند: «یا با آنها یا با ما». منظورشان از «آنها»، تروریست ها هستند. هنگامی که وزیری به نمایندگی از سوی دولت به ملاقات سراسقف شنوده سوم، رهبر کلیسای مسیحیان قبطی در قاهره فرستاده شد تا تسلیت بگوید، اتومبیلش سنگ باران شد و دهها نیروی محافظتی برای سالم بیرون بردن وزیر از ملاقات تقلای بسیاری کردند. همین رفتار درمورد شیخ احمد الطیب، روحانی بلند پایه مسلمان و رییس جامعه الازهر نیز تکرار شد که او نیز از نداهای خشمگین تظاهرکنندگان درطول ملاقاتش با اسقف شنوده سوم در امان نماند. دهها نفر در تظاهرات و رخدادهای خشونت بار پس از انفجار زخمی و دستگیر شده‌اند. سراسقف مسیحیان معتقد است که «افرادی غیراز مسیحیان نیز از وضعیت سو استفاده کرده و به تظاهرات پیوسته‌اند.» اما این رخدادهای خشونت بار این بار موجب خشنودی صریح اسلامگرایان افراطی هم که از دهه‌ها پیش در انتظار برافکندن «فرعون» بوده اند، نیست زیرا نه آنها هستند که سرآغاز این وضع شده‌اند بلکه این مسیحیان مصری هستند که برای رفع تبعیض‌های اجتماعی علیه خود بپا خاسته‌اند. تنش‌های گسترده در مصر از این نظر حساسیت بیشتری برانگیخته است که حسنی مبارک ۸۲ ساله هرچند با موی رنگ کرده و ظاهر آراسته و گاه با انجام سفرهای خارجی چنین جلوه می‌دهد که همانند سه دهه اخیر حرف اوست که «فصل‌الخطاب» است، اما رنگ رخساره و گاه لرزش‌های بدن و دستانش حال درونی‌اش را گواه می‌دهد و این پرسش‌ها را بر می‌انگیزاند که مصر در آستانه انتخابات ریاست جمهوری به کجا می‌رود؟ مبارک سه دهه دست بالا را در حاکمیت این کشور مهم داشته اما اکنون تلاشش برای قبولاندن جمال مبارک بعنوان رهبر بعدی ظاهرا به سنگ خورده و حزب حاکم می‌گوید که خود مبارک نامزد انتخابات ریاست جمهوری است. انتخابات مجلس مصر در هفته‌های اخیر اعتراض بسیاری برانگیخت و کسی روی آن را ندارد که از دموکراتیک بودن نتیجه دفاع کند. در چنین وضعیتی، مبارک و بلند پایگان رسمی مصر از «دستان بیگانه» در انفجار شب سال نوی اسکندریه سخن گفته‌اند. سازمان اطلاعات مصر نیز می‌گوید که دخیل بودن نیروهای القاعده کاملا محتمل است. شماری از دستگیرشدگان در ساعات نخست پس از انفجار در بازداشت مانده و بازجویی‌ها از آنان ادامه دارد و شماری دیگر آزاد شده‌اند. شیخ ایمن الظواهری، مرد شماره دو القاعده و دست راست اسامه محمد بن لادن، رهبر القاعده، همچنان زنده است و در بسیاری از پیام‌های خود پیوسته از تهدید «فرعون مصر» سخن رانده است. ایمن الظواهری را بسیاری از هموطنان مصری‌اش از زمانی که پزشکی اسلامگرا بود، به یاد دارند. اما در مصر همواره عواملی هستند که دست اسرائیل و «صهیونیست‌ها» را در هرمساله‌ای در کشورشان هم دخیل می‌بینند. در این انفجار نیز همین عوامل، اسرائیل را به عنوان برنامه ریز این اقدام معرفی کرده‌اند. نیروهایی از شاخه مصری اخوان المسلمین در مصاحبه‌هایی با شبکه‌هایی مانند الجزیره در روزهای اخیر با حرارت بسیار می‌پرسند که «تنها عاملی که از ایجاد نفاق میان برادران مصری سود می‌برد»، چه کسی جز اسرائیل و موساد آن است؟ اما اخوان المسلمین در مطرح کردن چنین اتهامی تنها نیستند؛ یک نماینده مجلس مصر از مسیحیان قبطی نیز به الجزیره می‌گوید که اطمینان دارد که صهیونیست‌ها چشم ندارند که ثبات مصر را ببینند. اتفاقا درهمین حال است که طبق جدول زمانی که از مدت‌ها قبل از انفجار تعیین شده بود، قرار است که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل پنجشنبه ششم ژانویه برای دیداری دیگر با حسنی مبارک راهی قاهره شود. نتانیاهو از زمان رسیدن دوباره به این پست، بیش از هر رهبر منطقه‌ای دیگر، با مبارک دیدار کرده و هربار نیز نتانیاهو بوده که برای ملاقات‌ها راهی مصر شده، و به قول اسلامگرایان «این صهیونیست خاک مصر اسلامی را آلوده کرده است». مقاله‌ها و یادداشت‌های روز در روزنامه‌های مصر نسبت به «جنگ داخلی» در این کشور زبان به هشدار گشوده‌اند. روزنامه نسبتا مستقل الشروق نوشته است که «تظاهرکنندگان حق دارند خشمگین باشند…اما مبادا که بازیچه دست بیگانگانی شوند که مسوول انفجار بوده اند…خشم مسیحیان طبیعی است اما غرق شدنشان در خشم و عقده خطرناک تر است و تنها آنها را منزوی تر خواهد کرد که این، همان هدف اصلی برنامه ریزان ترور بوده است». اما اکنون مسیحیان قبطی در کشورهای بسیاری در اروپا نیز گفته‌اند که آنها و کلیساهایشان تهدید شده اند. اسقف قبطی‌های آلمان از وزارت کشور آلمان خواسته است که به تهدیدهایی که از طریق اینترنت دریافت شده، رسیدگی کند. اسقف انبا دمیان به روزنامه بیلد گفته است که پلیس آلمان در گذشته نیز بارها به او و کلیسای قبطی نسبت به احتمال وقوع تعرض هایی از سوی مسلمانان افراطی هشدار داده بود. به گزارش رویترز، سازمان‌های اطلاعاتی اروپا تایید می‌کنند که تهدیدهای تازه تنها متوجه مسیحیان مصری نبوده بلکه القاعده تهدید کرده که ۵۰ کلیسای مسیحیان قبطی در سراسر اروپا را نیز مورد تعرض قرارمی‌دهد. پاپ بندیکت شانزدهم، رهبر کاتولیک‌های جهان و شمار زیادی از سران کشورهای جهان از دولت مصر خواسته‌اند که در راه حفاظت از زندگی مسیحیان این کشور باستانی بکوشد؛ سخنانی که واکنش شیخ الازهر، احمد الطیب را درپی آورد که پاپ را به «دخالت در امور مصر» متهم کرد. مسیحیان قبطی مصر اورتودوکس هستند و میلاد عیسی مسیح را در روزهای ششم یا هفتم ژانویه جشن می‌گیرند. لذا تهدیدهای بیشتر متوجه این تاریخ هاست. اسقف دمیان در آلمان به روزنامه بیلد گفت که پلیس ضد ترور آلمان به او گفته که خطرجدی ممکن است در همین دو روز باشد. مسیحیان قبطی مصر اکنون تنها ده درصد از جمعیت هشتاد و پنج میلیون نفری این کشور را تشکیل می‌دهند و مصر در طول دهه‌های اخیر به عنوان «کشور اسلامی» مطرح بوده و تعهد حاکمیتش، علیرغم داشتن نزدیک‌ترین مناسبات با آمریکا وغرب، به اسلام و پیشبرد مسلمانان، همواره موجب حرمان هایی در حق مسیحیان و سایر اقلیت های مذهبی شده است. مسیحیان بسیاری از مصر رفته‌اند؛ امری که در سراسر خاورمیانه یک جریان پرشتاب است. خاورمیانه بویژه از پس از حملات مرگبار نیروهای القاعده، از وجود مسیحیانش خالی می‌شود. در سرزمین‌های فلسطینی نیز بیت لحم، زادگاه مسیح بدلیل فشارهای زیاد حماس و محدودیت‌های دیگری که ناشی از تنش در مناسبات فلسطینی‌ها و اسرائیل است، از وجود مسیحیان خالی می‌شود. در عراق، مسیحیان، امسال هولناک‌ترین ایام را داشتند. گروگان‌گیری مرگبار ماه‌های اخیر در کلیسای بغداد با دهها کشته‌اش، همراه با ادامه تهدیدهای القاعده و اسلامگرایان افراطی، موجب شد که مسیحیان عراقی در گریز از این قدیمی‌ترین کانون تمدن بشری بیشتر تشویق شوند و مسیحیان باقیمانده نیز در ترس زندگی کنند و حتی جرات رفتن به کلیسا را نداشته باشند. اکنون که سراسر خاورمیانه از وجود اقلیت‌های مذهبی خالی می‌شود، تنها مصر بود که افتخار می‌کرد که برخوردار از گروه نسبتا چشمگیر مسیحیان است. بسیاری از درگیری‌های سال های اخیر میان مسلمانان افراطی با مسیحیان مصری بر سر مسایلی مانند مسلمان شدن برخی زنان مسیحی بود که درپی ازدواج ناچار به گرویدن به اسلام شده بودند اما ممکن است از این به بعد تنها مسایلی خرد و حاشیه‌ای نباشد که زندگی این ده دوازده میلیون نفر مسیحی را به آشوب بکشاند. قبطی‌های مصر در آن کشور برای خود حق آب و گل قایلند. از قدیمی‌ترین جمعیت‌های مصر بوده‌اند. هنگامی که اسلام به مردم مصر تحمیل شد، قبطی‌ها تا قرن‌ها بعد همچنان در اکثریت بودند اما اکنون ده درصد باقی مانده نیز عرصه زندگی را برخود هرچه بیشتر تنگ می‌بینند؛ چرا که القاعده و اسلامگرایان افراطی، سراسر خاورمیانه را اسلامی می‌خواهند.

---