بررسی استراتژیک - خبرگزاری مهر/ با آنکه اغلب کارشناسان کشورهای عرب خاورمیانه را در معرض سرایت موج اعتراضات مردمی متاثر از رویدادهای تونس و مصر می دانند اما رهبران کشورهای آسیایی و آفریقایی نیز برای پیش گیری از سقوط دست به کار شده اند.به گزارش مهر، در همین رابطه “نورسلطان نظربایف” رهبر قزاقستان دستور برگزاری انتخابات زودهنگام را داده و رئیس جمهور ترکمنستان نیز از آزادی احزاب سیاسی صحبت می کند. آیا امواج حوادث تونس و مصر در شمال آفریقا به آسیای میانه هم رسیده است؟
تغییرات در تونس و مصر موج بزرگی در آفریقا و دنیا به راه خواهد انداخت و حتی روسای جمهور کم و بیش مورد قبولی مانند “پل بیا” در کامرون و “یووری موسوینی” در اوگاندانا نیز از این موج بی نصیب نخواهند ماند.پنج کشورآسیای میانه و آذربایجان جمهوری هایی هستند که به لحاظ جغرافیائی فاصله زیادی با کشورهای عربی شمال آفریقا دارند. اما به عقید‌ه برخی کارشناسان، نظام و ساختارسیاسی این کشورها شبیه همان کشورهائی هستند که مردم آن اکنون به خیابانها آمدند و خواستار تغییر شده اند.ادامه…
آفریقا متاثر از آسیا
در آفریقا نیز تحولات تونس و مصر رهبران کشورهای آفریقایی را به هراس انداخته ؛ تنش در سودان و موزامبیک رو به افزایش است. در ماداگاسکار اپوزیسیون خود را آماده می کند و در زیمبابوه رئیس جمهور دست پیش را گرفته است.
رهبران آفریقایی با نگرانی به وضعیت مصر چشم دوخته اند. آیا معترضان مصری هم مانند تونسیها موفق می شوند نظام سیاسی کشور را تغییر دهند؟ پرونده مبارک هم مانند بن‌علی بسته خواهد شد؟ نفر بعدی کیست؟ حکمرانان آفریقایی خود خوب می دانند که بر بستر فقر، خشونت، رشو‌ه خواری و زیربنای اقتصادی نابسامان، خشم مردم تنها با جرقه ای شعله ور خواهد شد.
در سودان بزرگترین کشور آفریقایی، جایی که تا چند هفته پیش رئیس جمهور عمرالبشیر کنترل کامل اوضاع را در اختیار داشت، صداهای تازه ای به گوش می رسد. دانشجویان معترض سودانی که خواستار دموکراسی واقعی در کشور رو به تجزیه شان هستند شعارهای “البشیر بایستی کناره گیری کند” و مرگ بر نظام را اکنون با اعتماد به نفس تازه ای فریاد می زنند. آنها می گویند اگر مصریها می توانند بر ترسشان غلبه کنند، ما هم می توانیم.
به نظر می رسد که در این میان رئیس جمهور زیمبابوه بیش از همه نگران است. رابرت موگابه که از سال ۱۹۸۰ ریاست جمهوری زیمبابوه را در اختیار دارد خبر از برگزاری انتخابات تازه ای داده است.
اخبار و گزارش رسیده از زیمبابوه حاکی از آن است که از هم اکنون طرف =داران موگابه و واحدهای مختلف ارتش سعی در ایجاد هراس میان مردم دارند. در مقابل نخست وزیر، مورگان چانگیرای، که رقیب موگابه به شمار می آید، هشدار داده نبایست خشم مردم را دست کم گرفت.
مورگان چانگیرای در مصاحبه ای با شبکه خبری فاکس نیوز آمریکا با اشاره به اوضاع مصر گفت: از نظر من اشتباه نیست که مردم به راه افتند و حق بیشتری طلب کنند، چیزی که برای زیمبابوه هم صادق است. چانگیرای همچنین تأکید کرد که اوضاع زیمبابوه قطعأ با تونس و مصر قابل مقایسه است.
کارشناسان چه می گویند؟
برخی از کارشناسان منطقه از جمله “گالیما بخاربایوا” روزنامه نگار ازبک و سردبیر خبرنامه “اوزنیوز” معتقدند که حوادث تونس و مصر به آسیای میانه هم تاثیر می گذارد.
این روزنامه نگار منتقد ازبک در گفتگو با دویچه وله، ازبکستان را با تونس و مصر مقایسه کرده و می‌گوید: وضعیت تونس و ازبکستان شباهت دارند. بن‌علی ۲۳ سال حکومت کرد و “کریم اف” هم ۲۳ سال، اما بن‌علی در قیاس با کریم اف دست به کشتار دسته جمعی نزد. کریم اف در اندیجان با تانک و سلاح سنگین مردمش را سرکوب کرد. ویژگی دیگر حمایت آمریکا و اروپا از رژیم‌های تونس و مصر و ازبکستان هست.
اتحادیه اروپا و آمریکا باید از تجربه سرنگونی نظام دیکتاتور درتونس درس بگیرند و از دیکتاتورهای منطقه نباید پشتیبانی کنند.
پروفسور موریس آموتابی از دانشگاه کاتولیک شرق آفریقا معتقد است که تغییرات در تونس و مصر موج بزرگی در آفریقا و دنیا به راه خواهد انداخت. موریس آتابی حتی معتقد است که روسای جمهور کم و بیش مورد قبولی مانند “پل بیا” در کامرون و “یووری موسوینی” در اوگاندانا نیز از این موج بی نصیب نخواهند ماند.
”مارکوس بنزمان” روزنامه نگار آلمانی و رئیس گروه گزارشگران دنیا (Weltreport) که خود شاهد سرکوب مردم در اندیجان بوده و به دلیل گزارشهای خود از ازبکستان اخراج شده در گفتگو با دویچه وله خاطرنشان می کند، رهبران آسیای میانه فقط با غارت و سرکوب توانستند نظامهای دیکتاتوری خود را حفظ کنند.
به نظر بنزمان روزنامه نگار آلمانی در آسیای میانه، سرنگونی دیکتاتور تونس و ادامه اعتراضها در مصر نشان داد حکومت های آسیای میانه نیز با ادامه سرکوب و خفقان سرنوشتی غیر از تونس نخواهند داشت.
حمایت از دیکتارتورها به نفع غرب نیست
هم گالینا بخاربایوا و هم مارکوس بنزمان نتیجه می گیرند که اتحادیه اروپا و آمریکا باید از تجربه سرنگونی نظام دیکتاتور درتونس درس بگیرند و از دیکتاتورهای منطقه نباید پشتیبانی کنند.
بخاربایوا روزنامه نگار منتقد ازبک می گوید : همکاری اتحادیه اروپا با ژریمی چون “اسلام کریم اف” نه به لحاظ اخلاقی، بلکه به لحاظ استراتژیکی نیز اشتباه است. به نظر بنزمان هم حمایت از این نظامها در نهایت به ضرر مردم و کشورهای اروپائی خواهد بود.
