بررسی استراتژیک - خبرگزاری مهر / انقلاب آزادی خواهانه ملت مصر در حال تکوین است و بدون شک تاکنون نتایج مهمی را بدست آورده که می تواند بر سرنوشت سیاسی آینده منطقه تاثیر بگذارد، اما آمریکا در پی کنترل این انقلاب با مدل دموکراسی مورد نظر خود است.
“عمر سلیمان” معاون حسنی مبارک قرار است امروز شنبه با رهبران مخالف حکومت در مورد راههای انتقال قدرت از رئیس جمهوری کنونی به یک دولت موقت گفتگو کرد. رئیس جمهوری مصر پیشتر در مصاحبه با شبکه خبری ای بی سی ادعا کرده بود که از کارهای حکومتی خسته شده، اما کناره گیری وی در شرایط فعلی به معنای بحران و هرج و مرج در کشور خواهد بود و این در حالی است که رئیس جمهوری آمریکا در اظهارنظری ابراز امیدواری کرد که مبارک تصمیمی درست اتخاذ کند و بدین ترتیب به بحران موجود در مصر پایان دهد. وی از مبارک خواست تا صدای مردم مصر را بشوند.ادامه…
چنین اظهاراتی از سوی محافل مختلف و افراد تاثیرگذار در تحولات بین الملل از آن حکایت دارد که حرکت مردم مصر به نتیجه رسیده و آمریکا بار دیگر با چالش دموکراسی خواهی در خاورمیانه روبرو می شود. اما نکته مهمی که در اینجا مطرح می شود این است که این دموکراسی ها چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد؟ آیا مدل دموکراسی منجر به نتایجی خواهد شد که در فلسطین سبب روی کار آمدن حماس شد؟
آمریکا و اندیشکده های این کشور که در تدوین سیاست خارجی ایالات متحده نقش بسیار مهمی داشتند از دوره آغازین جرج بوش رئیس جمهوری سابق بر لزوم تغییرات و دموکراتیک در نظام های عربی طرفدار غرب یا به تعبیر آنها (میانه رو) برای جلوگیری از افتادن این کشورها به دامان اسلام سیاسی تاکید داشتند اما این رویکرد تداوم پیدا نکرد.
بلافاصله پس از طرح این تئوری انتخاباتی در فلسطین برگزار گردید که جنبش حماس با اکثریت بالایی به قدرت رسید و سیاست خارجی ایالات متحده به این نتیجه رسید که اگر تداوم اصلاحات و تغییرات در کشورهای عربی همپیمان ادامه پیدا کند افکار عمومی در این کشور آن مدل دموکراسی غرب را که نوعی دموکراسی هدایت شده تحت نظارت غرب یا به تعبیر بهتر “دموکراسی با نظارت صلاحدید” است را نخواهند پذیرفت.
فشار بر حماس پیروز در انتخابات این نکته را عیان کرد که غرب همچنان به اندیشه که “مردم همه گونه حق رای دارند اما حق رای به نفی دموکراسی را ندارند” و از سوی “جان لاک” فیلسوف انگلیسی عنوان شده بود، پایبند است.
این نوع دموکراسی که شهروندان نمی توانند به نظام سیاسی غیر از دموکراسی رای دهد در واقع اندیشه غالب بر غرب بود البته نوع دموکراسی هم که آمریکا و همپیمانان او برای کشورهای منطقه روا می دانستند نه از نوع غربی بلکه مدل خاص خود خاورمیانه بود که از کنترل خارج نشود.
امروز واشنگتن، در مصر با این چالش روبروست. آمریکا بر طبل تغییرات در این کشور می کوبد اما همچنین بر آن است تا همانگونه که در تونس اوضاع تا حدودی کنترل شد سناریو بعدی را طوری مدیریت کند که این کشور نیز از کنترل سیستم تدوین شده برای منطقه خارج نشود.
به نظرمی رسد این کشور در گفتگوهای پس پرده با جانشینان مبارک در صدد است تا با کمترین میزان خسارت ابتدا با عناصر درون حاکمیت، روی آورده و در غیر این صورت با استفاده از عناصر سکولار و یا دیپلمات های برجسته مصری در محافل بین المللی این غائله را به نحو احسن خاتمه داده و آن را مدیریت کند.
اما نکته اینجاست با عنایت به بافت اجتماعی منطقه بویژه در مصر این مسئله اجتناب ناپذیر است. یعنی اگر در مرحله نخست چنین اتفاقی رخ ندهد اگر روند دموکراسی در این کشور بدون هدایت خارجی و نظارت به اصطلاح “صواب دید” در پیش گرفته شود چنین امری اجتناب ناپذیر است.
