بررسی استراتژیک - ایرنا/ اگرچه پیش بینی های مختلفی درباره فرجام انقلاب مصر وجود دارد که ممکن است بوقوع نپیوندد، اما شوق دانستن آینده، این برآوردها را که مرز مشترک آن ‘مصر بدون مبارک است’، خواندنی می سازد. ازنگاه تحلیلگران تحولات مصر از درسهای تاریخی جدا نیست، چرا که در برگهایی از تاریخ شباهتهای زیادی با رویدادهای کنونی این کشورعربی وجود دارد. اما این واقعیت که شباهت های مزبور سرنوشت مشترکی را نیز برای کشور آفریقایی ساحل نشین رود نیل همراه داشته باشد، جای سوال دارد.



** پیش بینی اول:
سه مدل برای تداوم انقلاب مصر
مصر اکنون به لحظات بحرانی و سرنوشت ساز تصمیم گیری برای آینده بدون مبارک نزدیک می شود.
برخی از ناظران تحولات مصر را با انقلاب ایران، چین و یا تغییرات بنیادی اروپای شرقی مقایسه می کنند. این گروه از تحلیلگران مانند جان سیمپسون این سوال را مطرح می سازند که ‘آیا معترضان مصری توان ایجاد تغییر در ساختار قدرت را دارند و یا اینکه سیستم سیاسی مصر آنها را به روش های مختلف پس می زند؟’
پیش بینی سه گانه ای در این زمینه وجود دارد که نخست باید سه سوال و پاسخ را مطرح کرد:ادامه….
* س: آیا روند تحولات مصر همچون انقلاب ایران پیش می رود؟
ج: شاه مخلوع ایران در انقلاب سال ۷۹-۱۹۷۸ با دستور تیراندازی به سوی تظاهر کنندگان ایرانی برخورد خونینی با آنها داشت تا اینکه مجبور به فرار شد.
* س: آیا در مصر هم ژنرالی اقدام به مردم کشی و سرکوب انقلاب می کند؟
ج : تاریخ نشان داده که در جریان تظاهرات ۱۹۸۹ میدان ‘تیانمن’ چین، ‘دن شیائو پینگ’ ژنرالی را یافت که مردم را هدف گلوله قرار دهد. البته ظاهرا در این زمینه همه انقلاب های جهان شباهت های اساسی دارند.
* س: آیا آنگونه که برخی کشورهای اروپای شرقی مارکسیسم را پشت سر گذاشتند، مصر هم مبارک را کنار می گذارد؟
ج: درجریان انقلاب ۹۰-۱۹۸۹ برخی کشورهای اروپای شرقی با تظاهرات ضد مارکسیسم – لنینیسم، شکننده بودن دولت های خود را آشکار کردند. تعدادی ازاین کشورها بدون جنگ مضمحل شدند.
دراین رویکرد همه چیز به قدرت و انعطاف ساختار دولت مصر بستگی دارد. تظاهر کنندگان معتقدند، پیروز می شوند،البته مبارک مانند ‘بن علی’ نیست و سخت تراز وی از قدرت کنار می رود، اما ژنرال سلیمان به عنوان جانشین احتمالی وی باید بداند که موقعیتش به خطرناکی موقعیت رییس جمهور است و تنها راه آرام کردن کشور، رفتن مبارک است. مردم مصرفقط خواهان رفتن و محاکمه مبارک هستند.
* پیش بینی: سیمپسون با مقایسه روند تاریخی سه انقلاب فوق می گوید:
- تظاهرکنندگان درایران پیروز شدند، زیرا هر بار که در چهلم کشته شدگان مورد حمله قرا رمی گرفتند، آتش خشم شان شعله ورتر می شد .
- تظاهر کنندگان در چین به زور سلاح باختند، اما این گزینه برای مصر به خاطر خودداری ارتش از برخورد با تظاهرکنندگان مطرح نیست، بنابراین تحقق مدل انقلاب کشورهای اروپای شرقی برای مصر بیشتر مطرح است. مدلی که درآن معترضان، راهپیمایی ها را تا انحلال کامل دولت های غیر مسوول ادامه می دهند.

نکته: در اثرحملات نیروهای پلیس مخفی و افراد ناشناس – که به گزارش منابع خبری صهیونیست ها نیز درمیان آنها هستند – تاکنون ۳۰۰ نفر از معترضان مصری کشته شدند. این امر پیش بینی فوق را مورد سوال قرار می دهد و در بهترین حالت احتمال بروز مجموعه ای از شرایط یاد شده را برای تداوم انقلاب مصر قوی تر می سازد.

پیش بینی دوم:
* اخوان المسلمین از پایه های قدرت آتی مصر/ نابودی معاهده ۱۹۷۱ و انزوای رژیم صهیونیستی
پیش بینی دیگری ازآینده سیاسی مصر که عمدتا تحلیلگران رسانه های عربی – غربی به صورت مشابه آن را مطرح ساخته اند حاکی است: گروههایی خاص دراین کشور پس از مبارک قدرت می گیرند و زنجیره تحولات سیاسی مصر را تا بدان جا پیش می برند که حمایت های کنونی آمریکا از رژیم صهیونیستی به چندین برابر افزایش خواهد یافت.
برآوردهای یکی ازاین تحلیگران مانند ‘جان کلیز’ که متکی بر سناریوهای طراحی شده غرب است، حاکی است: مذاکرات لرزان صلح خاورمیانه که تاکنون با حمایت مصر به پیش می رفت ضربه نهایی شکنندگی را پس از کنار زدن مبارک از صحنه سیاسی مصر، دریافت می کند. ازپس حوادث مصر احتمالا اسراییل در یک سو و کشورهای عرب خاورمیانه در سویی دیگر قرا رمی گیرند.
به زعم این نویسنده غربی – صهیونیستی، بدترین پیش بینی ها در مورد آینده مصر این است که گروه اخوان المسلمین قدرت را به اشکال مختلف بدست گیرد.
‘ اگرچه مقامات اسراییل با اظهاراتی مبنی براینکه در این گروه هم افرادی حامی اسراییل یافت می شود، خود را تسلی می دهند، اما سوابق فعالیت اخوان المسلمین نشان می دهد که آنها مخالفان قطعی اسراییل بوده وخواستار نابودی دولت صهیونیستی هستند.’
روزنامه نیویورک تایمز هم در هفته جاری به قدرت رسیدن احتمالی اخوان المسملین در مصر را از جنبه های مختلف مورد ارزیابی قرارداد.
این روزنامه که به حمایت از صهیونیست ها معروف است، نفوذ یافتن اخوان المسملمین را در هرم قدرت مصر بعید ندانسته و پیش بینی کرده است: این گروه در هر صورت مخالف برقراری روابط مصر واسراییل است و این موضع را درآینده ‘مصر بدون مبارک’ هم حفظ خواهد کرد. یکی از نخستین اقدامات
‘اخوان’ در صورت کسب قدرت ، الغای معاهده صلح مصر و اسراییل ۱۹۷۱ خواهد بود. رویکردی که امنیت اسراییل را بشدت به مخاطره خواهد انداخت.
تحلیلگر این روزنامه می گوید: علاوه براین قدرت گرفتن گروه اخوان المسلمین در مصر سبب حمایت بیشتر گروه حماس خواهد شد که نتیجه آن ایفای نقش بیشتر ایران در روند صلح خاورمیانه خواهد بود.
این روزنامه حامی صهیونیست ها از برآورد ارائه شده اینگونه نتیجه می گیرد که ‘ درصورتی که اخوان المسلمین قدرت را به هر نحو در مصر به سیطره خود درآورد، این گروه به یک ‘مدل اسلامی’ برای طغیان های مردمی در جهان عرب تبدیل می شود و از این طریق خطر گسترش نا آرامی ها در کشورهایی مانند اردن به سبک مصر، بیش از گذشته تقویت می شود.
از این منظر غربی، چنین اتفاقی آنچه که آنها ‘ صلح و امنیت’ خاورمیانه می گویند را به مخاطره می اندازد و سبب حمایت های بیش ازپیش آمریکا از اسراییل را به همراه خواهد داشت.’
نکته: درمرحله کنونی مصر تمامی گروههای معارض خواست مشترک خروج مبارک را دارند. حتی رییس دادگاه عالی اسکندریه به نیابت از مردم مصر اعلام کرد که مبارک باید به دلیل خیانت هایش به دار مجازات آویخته شود.
علاوه براین با برکناری مبارک، عمر سلیمان و کابینه وی نیز مصون نخواهند ماند. گروههای معارض روزگذشته پس از گفت وگو با وی اعلام کردند که مذاکره با کارگزاران مبارک فایده ندارد.
اینکه اخوان المسلمین یکی از گروههایی خواهد بود که در هرم قدرت مصر جای ویژه ای پیدا می کند، از احتمالات مطرح آینده سیاسی مصر است، اما اخوان تنها یکی از گروههای معارض دولت مبارک است و باید گروهها و احزاب دیگر را نیز دراین زمینه مد نظر قرار داد.
علاوه براین تحلیلگران غربی همزمان با اوج گیری نهضت مردمی مصر به منظور جلوگیری از روی کار آمدن دولتی اسلامی در این کشور، در سناریوهای مختلف حملات سیاسی تندی را متوجه این گروه و دیگر گروههای دارای آرمانهای اسلامی در مصر و دیگر کشورهای عربی ساخته اند.