در آن زمان کشوری که صحنه تحول و تلاطم بود ایران بود.کریستین کاریل از سردبیران ارشد رادیو اروپای آزاد- رادیو آزادی که جزو هیئت سردبیری مجله « فارین پالیسی» نیز هست در مطلبی به مقایسه اوضاع امروز مصر با روزهای منجر به انقلاب ایران پرداخته است.وی خاطر نشان می کند که در پایان دهه ۱۹۷۰ حکومت شاه در ایران نیز جزو متحدان اصلی آمریکا در منطقه بود و شاه در راس یک حکومت استبدادی بیش از سه دهه بر کشور حکمرانی می کرد.
شاه ایران مثل حسنی مبارک حکومت خود را بر یک ارتش و دستگاه امنیتی نیرومند استوار کرده و در مخالفت با افکار عمومی کشور رابطه حسنه ای نیز با دولت اسراییل داشت.اکنون که حسنی مبارک در تلاش برای حفظ خویش است بسیاری از صاحبنظران به آن دوره می اندیشند و این سئوال را مطرح می کنند که آیا تاریخ تکرار می شود.یکی از نقاط اصلی تمرکز تحلیل ها بر نقش گروه اخوان المسلمین است که جزو گروه های سیاسی بسیار متشکل مصر است ولی تاکنون در بحران اخیر در مجموع در پس زمینه رویدادها قرار داشته است. با وجود این، برخی که دیدگاه های منفی نسبت به تحولات مصر دارند معتقدند که گروه اخوان المسلمین نسخه ای از همان سیستم سیاسی آیت الله خمینی برای قرن بیست و یکم است. ادامه…

روح جیمی کارترکریستین کاریل یادآوری می کند که در آمریکا منتقدان باراک اوباما می گویند که سیاست محتاطانه وی در قبال حوادث مصر تکرار اشتباه جیمی کارتر است که با موضع گیری های متناقض در مورد انقلاب ایران عملا رژیم شاه را بی ثبات کرد. برخی از جمله روزنامه محافظه کار « واشنگتن پست» توصیه می کنند که برای پرهیز از احتمال گروگانگیری بهتر است از هم اکنون تعداد کارکنان دفاتر دیپلماتیک آمریکا در قاهره کاهش یابد.سناتور جان کری از متحدان اصلی باراک اوباما در عرصه سیاست خارجی از حسنی مبارک خواسته است تا از قدرت کناره گیری کند. او معتقد است که حمایت طولانی مدت ازحکومت شاه ایران کار نادرستی بود و در مورد مصر باید از خواست مردم برای دمکراسی دفاع کرد.اما در خود ایران، رهبران جمهوری اسلامی به سرعت حوادث سیاسی و ناآرامی های جهان عرب را تکرار و یا الهام گرفته از انقلاب اسلامی ایران معرفی می کنند. در گفتار آنها، «آنچه که در مصر و کشورهای مشابه روی می دهد قیام مردم مسلمان علیه رژیم های دیکتاتوری مورد حمایت غرب در جهان عرب است.»اما حوادث سال ۲۰۰۹ ایران چه نقشی دارند؟کریستین کاریل اشاره می کند که از نگاه برخی کارشناسان خاورمیانه همانطور که انقلاب سال ۱۳۵۷ ایران بر خاورمیانه تاثیر گذار بود، جنبش اعتراضی گسترده سال ۲۰۰۹ نیز با آنچه که امروزه در جهان عرب روی می دهد شباهت فراوانی دارد.در مورد هراس از قدرت گیری گروه اخوان المسلمین در مصر بسیاری از صاحبنظران اشاره می کنند که این گروه با سازماندهی و شبکه گسترده روحانیون وانقلابیون مسلمانی که قدرت را در ایران به دست گرفتند تفاوت های زیادی دارد. با وجود دهه ها سرکوب توسط حکومت مصر این گروه در سالهای اخیر بارها اعلام کرده که حاضر است در چهار چوب یک نظام دمکراتیک و کثرت گرا فعالیت کند.آیت اللهی ظهور نخواهد کردبه نوشته سردبیرارشد رادیو اروپای آزاد- رادیو آزادی، از نظر سازماندهی نیز بین اسلام سیاسی ایران و اخوان المسلمین مصر تفاوت هایی وجود دارد. انقلاب ایران یک چهره پر جاذبه مثل آیت الله خمینی را در راس خود داشت ولی درمصر به نظر می رسد که مخالفان رهبری مشخصی ندارند.به قول برخی از صاحبنظران، «مصر منتظر ظهور یک آیت الله نیست.»هراس غرب از احتمال تکرار نسخه انقلاب اسلامی ایران در مصر یک نکته دیگر را نیز نادیده می گیرد و آن اینکه جهان از سی سال پیش تغییرات زیادی کرده است. منطقه خاورمیانه تجربه حکومت اسلامی در ایران را از نزدیک دیده ، با ناتوانایی های اقتصادی و بحران های سیاسی آن آشنا است و دو سال پیش شاهد بود که چگونه حکومت آیت الله ها مخالفان خود را حتی از رژیم شاه نیز بدتر و شدیدتر سرکوب می کند.در نقاط دیگر جهان نیز بسیاری از گروههای سیاسی اسلام گرا دچار تندروی و خشونت طلبی شده اند. وقتی که راشد الغنوشی، رهبر تبعیدی اسلام گرایان تونس به کشور خود بازگشت برای جدا کردن خود از گذشته یک چنین گروه هایی گفت: «من نه آیت الله خمینی هستم و نه بن لادن»مشکل بیکاری هنوز ادامه داردبرخی از کارشناسان خاورمیانه تاکید دارند که آشفتگی اقتصادی – اجتماعی که در دهه ۱۹۷۰ زمینه ساز انقلاب ایران شد اکنون در کشورهای دیگر خاورمیانه موج می زند. رژیم مصر درست مثل حکومت شاه نتوانسته است لایه های تحصیلکرده و جوانانی را که هر سال بر شمار آنها افزوده می شود در اقتصاد مصر جذب کند.شاید لایه های فقیر روستایی و شهری در مصر با توجه به نازل بودن سطح سواد و فرهنگ خود هیچ گاه به یک شورش و انقلاب نپیوندند آنها فقیر زاده شده و فقیر زندگی خواهند کرد. اما فرزندان لایه های متوسط جامعه به شدت از وضعیت موجود در مصر خشمگین و ناراضی اند. این وضعیت در کشورهای دیگر عرب نیز وجود دارد.به زبانی دیگر سی و چند سال پس از وقوع انقلاب ایران، خاورمیانه هنوز هم در تلاش برای فائق آمدن بر مشکلات بنیادی است که به سرنگونی رژیم شاه منجر شد. امید این است که مردم مصر و نسل بعدی رهبران عرب به جای تکرار تجربه ایران به دنبال راه حل تازه ای باشند.

---