بررسی استراتژیک - صدای المان/ مسیر دمکراسی در مصر بستگی به این عامل دارد که ارتش مصر چه زمان و چه میزان از قدرت را واگذار کند. از نظر هولگر آلبرشت، کارشناس مسائل سیاسی مقیم قاهره، ژنرالهای ارتش مصر نظر چندان مثبتی نسبت به اخوانالمسلمین ندارند.
هولگر آلبرشت، کارشناس مسائل سیاسی، از سال ۲۰۰۸ به عنوان استادیار در دانشگاه آمریکایی قاهره تدریس میکند. هولگر آلبرشت دکترای خود را در مورد ساختار سیاسی مصر نوشته است و اکنون در مورد حکومتهای خودکامه در کشورهای عربی پژوهش میکند.
اخوانالمسلمین، گروهی ناهمگون
هولگر آلبرشت در گفتوگو با شبکه رادیوهای آلمانی میگوید که اخوانالمسلمین یکی از گروههای پیروز در تحولات اخیر مصر است. وی اظهار داشت: «اکنون ارتش و سایر گروههای سازمانیافتهی اپوزیسیون مصر مجبور هستند اخوانالمسلمین را در ابعاد بزرگتری بپذیرند.» اخوانالمسلمین در حال حاضر در تمامی گفتگوها حاضر است و روند تحولات مصر را زیرنظر دارد. این گروه اسلامگرا اما هنوز، حضورخود را به حاشیه محدود کرده است.ادامه…
آقای آلبرشت معتقد است که اخوانالمسلمین مانند اسلامگرایان ترکیه قابلیت هماهنگی بالایی دارد و اضافه میکند: «این گروه یکدست نیست. در یک سو افرادی را میبیبنم که بسیار مشتاقاند که در قدرت سهیم شوند و در سمت دیگر رهبرانی میبینیم که فعالیت خود را حرکتی اجتماعی میدانند. برای این رهبران مهم نیست که در قدرت سهمی داشته باشند.»
بیشترین احتمال درگیری: میان نظامیان
حسین طنطاوی، وزیر دفاع مصردر حال حاضر از گروههای مختلفی در عرصه سیاسی مصر نام برده میشود. علاوه بر گروههایی که پیش از سقوط مبارک شناخته شده بودند اکنون فعالان اجتماعی و سازماندهندگان حرکتهای مردمی نیز به این جمع اضافه شدهاند.
هولگر آلبرشت در این باره میگوید: «باید صبر کنیم و بیبینم نسل فیسبوک چه میکند. این گروه در شکلدهی تظاهراتهای مردمی نقش مهمی داشته و ممکن است به حرکتها و گروههای مستقل کوچکتری تقسیم شود.»
بسیاری تحلیلگران که روند تحولات مصر را دنبال میکنند نگران آینده این کشور هستند. آقای آلبرشت میگوید، در حال حاضر بیشترین پتانسیل تنش و درگیری در ساختار ارتش دیده میشود. در ارتش، نظامیانی حضور دارند که در ساختار سیاسی ۲۰ سال گذشته مصر نقش مهمی داشتهاند، مانند معاون رئیسجمهور عمرسلمیان، وزیر دفاعحسین طنطاوی، نخستوزیر احمد شفیق و نیز فرمانداران منطقهای.
در سوی دیگر نظامیانی هستند که به طور میانگین ۱۵ تا ۲۰ سال جوانتر هستند و فعالیت آنها تا کنون محدود به ارتش است. این افراد مسئولیت سیاسی را تجربه نکردهاند. افرادی مانند ژنرال ستاد مشترک ارتش سامی عنان و شماری دیگر از ژنرالها. از نظر هولگر آلبرشت، « میان این دو گروه بر سر مسئله حفظ یا واگذاری قدرت، بیشترین پتاسیل درگیری وجود دارد.»
سه سناریوی قابل تصور برای ساختار قدرت در مصر
راه رسیدن به دمکراسی برای مصر، بدون حسنی مبارک هم مسیر دشواری خواهد بود. مشخص است که روند تحولات این کشور به گزینههای مختلفی بستگی دارد. کارشناس امور سیاسی هولگر آلبرشت توضیح میدهد که چه سناریوهایی برای آینده مصر قابل تصور است.
از نظر این کارشناس علوم سیاسی، «این احتمال وجود دارد که نظامیان به زودی صحنه سیاسی را ترک کنند و موقعیتی در پشت پرده اختیار کنند که همه چیز را زیر کنترل داشته باشد و اجازه دهد ساختار چندحزبی در نظام سیاسی مصر شکل بگیرد. احتمال دوم شکلگیری ساختاری مشابه الجزایر است که چندان غیرممکن نیست. در الجزایر، نظامیان اوایل دهه ۹۰ به قدرت رسیدند. از آن زمان تا کنون قدرت میان چند ژنرال ارتش تقسیم شده است.»
آقای آلبرشت گزینه سومی را هم ممکن میداند و آن شکلگیری ساختاری مشابه ساختار قدرت در سودان است. ولی این احتمال از نظر وی شانس کمتری دارد. وی میافزاید: «نظامیان سودان با همراهی یک گروه سیاسی که از حمایت بخشی از جامعه برخوردار است، قدرت را در اختیار دارند. در مصر، این گروه میتواند اخوانالمسلمین باشد. اما شانش شکلگیری چنین سیستمی کم است. آنهم به دلیل اینکه ژنرالهای رژیم سابق مصر نظر مثبتی نسبت به همکاری با اخوانالمسلمین ندارند.»