خبرگزاری رویترز در تحلیلی به قلم ماتیو توستوین از ژوهانسبورگ نوشت:

معمر قذافی، رهبر لیبی را زمانی افراد چاپلوس در منطقه زیر صحرای آفریقا شاه شاهان می‌خواندند ولی آشفتگی و ناآرامی های اخیر لیبی می تواند افزایش احتمال بروز جرقه های شورش این کشور شمال آفریقایی را در سراسر این منطقه به دنبال داشته باشد.

تا کنون قیام کشورهای عربی انعکاس چندانی در منطقه زیر صحرا نداشته است.

کشورهای واقع در جنوب صحرای آفریقا با تقسیم بندی های قومی فراوان، جمعیت شهرنشین کمتر و ضعف در زمینه ارتباطات، شرایط دینامیکی متفاوتی حاکم دارند.

در برخی از این کشورها، شرایطی که در بالا برشمردیم، سازماندهی جنبش های توده ای را دشوار می سازد و در برخی دیگر نیز چشم انداز رشد بی سابقه، باعث کاهش انگیزه و نیروی عمومی برای تغییر می شود. با این حال، برخی از رهبران قدیمی نگران شده‌اند.

در زیمبابوه، چهل و شش نفر به اتهام توطئه علیه رابرت موگابه، رئیس جمهور این کشور و برگزاری تظاهراتی شبیه تظاهراتی که سرنگونی حاکمان مصر و تونس را پی داشت، بازداشت شدند. در اوگاندا که رای دهندگان برای بار چهارم یوری موسوینی را با رای اکثریت به عنوان رئیس جمهور این کشور انتخاب کردند، مخالفان ادعای تقلب در انتخابات را مطرح کردند.

دولت اوگاندا از شرکتهای ارائه کننده خدمات تلفن همراه خواسته است پیامهای کوتاهی را که در متن آنها واژه هایی همانند مصر و یا قدرت مردم وجود دارد، رهگیری کنند.

گیرگ میلز از بنیاد اندیشکده برنسرت معتقد است یک عامل مشترک این است که در اکثریت کشورهای آفریقایی، فقدان دموکراسی و فقدان فرصت ها به وضوح دیده می شود.

این تحلیلگر مسائل سیاسی در ادامه گفت من مطمئن هستم کسانی وجود دارند که از این رویدادها قوت قلب می گیرند ولی باید به این مسئله توجه کرد که رهبران آفریقایی همچنان بازی هوشمندانه اختلاف انداختن و حکومت کردن را ادامه می دهند.

قذافی سرنوشت خود را به شدت به بقیه آفریقا گره زده و به دنبال دفاع از وحدت آفریقا و جلب حمایت از رهبران مطیع منطقه بوده است.

آفریقایی‌هایی که به دنبال به چالش کشیدن نظامهای استبدادی خود هستند این درس را از لیبی می‌توانند بگیرند که قذافی حتی به رغم سرکوب‌گری و مداخله‌های خونین نتوانست جلوی اعتراضات مردمی را بگیرد.

پتروس دوکاک، از موسسه امور بین الملل آفریقای جنوبی معتقد است: وقتی مردم می بینند کسی مثل قذافی را می توان حذف کرد ، این امر می تواند تاثیر عظیمی بر تشکیلات مدنی آفریقا و نحوه اقدام آنها برای اعمال فشار علیه دولت داشته باشد.

وی افزود این نشان می دهد شما مجبور نیستید کسی را برای سی سال تحمل کنید.

نقاط بالقوه مشکل دار در کشورهای جنوب صحرای آفریقا جاهایی هستند که بیشترین شباهتها را با کشورهای واقع در منطقه شمال دارند: یعنی کشورهایی که تحت حاکمیت اقتدارگرایان و یا خاندانهای به ظاهر غیر قابل تغییر هستند و خشم عمومی نیز به سبب فقدان فرصت ها بسیار بالاست. زیمبابوه جزو کشورهایی است که قطعا در ردیف این قبیل کشورها قرار دارد ولی بسیاری از صاحبنظران معتقدند مردم زیمبابوه ترس بیش از حدی از نیروهای وفادار به موگابه، که وی را برای بیش از 30 سال در قدرت نگه داشته اند، دارند.

در کامرون که پل بیا، رئیس جمهور این کشور به مدت 25 سال حکومت کرده است ، مخالفان خواستار برگزاری تظاهرات روز خشم در روز چهارشنبه شده اند تا از رئیس جمهور این کشور بخواهند در انتخابات ریاست جمهوری این کشور، شرکت نکند.

ژان میشل نینچو، از نمایندگان مجلس مخالف دولت گفت آقای رئیس جمهور باید از خروج تحقیرآمیز حسنی مبارک درس بگیرد.

وی افزود کامرونی ها نسبت به مردم مصر در شرایط بدتری زندگی می کنند.

این هفته در سنگال، مردی به تقلید از انقلاب تونس، خود را در نزدیکی دروازه کاخ ریاست جمهوری به آتش کشید.

سرخوردگی و ناراحتی مردمی در سنگال به سبب قطع مکرر برق و کمبود شغل در حال افزایش یافتن است و این در حالی که مخالفان نیز عبدالله واد، رئیس جمهور هشتاد ساله سنگال را به تلاش برای جانشینی پسر خود متهم می کنند.

در گابن نیز بعد از اینکه علی بونگو در سال دو هزار و نه به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد تا جای پدر خود را که بیش از 40 سال در راس قدرت بود، بگیرد، مخالفان دولت به شباهتهایی بین شرایط این کشور با کشورهای واقع در شمال قاره آفریقا اشاره می کنند.

ماه گذشته پلیس گابن با هزاران معترض درگیر شد. در آفریقای مرکزی نیز جمهوری دموکراتیک کنگو در حالی که جوزف کابیلا به دنبال پیروزی مجدد در انتخابات ریاست جمهوری است، می تواند به عنوان نقطه ای بحرانی مطرح شود.

در سمت شرق این منطقه، تظاهراتی در جیبوتی برگزار شده است.

کشور همسایه اریتره نیز در نهایت می تواند در معرض خطر قرار بگیرد.

نیروها و عناصر مختلفی در کشورهای جنوب صحرای آفریقا تاثیر گذار هستند.

رهبران این کشورها می توانند از اختلافات قومی و فرقه ای به نفع خود بهره برداری کنند و در استفاده از حمایت خارجی برای خنثی کردن دشمنان نیز مهارت دارند.

فارغ از اینکه نکات درست و نادرست بحران سیاسی بعد از دوره انتخابات ساحل عاج چه بوده است، اختلافات قومی باعث می شود شکل گیری جنبش های متحد مردمی دشوار شود.

نیروهای امنیتی هیچگاه تمایل ندارند به سمت کسی که آنها به عنوان دشمن سنتی در نظر می‌گیرند، تغییر موضع دهند.

در آن دسته از کشورهای واقع در منطقه زیر صحرای آفریقا که در مقایسه با کشورهای شمال، فضای بازتری دارند، خوش بینی بیشتر نسبت به شرایط آینده می تواند از شکل گیری بحران جلوگیری کند.

رشد بی سابقه اقتصادی در ده سال گذشته، امیدها را برای بهبود بیشتر شرایط افزایش داده است.

رشد اقتصادی در کشورهای زیر صحرای آفریقا امسال بیش از پنج درصد پیش بینی شده که کمی بالاتر از پیش بینی رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا است.

کارگیل تام از اعضای چتم هاوس لندن معتقد است: quotation mark اگر مردم (زیر صحرای آفریقا) هنوز هم از دولت سرکوبگر ، فقر و آرزوهای تحقق نیافته در درد و رنج هستند، ولی فکر می کنم هنوز هم یک روند کلی مثبت وجود دارد.

این در حالی است که در شمال آفریقا، رکود و سکون حاکم شده است.

وی گفت در زمینه مشکلات مربوط به آزادی بیان، در منطقه زیر صحرا، شاهد حضور رسانه های بازتر و آزادتری هستیم که خود به نحوی باعث کاهش تنشها می شود.

این امر نشان می دهد که چگونه در دهه گذشته، منطقه زیر صحرا تغییر یافته و از شمال آفریقا پیشی گرفته است.