ایرنا - عملكرد رسانه هاي غربي در پوشش تحولات كشورهاي شمال آفريقا حاكي ازآن است كه اين رسانه ها با بكارگيري ادبيات ويژه ، خاستگاه اصلي مردم در تحولات شمال آفريقا را در محاق شعارهاي فرعي قرار مي دهند.

هريك از رسانه هاي غربي تاكنون صدها خبر از اوضاع و شرايط كنوني شمال آفريقا منتشر كرده اند كه در اغلب آنها هدف گيري خاص به ويژه درباره خواسته هاي مردمي و شعارهاي معترضين به چشم مي خورد. در بسياري از اين اخبار روند تغيير جايگاه و يا رتبه بندي خاستگاه اصلي شعارهاي مردمي به صورتي نامحسوس پيگيري شده است.

1- تغيير جايگاه و ناديده گرفتن خاستگاه اسلامي در شعارهاي مردمي
--------------------------------------------------------------------------------
** اربيتريج مگزينز (Arbitrage magazine) :
مجله دانشجويان كانادا درباره نگاه رسانه هاي آمريكا به تحولات خاورميانه نوشت: اگر خروجي رسانه هاي آمريكا در 18 روز انقلاب مصر را بررسي كنيد متوجه مي شويد كه آنها در تحليل ريشه هاي انقلاب مصر دچار ترديد و دودلي هستند. اين يك موضوع كاملا مستند بوده و توهم توطئه نيست. براي مثال فقط يك مرجع خبري در آمريكا، اعتراضات مصر را بعد از 15 روز از گذشتن آن، 'انقلاب' ناميد. رسانه هاي آمريكا به طور متناقضي از واژه 'بحران' در اشاره به تحولات مصر استفاده كردند. رسانه هاي بين المللي هنوز ادعا مي كنند بحران مصر شبيه هيچ انقلابي در تاريخ نيست، اما اگر به نشانه هاي موجود در تحولات مصر نگاهي بياندازيم چنين ادعايي رد مي شود.
اين مجله انگليسي كانادايي با وجود انتقاد از دوپهلو صحبت كردن رسانه هاي غربي و بويژه رسانه هاي آمريكا در خصوص تحولات مصر، خود نيز فقط به ابعاد اقتصادي خواسته هاي مصري ها توجه كرده و علت اصلي ريشه هاي انقلاب مصر را اينگونه معرفي كرده است: مصر در دوران حسني مبارك، با شكاف عميق بين درآمدهاي مردم روبرو بود و نيمي از مصري ها دو دلار يا كمتر در آمد داشتند.

**سي ان ان:
سايت اينترنتي شبكه خبري سي ان ان در تاريخ 21 فوريه در مطلبي با عنوان 'ناآرامي در خاورميانه و شمال آفريقا؛ كشور به كشور' نوشت: خودسوزي محمد بو عزيز، محرك تظاهرات ضددولتي شد كه به سقوط رژيم مبارك انجاميد و ديگر كشورهاي منطقه را نيز تحت تاثير قرار داد.
سي ان ان بدون استفاده از واژه انقلاب يا حتي قيام براي جنبش مردم مصر از آن تحت عنوان 'ناآرامي' ياد كرد.

**بي بي سي
پايگاه اينترنتي شبكه تلويزيوني بي بي سي در گزارشي با عنوان 'ناآرامي خاورميانه، شكل گيري نارضايتي در دنياي جديد عربي' درباره ريشه هاي تحولات اخيراين منطقه نوشت: نارضايتي ها در كشورهاي عربي مثل يمن، ليبي، الجزاير و بحرين دلايلي بومي دارند اما ويژگي هاي مشتركي هم در آنها يافت مي شود كه يكي از آنها داشتن دولتي كم يا زياد سركوبگر است.
اين رسانه انگليسي، بدون اشاره به مطالبات ديني مردم مسلمان خاورميانه و شمال آفريقا، در ادامه گسترش ارتباطات را از ديگر دلايل تحولات اخير دانست و آورد: نااميدي قشر جواني كه بيشتر از نسل گذشته درباره جهان مي داند، از ديگر دلايل ناآرامي در خاورميانه است.
بي بي سي هم مثل سي ان ان و ديگر رسانه هاي غربي از واژه unrest يعني ناآرامي در اشاره به قيام و انقلاب مسلمانان منطقه ياد كرد.

** رويترز
خبرگزاري انگليسي رويترز هم در برخي گزارشهاي خود، اوضاع مصر را به تحولات اروپاي شرقي بعد از فروپاشي ديوار برلين تشبيه كرد و نوشت: اروپا بايد براي حمايت مالي از دموكراسي هاي نوظهور در جنوب مديترانه مثل آنچه درباره اروپاي شرقي بعد از سقوط ديوار برلين انجام داد، بانك تاسيس كند.
اين رسانه تحولات اخير جهان اسلام را عنوان 'دموكراسي هاي نوظهور' نامگذاري كرده است.
رويترز همچنين نبود دموكراسي و فرصت پيشرفت در بيشتر آفريقا را علت اصلي و مشترك تحولات شمال قاره سياه اعلام كرد.

** روزنامه نشنال
روزنامه نشنال( The National) امارات عربي متحده هم در گزارشي درباره تحولات مصر پيش از پيروزي آنها بر ديكتاتوري مبارك نوشته است: نان و نه انقلاب دغدغه اصلي بيشتر مصري هاست.
به تعبير اين روزنامه اماراتي: مصري ها 30 سال است كه ترسيده اند، آنها نمي دانند چه بايد انجام دهند، آنها نمي خواهند بجنگند، آنها فقط مي خواهند پولي به دست آورند و خرج زندگيشان كنند، مردم برايشان مهم نيست چه كسي حكومت خواهد كرد، آنها به نيازهاي اوليه شان فكر مي كنند و بسياري از آنها حسني مبارك را از وضعيت ناآرام موجود بهتر مي دانند!

**روزنامه گريلي گزت
روزنامه انگليسي گريلي گزت به نقل از يك تاجر آمريكايي كه 15 سال در مصر كار تجاري كرده، نوشت: ناآرامي هاي خاورميانه در ركود اقتصادي جهاني ريشه دارد.

2- بزرگنمايي شعارهاي اقتصادي
----------------------------------------
رسانه هايي مثل بي بي سي، سي ان ان، فرانس 24 و حتي الجزيره با شروع گزارش هاي خود، ضمن تاكيد بر خودسوزي جوان دست فروش تونسي به عنوان محرك انقلاب تونس، تحول اقتصادي به نفع عامه را خواست اصلي مردم عنوان مي كنند.
دراين دست اخبار تلاش گروههاي اسلام گرا نسبت به ايجاد تغييرات اساسي در هرم قدرت با آميزه اي از ايجاد هراس از روي كار آمدن گروههاي اسلامي افراط گرا به مخاطبان ارائه مي شود.
نگاه نسبتا تك بعدي اين رسانه ها به تحولات خاورميانه و شمال آفريقا در كاربرد واژه 'انقلاب نان' براي تعريف اين تحولات قابل شناسايي است.
تقريبا تمام رسانه هاي غربي دركنار طرح برخي آرمانهاي مردمي دراين تحولات همواره نگراني از احتمال به قدرت رسيدن گروههاي اسلام گراي ضد غربي در كشورهاي مختلف ازجمله مصر و ليبي را آشكار ساخته اند.
به عنوان مثال بي بي سي در برنامه گفتگوي خبري 23 فوريه خود با استفاده از افرادي كه آنها را كارشناس مسائل ليبي معرفي مي كرد سعي داشت تا معترضين در بنغازي را اسلامگرايان افراطي جلوه دهد و به نقل از معترضين اعلام كرد كه آنها قصد دارند در اين منطقه حكومت اسلامي تشكيل دهند.

3- قومي كردن تحولات
---------------------------
برخي از رسانه هاي خارجي تحولات شمال آفريقا و برخي از كشورهاي خاورميانه را رويدادي قومي و گروهي (نژادي - مذهبي) جلوه مي دهند.
** گريگوري گاس دوم، F.Gregory Gause II كارشناس مسائل خليج فارس و استاد علوم سياسي دانشگاه 'ورمونت 'در گفتگو با وبسايت شوراي روابط خارجي آمريكا، تحولات بحرين را مانند اكثر رسانه هاي خارجي به دليل شيعه بودن اكثريت مردم اين كشور، نه يك انقلاب بلكه حركتي قوم گرايي جلوه داد وگفت: موضوع بحرين، شرايط آمريكا را بسيار سخت كرده است. اين وضعيت براي آمريكا راه رفتن روي طناب بندبازي است. واشنگتن متحدان بي ثبات نمي خواهد چرا كه بيشتر از آنكه نفعي داشته باند باعث زحمت خواهند بود. خانواده آل خليفه از دو قرن پيش بر بحرين حاكم هستند، اما اگر شما واقعا معقتديد كه اين يك نقطه تغيير در جهان عرب بوده و به خانواده آل خليفه توصيه كرده ايد كه از زور بهره نگيرند و به اصلاحات سياسي اقدام ورزند، تصميمات سختي پيش روي شما خواهد بود. بيشتر موضوع بحث من نگهداشتن روابط و كار روي آنها در دوره اي طولاني براي حكومت داري بهتر آل خليفه است. كلينتون دسامبر گذشته در منامه شاه و دولت را براي برگزاري انتخابات پارلماني همين پاييز و اصلاحات سياسي در حال انجام ستايش كرد. جرقه اوليه حركت ضددولتي مردم بحرين مشابه مصر و تونس بود اما دليل عميق تر آن، شكاف عميق قومي در جامعه بحرين است كه در كشوري با 70 درصد شيعه و 30 درصد سني، شيعيان احساس مي كنند كه سهم عادلانه اي از ثروت، اشتغال و قدرت سياسي را نگرفته اند.

**نگاه قومي گرايي بي بي سي هم درباره تحولات بحرين اينگونه رسانه اي مي شود: از نگاه حاكمان سني بحرين كه به عربستان سعودي وابسته هستند، شيعيان بايد محدود نگاه داشته شوند.

** سي ان ان : درحاليكه شعار تظاهركنندگان بحريني در ميدان لولو بحرين ' نه سني، نه شيعه' بود و طرح شعارهاي اسلامي با جهت گيري عليه استبداد غربگرا بود، اين رسانه آمريكايي، اصلاحات و ايجاد پادشاهي سلطنتي را خواست معترضين اعلام كرد و نوشت: معترضين در اين كشور با اكثريت شيعه نسبت به تبعيض، بيكاري و فساد حاكمان سني اعتراض دارند.

3- مكتوم ماندن شعارهاي ضد آمريكايي درپيام هاي خبري غرب
---------------------------------------------------------------------
رسانه هاي غربي شعارهاي ضد آمريكايي و ضد صهيونيستي مردم شمال آفريقا را كه از آرمانهاي اصلي آنهاست، يا اصلا مطرح نكرده و يا كاملا كمرنگ بدان پرداخته اند. نگاهي به شعارهاي مردمي دراين منطقه خاستگاه اين آرمانها را شفاف تر مي سازد.

گزيده اي از شعارهاي مردم ليبي
-----------------------------------------
*الله اكبر
* لاشرقيه، لاغربيه، وطنيه، وطنيه

* ليبيا واحده ليبيا حره
- ليبي متحد و ليبي آزاد است

* ارحل يا قذافي يا عميل الاميركان
- قذافي اي مزدور آمريكايي برو

* يا قذافي صبرك صبرك بكره الشعب حيحفر قبرك
- اي قذافي صبور باش نفرت مردم گورت را مي كند

*يا قذافي مين اختارك بكره حترحل زي مبارك
-اي قذافي منفور چه كسي تو را انتخاب كرد تو هم به دنبال مبارك خواهي رفت

*حي حي علي الجهاد
- بشتابيد بشتابيد به سوي جهاد

* اول مطلب للتيار اقذف قذافي بالنار
- اولين درخواست از خلبان، آتش را به سوي قذافي رها كن

* ارحل ارحل يا قذافي
- برو برو اي قذافي

* يا سيف قول لابوك الشعب الليبي بيكرهوك
- اي سيف به پدرت بگو ملت ليبي از تو متنفرند

*شعب ليبيا يذبح، يقتل، اين العالم؟
- ملت ليبي سربريده و كشته مي شوند جهان كجاست؟

* لا اله الا الله القذافي عدو الله
- لا اله الا الله قذافي دشمن خداست

* دم الشهدا لن يذهب هدرا
- خون شهدا هدر نمي رود

*عمر مختار ضحي بحياته من اجل شعبه و معمر القذافي يضحي بشعبه من اجل حياته
-عمر مختار جانش را فداي ملتش كرد و معمر قذافي ملتش را فداي جانش مي كند

* كفايه 42 سنه من حكم القذافي
- 42 سال حكومت قذافي كافي است

* الشعب يريد محاكمه الديكتاتور
- ملت محاكمه ديكتاتور را مي خواهد

** گزيده اي از شعارهاي مردم مصر
----------------------------------------
* الله اكبر
* ارحل ارحل يا سليمان، مش عاوزينك انت كمان
- اي سليمان برو برو تو را هم نمي خواهيم

* لا مبارك لا سليمان، الاثنين، عملاء الامريكان
- نه مبارك و نه سليمان، هر دو مزدور آمريكا هستند

* ارحل ارحل يا جبان يا عميل الامريكان
- برو برو اي ترسو، اي مزدور آمريكا

* الشعب عاوز يسقط الانظام
- ملت سقوط نظام را مي خواهد

* تغيير، حريه، عدالت اجتماعيه
- تغيير، آزادي، عدالت اجتماعي

* ثوره ثوره يا مصريين، علي حزب المجرمين
- انقلاب انقلاب اي مردم مصر، عليه حزب مجرمان

* ارحل ارحل يا فرعون، هذا مطلب 80 مليون
- اي فرعون برو، برو، اين خواسته 80 ميليوني است

* يسقط يسقط حسني مبارك
- حسني مبارك سقوط مي كند، سقوط مي كند

* ثوره ثوره حتي النصر، ثوره ثوره بتونس و مصر
- انقلاب انقلاب تا پيروزي، انقلاب انقلاب در تونس و مصر

* الموت لمبارك الاميريكي
- مرگ برمبارك آمريكايي

* الموت لاميركا و الموت لاسرائيل
- مرگ بر آمريكا و مرگ بر اسراييل

* حريه، عدل و الامان
- آزادي، عدالت و امنيت

گزيده اي از شعارهاي مردم بحرين
------------------------------------------
* لا تفاوض لا حوار ؛ استقالة أو فرار
- نه مذاكره ؛ نه گفتگو ؛ يا استعفا و يا فرار

* لا شرقيه، لاغربيه، بحرينيه، بحرينيه
- نه شرقي، نه غربي، بحريني، بحريني

* ارحل ارحل يا خليفه
- برو برو خليفه

* لا شيعه لا سني، لااله الا الله، محمد رسول الله

**نكته: بيشتر رسانه هاي غربي بدون توجه به خواسته هاي مردم برخي كشورهاي خاورميانه و شمال آفريقا دراعتراض به استبداد غربگراي حاكم، صرفا به ابعاد اقتصادي و قوميتي تحولات اين منطقه پرداخته اند. آنها اسلام خواهي مردم را كه درشعارهاي اصلي آنها جاي گرفته است را ناديده مي گيرند.
اين رسانه ها موضوع اسلام خواهي را عمدتا پس از آنكه مقامات غربي مواضع دوگانه اي در حمايت از ديكتاتورهاي دست نشانده خود و خواست هاي مردم اين منطقه گرفتند، درقالب نگراني غرب از احتمال به دست گرفتن حاكميت توسط اسلام گرايان مطرح ساخته و مي سازند.