خبر آنلاین - سقوط معمر قذافی برای همه گران تمام می شود و برای ایتالیایی ها گران تر.

هانس یورگن اشلامپ
رم در چند دهه اخیر بسیار در طرابلس سرمایه گذاری کرد و البته که بسیاری از سرمایه های این کشور هم در اختیار کمپانی های ایتالیایی بود. سیلویو برلوسکونی نخست وزیری ایتالیا کم دردسر ندارد که حالا نبود قذافی هم به آن اضافه شده است. همان پیوندهایی که برلوسکونی منعقد کرد تا روزی به کار آید اکنون تبدیل به طناب دار او شده است .

قذافی و برلوسکونی شایعات اخلاقی بسیاری را دور تا دور خود جمع کرده اند. قذافی مردی که خود را رهبر انقلابی افریقا شمالی خوانده بود بر کشوری سیطره دارد که منبع نفت و گاز است. مردی که با محافظان شخصی زن حاشیه های بسیاری برای خود دست و پا کرده است. سیلویو برلوسکونی هم با رسوایی های اخلاقی به سهم و سیاق خود جنجال آفریده است . گفته می شود که در نشست رهبران عرب که سال گذشته در لیبی برگزار شد،برلوسکونی دستان معمر قذافی را بوسید. حرکتی که معمولا تنها و تنها از سوی سیاستمداران هنگام دیدار با پاپ انجام می گیرد. برلوسکونی از آنسوی آب ها نیز وفاداری خود را به قذافی حفظ کرد.

هفته گذشته ناگهان ورق بازی عوض شد . درست در روزهایی که قذافی باران بمب را بر سر هموطنان خود آغاز کرده و آنها را سلاخی می کرد، برلوسکونی حتی یک کلمه برای رضای خدا یک کلمه در تقبیح این حرکت بر زبان نراند. وی به راحتی گفت ترجیح می دهم : قذافی را ناراحت نکنم.

هفته گذشته دوشنبه بود که اتحادیه اروپا قطعنامه ای را برای محکومیت قتل عام در لیبی مهبا کرد و البته ایتالیا جلوی انتشار آن را گرفت. تنها زمانی برلوسکونی مجوز صدور این قطعنامه را صادر کرد که تلفن های دفتر او در رم پشت سر هم زنگ خورد و هیلاری کلینتون بارها و بارها با او گفتگو کرد. زمانی که در نهایت نظر آقای برلوسکونی عوض شد ، ورق 180 درجه چرخید: برلوسکونی ، قذافی را دیوانه ای خواند که حتی این جنون را دارد که ایتالیا را هم بمبارن کند.

حتی اگر قذافی آنقدر زنده نماند که دست به اینچنین جنونی بزند، باز هم ایتالیا به اندازه کافی از ناآرامی ها در لیبی بمباران اقتصادی و سیاسی شده است. بخش تجاری در ایتالیا بسیار تحت تاثیر حوادث جاری در لیبی است.لیبی برای ایتالیا تنها تامین کننده مواد خام و وارد کننده محصولات ایتالیایی نیست . لیبی در بسیاری از سهام های ایتالیا سرمایه گذاری کرده است .لیبی اصلی ترین سهامدار در بزرگترین بانک ایتالیا است. معاون مدیر این بانک هم اهل لیبی است . وی ریاست بانک مرکزی در طرابلس را هم عهده دار است. البته این مقام هم از زمان آغاز ناآرامی ها در لیبی مفقود شده است . صنعت تکنولوژی و دفاع ایتالیا هم عمدتا در اختیار سرمایه گذاران ثروتمند لیبی است . لیبی حتی هفت درصد از سهام یکی از معروف ترین باشگاه های ورزشی در ایتالیا را هم عهده دار است. شاید این آمار و ارقام در نگاه اول چندان چشمگیر به نظر نرسد اما همین عددهای کوچک در حقیقت نشان دهنده وابستگی بزرگ هستند. یکی از اصلی ترین کمپانی های ایتالیایی 50 میلیارد دلار در بخش نفت و گاز لیبی سرمایه گذاری کرده بود .

خسران های سیاسی ایتالیا از رفتن قذافی را هم که به حاشیه برانیم، می رسیم به بحران های اقتصادی . یک چهارم از نفت مورد نیاز ایتالیا و ده درصد از گاز این کشور از لیبی وارد می شود . خطوط لوله گاز از لیبی به سیسیلی می رود. سیسیلی معدن گاز برای اروپایی ها است. این معدن چند روزی است که خالی از گاز صادره از لیبی است .

کارشناسان اقتصادی تاکید دارند که این مساله در دراز مدت اهمیت چندانی ندارد اما اگر این ماجرا ادامه پیدا کند هم می توانیم ادعا کنیم که فقدان نفت و گاز لیبی اهمیتی ندارد؟در حال حاضر صادرات نفت لیبی به ایتالیا متوقف شده و همین توقف چند روزه بهای سوخت را در این کشور بالا برده است .در سال 2008 میلادی بود که برلوسکونی 5 میلیارد پوند به همتای خود در طرابلس پیش کش کرد. نشانه ای برای دوستی . ایتالیا که سابق بر این سابقه استعمارگری بر لیبی را هم داشته این وجه نقد را در اختیار قذافی قرار داد تا او از آن در راه سازی بهره بگیرد. با این همه قذافی در آن زمان تاکید کرد که ما این وجه را به شکل دیگری و با کمک در بخش های صنعتی و سرمایه گذاری لیبی بازخواهیم گرداند. این سنتی رایج در میان تمام کشورها است . سابقه حضور قذافی در بازار ایتالیا به دوران برلوسکونی محدود نمی شود. در 1976 پیش از آنکه برلوسکونی در کار باشد، قذافی یک تاجر ماشین ساز معروف ایتالیایی که نامش با نام ماشین صادره شده یکی بود را از ورشکستگی نجات داد. فیات در آن زمان تحت تاثیر نوسان های نفتی و بازار گاز متضرر شده بود، قذافی به مدت 10 سال برای کمک به فیات 15 درصد از سهام این شرکت را در اختیار داشت . پس از ماجرای لاکربی از آنجا که اکثر اروپایی ها، قذافی را تروریستی می دانستند که دستانش به خون آلوده است، فیات وادار به اخراج کردن قذافی و خریداری سهم او شد. قذافی از این اخراج و به پایان رسیدن تاریخ مصرف به هیچ وجه آزرده خاطر نشد.

رابطه حسنه میان لیبی و ایتالیا حسادت ایالات متحده را برانگیخت. بر اساس افشاگری های ویکی لیکس، واشنگتن تمام عزم خود را جزم کرد تا ضلع سوم این اتحاد باشد. البته یک بار هم بر اساس افشاگری های همین ویکی لیکس ، ایتالیایی ها به امریکایی ها یادآور می شوند که قذافی شریکی آسان برای آنها در حوزه تجاری نیست و نخواهد بود.

بر اساس همین اسناد در سال 2006 میلادی ، یک دیپلمات امریکایی نسب به قاطعیت قذافی در برنامه های اقتصادی ابراز شک و تردید می کند. وی در این خصوص می نویسد: رهبر لیبی به تصمیم های ناگهانی شهرت دارد. نمی توان بر روی تصمیم های او حساب کرد.اما با تمام این مسائل ایتالیا به مراوده های اقتصادی خود با این کشور ادامه می دهد.
توجه جامعه جهانی به رابطه میان ایتالیا و لیبی در سال 2009 میلادی جلب شد. قذافی در این سال برای نخستین بار از زمان به دست گرفتن قدرت ، به رم سفر کرد. چهار هواپیما و 446 ویزا مطالبه لیبی از ایتالیا بود. درست در روز موعود و زمانی که هواپیماهای حامل مهمان های لیبیایی بر فراز ایتالیا بود، خبر رسید که برلوسکونی به کمر درد وحشتناکی مبتلا شده و نمی تواند میزبان قذافی باشد . قذافی بر فراز آسمان کنترل رفتار خود را درست مانند همیشه از دست داد و تهدید کرد که اگر برلوسکونی در فرودگاه به استقبال او نیاید وی به طرابلس باز خواهد گشت. رفتنی که این بار بازگشتی در بر نخواهد داشت . برلوسکونی از ترس قذافی آمپول بی حس کننده تزریق کرده و خود را به فرودگاه می رساند. هر چند که در طول مسیر چند بار از شدت درد تقریبا بیهوش می شود. رهبران صنعتی در ایتالیا دغدغه های متفاوت و بسیاری دارند. اگر خاندان قذافی بار و بنه خود را جمع کنند و لیبی دستخوش تحولات عجیب و غریب شود، این سوال پیش می آید که آیا رابطه حسنه تجاری میان ایتالیا و لیبی هم دستخوش تحولات خواهد شد؟شاید دولتمردان جدید که به روی کار می آیند ایتالیا را در مقام دوست سیاسی و شریک اقتصادی قابل اطمینان ندانند. در این فضا قطعا ایتالیا با بحران روبه رو خواهد بود .
اشپیگل 25 فوریه