بررسی استراتژیک - جوان/ شمال افریقا با سقوط بن علی در تونس رنگ جدیدی به خود گرفت اما آنچه این امر را تشدید کرد، سقوط مبارک پس از سه دهه زمامداری بر مصر است. مصر پس از سقوط مبارک در حالی شرایط خاصی را سپری میکند که در کنار اقدامات جریان سیاسی و مردم برای تحقق خواستههای قیام خود و نیز اقدامات ارتش و سیاستمداران برای حفظ قدرت، تحرکات بازیگران فرامنطقهای در قبال آن امری قابل توجه است.
در این میان بیشترین تحرک را میتوان از جانب امریکاییها مشاهده کرد که با مواضع متعدد خود و حتی اختصاص ۱۵۰ میلیون دلار کمک مالی به دولت نظامی حاکم بر مصر به دنبال تأثیرگذاری بر تحولات این کشور هستند. سفر ویلیام برنز، معاون سیاسی وزارت خارجه امریکا به مصر نیز مکملی بر این سیاست است که با مواضع به اصطلاح صلحطلبانه و دموکراسیجویانه مقامات امریکا تکمیل گردید. در کنار امریکاییها اقدامات اروپا نیز از نکات قابل توجه است که نمود آن را در سفر کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس و برخی مقامات اتحادیه اروپایی به این کشور میتوان مشاهده کرد.ادامه…
بسیاری از ناظران سیاسی دیدارهای صورت گرفته و تحرکات غرب را برگرفته از تحولات جدید مصر و منطقه و تلاش غرب برای مدیریت و هدایت آن در جهت منافع خویش میدانند.مقامات اروپایی و امریکایی بارها در مواضع خود، از به قدرت رسیدن احتمالی اسلامگرایان ابراز نارضایتی کردهاند. آنها ادامه روند سیاسی کنونی را با تغییراتی اندک میخواهند و هر چند که در ظاهر از خواستههای مردمی حمایت میکنند اما به هر نحوی به دنبال سوار شدن به موج قیام مردمی و هدایت آن در قالب دموکراسی ادعایی غرب برای سلطه بر آینده مصر هستند که در قالب سفرها و رایزنیهای دیپلماتیک و اقتصادی صورت میگیرد. مشابه این اقدام را در قبال تونس نیز میتوان مشاهده کرد که کشورهای غربی پس از سرنگونی دولت بن علی با لشکرکشی دیپلماتیک به این کشور طرح سلطه بر آن را در پیش گرفتهاند. نمود عینی این سیاست را در مواضع کامرون نخست وزیر انگلیس هنگام سفر به مصر میتوان مشاهده کرد که صراحتا بر نارضایتی غرب از به قدرت رسیدن اخوانالمسلمین تأکید کرده بود. البته باید به این نکته توجه داشت که وحدت غربیها در قبال مصر و تونس بیشتر در قبال مقابله با به قدرت رسیدن دولتی مستقل و اسلام گرا در این کشورهاست و الا در سایر موارد رقابتی پنهان میان طرفین برای بهرهبرداری بیشتر از شرایط موجود وجود دارد.کشورها ی غربی تلاش دارند از شرایط موجود برای تقویت موقعیت خود بهرهبرداری کنند که بخش عمدهای از اقدامات آنها را اعمال فشار بر دولت موقت و نیز وعدههای اقتصادی تشکیل میدهد. در این میان رقابتی شدید میان امریکا، فرانسه و انگلیس وجود دارد، چرا که هر کدام مصر را مکانی برای رسیدن به اهداف خود در شمال افریقا و خاورمیانه میدانند چنانکه در سه دهه گذشته مبارک این نقش را برای آنها ایفا کرده است. نکته دیگر آنکه غربیها قیام مصر را سرلوحه سایر تحولات خاورمیانه و بحرانهای ایجاد شده برای متحدان خود در منطقه میدانند. آنها برآنند با مدیریت تحولات این کشور از آن در جهت مقابله با تحولات سایر کشورها بهرهبرداری کنند در حالی که در لوای آن تا حدودی نیز تلاش دارند تا با سوق دادن افکار عمومی به مصر، آنها را از مسائل سایر کشورهای عربی دور سازند.مسئله دیگر برای غربیها تأمین امنیت و خواستههای صهیونیستها پس از مبارک است. آنها تحولات مصر را تهدیدی بزرگ برای این رژیم میدانند لذا با تحرکات گسترده برآنند تا به هر نحوی منافع این رژیم را حفظ و مصر را در مسیر دوران مبارک سوق دهند. با توجه به انزوای شدید صهیونیستها، غرب نقش خط مقدم اهداف صهیونیستها را بازی میکند در حالی که در پس پرده صهیونیستها نقشی اساسی را در عملکرد غرب در قبال قیامهای ملتهای عربی و حفظ نظامهای وابسته به غرب ایفا میکنند. در مجموع میتوان گفت که نگاه اروپا به مصر نگاهی برگرفته از نگرانی از آینده این کشور پس از مبارک است در حالی که با عناوین مختلف برای مصادره قیام مردم این کشور فعالیت میکنند که نمود آن را در مواضع مقامات غربی در زمینه نحوه چینش قدرت در مصر میتوان مشاهده کرد. غرب تلاش دارد در صورت امکان دولت کنونی را حفظ کند یا حداقل دولتی متعادل با منافع خویش را ایجاد نماید هر چند که بیداری ملت مصر این خواسته را با ابهامات بسیاری مواجه کرده است.