ایرنا - بررسي مواضع قبايل ليبي نشان مي دهد كه اكثر آنها به انقلابيون پيوسته اند و در بين اعضاي قبايلي كه با قذافي روابط سنتي خوبي داشته اند براي وفادار ماندن به وي و يا پيوستن به مردم اختلاف نظر جدي وجود دارد.

نظام سياسي ليبي در زمان قذافي براساس هم پيماني هاي قبيله اي سياسي بنا نهاده شده است. در ليبي نمي توانيد نشاني از حزب سياسي يا جنبش مستقل آزاديخواه بيابيد «سنوسي الفكري» صاحب كتاب «نظام سياسي در ليبي» مي نويسد: «حمايت قبيله اي نقش اساسي را در نظام سياسي ليبي ايفا مي كند.» نويسنده اشاره مي كند كه نظام معمر قذافي براساس ائتلاف 3 قبيله بزرگ تر بنا شده است. اين قبايل عبارتند از «القذاذفه» كه قبيله شخصي قذافي و خانواده وي است، «الورفله»، «المقارحه» و ...

**قبايل ليبي
---------------
سيف قذافي فرزند 'معمر' ديكتاتور ليبي پيش از اين در يك سخنراني تصريح كرده بود: «ليبي مصر و تونس نيست، ليبي كشور قبايل و عشاير و هم پيماني هاست. ليبي جامعه مدني و احزابي ندارد، نه، ليبي قبايل و عشاير دارد، هر كس مي داند به كجا تعلق دارد و مردمش چه كساني هستند اما حالا ليبي وارد جنگ قومي مي شود، به جنگ هاي قومي 1936 باز خواهيم گشت، همديگر را در خيابان ها خواهيم كشت.» اين اظهارات 'سيف' صرف نظر از نتيجه گيري جدل برانگيز وي نشان دهنده نقش تعيين كننده قبائل در عرصه سياسي ليبي است.
براساس گزارش بي بي سي 64 قبيله در ليبي وجود دارد كه 61 عدد آن عربي معادل 97 درصد جمعيت و 3 قبيله آن معادل 3 درصد موسوم به 'بربر' يا غير عرب هستند. تعداد قبايل با نفوذ و تعيين كننده ليبي انگشت شمار است كه مي توان به طور اجمالي از قبايل زير به عنوان تعيين كننده ترين ها نام برد:

1- الورفله: يكي از بزرگ ترين قبايل ليبي از حيث تعداد و گستره تحت نفوذ جغرافيايي در ليبي به شمار مي رود. تعداد افراد اين قبيله حدود يك ميليون نفر معادل يك ششم جمعيت كل ليبي است. روابط محكم و اجتماعي افراد قبيله و وفاداري شان به يكديگر در ليبي زبانزد است. به طور خاص در غرب و شرق ليبي ساكن هستند. يكي از مهم ترين مناطق تمركز آنان شهر بنغازي است كه مركز اساسي صادرات گاز و نفت و خواستگاه انقلاب ضد قذافي بود. اين قبيله در انقلاب سپتامبر سال 1969 نيز با انقلابيون هم پيمان شد و به اين ترتيب شرايط براي ورود تعداد زيادي از افراد اين قبيله به موسسات دولتي و فرمانروايي و مناصب سياسي و نظامي فراهم شد.
پيش از اين قبيله با مساعدت برخي افسران ارتش وابسته به خود در نظام قذافي شبه كودتايي را به رهبري 'حسن اشكال' يكي از بزرگ ترين سران قبيله عليه قذافي به راه مي اندازند اما اين اقدام شكست مي خورد و تعدادي از افسران ارتش به جرم كودتا اعدام مي شوند يا به زندان مي افتند. گفته مي شود دليل عدم اعتماد قذافي به ارتش همين شبه كودتاي شكست خورده بوده است. قبيله الورفله بزرگ ترين قبيله ليبي و اولين قبيله اي بود كه به انقلابيون پيوست و در بني وليد، سرت، طرابلس و بنغازي با تاييد انقلاب ضربات سختي را بر پيكره نظام قذافي وارد كرد.

2- ترهونه: دومين قبيله بزرگ ليبي از حيث جمعيتي است كه در 'تاورغاء' و 'طرابلس' ساكن است و رسما اعلام كرده كه به انقلابيون پيوسته است. 'ترهونه' ده ها قبيله فرعي را در دل خود جاي داده است. مركز اصلي آن منطقه 'ترهونه' در جنوب غربي طرابلس است. نسبت قابل توجهي از نيروهاي مسلح ليبي به اين قبيله وابسته اند و اعضاي آن يك سوم ساكنان شهر طرابلس را شامل مي شوند.

3- القذاذفه: قبيله اصلي حاكم بر كشور ليبي است و اصل و نسب معمر قذافي به آن باز مي گردد. مركز اصلي اين قبيله منطقه «سبها» در مركز ليبي است كه تعداد ساكنان آن به 126 هزار تن مي رسد اما از لحاظ تسليحات و امكانات قوي ترين قبيله به شمار مي رود. عدم اعتماد معمر قذافي به ارتش باعث شد كه از بين قبيله خودش به نام «ملت مسلح» افرادي شبه نظامي را در راس تشكيلات خنثي كننده اي در برابر ارتش قرار دهد. اما گزارش پايگاه مصري الشروق آنلاين حاكي از آن است كه اختلافات شديدي بين سران اين قبيله در خصوص پيوستن به انقلابيون وجود دارد و بسياري از آنان به مردم ملحق شده اند به ويژه در شهر بنغازي رسما از قذافي اعلام برائت كرده اند.

4- المقارحه: يكي از مهمترين قبايل ليبي كه در مناطق غربي متمركز است و رهبري آن را عبدالسلام جلود مرد شماره 2 نظام قذافي برعهده دارد. اين قبيله نيز از حيث سلاح و ساز و برگ شبيه قبيله قذافي است و با وجود اينكه گفته مي شود اختلافاتي بر سر پيروي از قذافي دارد تاكنون درباره پيوستن به انقلابيون اعلام موضع نكرده است. تحليل گران مي گويند به علت تمركز قدرت و ثروت در دست اين قبيله اگر به مردم بپيوندد كار قذافي تمام شده خواهد بود.

5- زناته: از لحاظ جغرافيايي در شهر 'زنتان' واقع در منطقه الجبل الغربي متمركز است در تعدادي از كشورهاي مغرب عربي منتشر شده است و تنها منحصر به خاك ليبي نيست. اين قبيله از اولين قبايل تاييد كننده انقلاب مردمي ليبي عليه قذافي بود.

6- الطوارقك: در شهرهاي 'غدامس'، 'غات' و 'جانيت' در صحراي بزرگ و همچنين تعدادي از كشورهاي ديگر مغرب عربي گسترده شده اند. به انقلابيون پيوسته اند.

7- اولاد سليمان: قبيله اي متشكل از تعدادي قبيله كوچك ديگر متمركز شده در مناطق 'سرت' و 'فزان' است و شاخه هايي در مصر، تونس، چاد و نيجر دارد.

8- العبيدات: در شرق ليبي و در منطقه 'جل الاخضر' واقع است. وزير كشور پيشين ليبي يعني 'عبدالفتاح يونس العبيدي' از اين قبيله است كه به انقلابيون پيوسته است.
ساير قبايل مهم ليبي عبارتند از 'بني وليد' كه به معترضان پيوسته و از اعضاي خود در دستگاه امنيتي ليبي خواسته به انقلاب مردمي بپيوندند و قبيله 'الزويه' كه در شرق جنوب ليبي مستقر است و شيوخ آن تهديد كرده اند كه اگر اروپا براي اسقاط قذافي اقدام نكنند چاه هاي نفت را به روي اين قاره خواهند بست.