خبرگزاري فارس:انديشكده "واشنگتن " در مقاله اي به بررسي تبعات دخالت نظامي آمريكا و ناتو در خاورميانه پرداخته است.

به گزارش خبرنگار ديپلماسي عمومي و جنگ نرم خبرگزاري فارس، انديشكده "واشنگتن " در مقاله اي به قلم "جيسون هانوور " عضو اين موسسه، به بررسي تبعات دخالت نظامي آمريكا و ناتو در خاورميانه پرداخته است.

*ايجاد مناطق پرواز ممنوع، بهترين راه مداخله نظامي در ليبي

آمريكا و ديگر اعضاي ناتو، توان نظامي مداخله موثر و مستقيم كه به كاهش قدرت رژيم ليبي در استفاده ناشيانه اش از ارتش عليه مردم منجر مي شود را دارند.
اين عمليات مي تواند با استفاده از توان نظامي هوايي و دريايي آمريكا در منطقه مديترانه و نيروي هوايي ناتو در "سيسيل " يا جنوب ايتاليا با استقرار مناطق ممنوعه هوايي، زميني و عبورومرو دريايي در شمال ليبي، مي تواند به سرعت انجام گيرد.
به اضافه، مداخله نظامي مي تواند با ايجاد تاثيرات روانشناسي در تقويت روحيه نيروي مقاومت و تضعيف نيروهاي طرفدار رژيم نيزحايز اهميت باشد.
به كارگيري عمليات نظامي، هرچند جنبه هاي مثبت بالقوه فراواني دارد، اما مخصوصا اگر به وضع قوانيني فراتراز استقرار مناطق ممنوع پرواز گسترش يابد، مي تواند به موازات منافع بالقوه، مخاطراتي نيزايجاد كرده و استلزام حضور منابع نظامي در صحنه را طولاني تر سازد.

*فرصت‌هاي موجود در مداخله نظامي آمريكا در ليبي

دولت ليبي نشان داده بدون زد و خورد كنار نخواهد رفت و درنتيجه كشمكش و اوضاع آشفته فعلي ممكن است طولاني ترشود. حتي اگر شانس يار شود ممكن است دولت كنترل برخي از مناطقي كه هم اكنون از دستش خارج شده را باز به طور موقت به دست گيرد. در هر حالت، از آنجا كه قزافي در سركوب مخالفان به استفاده از نيروهاي جدي و سلاح هاي نظامي رغبت نشان داده ، همواره خطر كشته شدن افراد زياد ديگري نيز، وجود خواهد داشت.
اگر قزافي بتواند در قدرت بماند و دوباره كنترل را به دست آورد، به احتمال زياد مجازات هاي شديدي را براي معترضين مطالبه خواهد كرد.

*مبارزه نا برابر در ليبي

علاوه بر اين، ارتش ليبي نيزنشانه هايي مبني برهمكاري از خود بروز داده است، بدين ترتيب كه برخي از سران نظامي ليبي به صف مخالفين پيوسته و برخي نيز از اجراي فرمان آتش بر تظاهر كنندگان سرباز زده و برخي نيز حتي به عوامل سلطنتي حمله ور شده اند. آسيب پذيري دولت، و خطر فزاينده جان باختن مردم و احتمال پرخطر برگشت رژيم به حالت اوليه، همگي فرصت و نيازي جهت اتخاذ تصميمي سريع و قاطعانه را پديد آورده اند.
بنا به اخبار، قذافي ازجت هاي نظامي، هليكوپترهاي جنگي ، يگان هاي دريايي و نيروهاي جنگنده زميني گسترده اي ( شامل نيروهاي شبه نظامي و مزدوران) در مقابله با معترضين بهره گرفته است. برخي از نيروهاي ارتش دايمي نيز احتمالا از دولت حمايت به عمل مي آورند. بنابراين، حتي اگر مخالفين نيز به سلاح دسترسي يابند و برخي از يگان هاي ارتش ليبي هم از آنها حمايت كنند، اين مبارزه همچنان، نابرابر و غير عادلانه خواهد بود. در حال حاضر رسانه ها خبر مي دهند نيروهاي دولتي موفق شده اند كنترل را حداقل در منطقه "تريپولي " باز به دست آورند.

*بي تاثير بودن منطقه پرواز ممنوع بر نبردهاي زميني

مداخله نظامي آمريكا و ناتو در ليبي مي تواند اشكال بسياري به خود بگيرد، و هرچه گسترده تر باشد، احتمالا موثرتر خواهد بود. هرچند دولت ليبي تا حدودي از نيروي هوايي استفاده كرده اما نيروي زميني آن احتمالا در تعيين نتيجه مبارزه و تعداد افراد آسيب ديده، ازاهميت بيشتري برخوردار است. از همين روتاكتيك ايجاد مناطق ممنوع الپرواز تاثير چنداني بر جريان مبارزه زميني نخواهد داشت.

*اثرات و پيش نيازها:منطقه ممنوع پروازي

نهايت توان استفاده دولت ليبي از هليكوپترها و جنگنده هاي هوايي در زمان وضعيت بحراني نامشخص است. با اينحال، اين تاكتيك براي نيروهاي اپوزيسيون كه از توان كمي در مقابل اين حملات برخوردارند، تهديد خطرناكي به شمار مي رود. وضع يك منطقه ممنوع پروازي، به استقرارمناطق ممنوع العبورنظامي در مبارزه هوايي خواهد انجاميد. با پاسداري از آسمان شمال ليبي، نيروهاي ناتوي ايالات متحده مي توانند توان دولت را در استفاده از قدرت هوايي عليه مردمش، -هرچند نه به طور كامل- محدود سازند.
اجراي تاكتيك فوق كار بسيار پيچيده اي نيست. اما نيازمند برنامه ريزي و تدبيري متمركز است. پيش از اينكه اولين هواپيما بلند شود، مناطق ممنوعه بايد با دقت بسياري مشخص شده و سوخت گيري، سيستم رادار كنترل هوايي، مسيرهاي پروازي و مدارهاي از پيش آماده تعيين فرود به زمين هواپيماها نيز بايد برقرار شده باشند. و ضمنا نيروهاي نجات و امداد شخصي نيز بايد در محل حاضر باشند.

*نيروي هوايي زمين گير ليبي

وظايف اصلي فرمان و كنترل شامل استقرار و تدارك مدخلي براي پيوند مفروضات و داده هاي ائتلاف، جلوگيري از برخورد هواپيماهاي ائتلاف، ديده باني هواپيماها و موشك هاي دولت ليبي و جلوگيري از تردد نيروي هوايي ارتش ليبي از مرزهاي منطقه ممنوعه است.
ماموريت هاي هوا به هوا شامل اجراي ديده باني هاي هوايي براي رهگيري و پاسخ دادن به يگان هاي هوايي ليبي است كه شامل Mirage- MiG 21/23s،SU-22s ،J-21s و هليكوپترهاي حمله از عقب MI-24 و مجموعه اي از هليكوپترهاي حمل و نقل مي باشد. تعداد دقيق يگان هاي هوايي قابل استفاده ليبي معلوم نيست اما شنيده ها حاكي از اين است كه اكثرآنها در مراحل مختلف تعمير هستند.

*آمادگي براي مقابله با توان دفاعي ليبي

از آنجا كه ليبي به سلاح موشك ضد- هوايي مجهز است، قابليت فرونشاني همواره آماده اي نيز براي مواجه با موشك آتشبارهاي SA-2، SA-3، SA-6ممكن است لازم باشد.
يك مخزن سوخت عظيم هواپيما نيزضروري است تا تمام يگان ها ازحداكثر توان پرواز براي ديده باني موثر برخوردار باشند. نيروهاي امداد نيز بايد مترصد باشند تا در صورت لزوم به ترميم يگان هاي آسيب ديده نيروي ائتلاف بپردازند.
نيروهاي نجات لازم است در منطقه مديترانه و يا مالتا هم سيار باشند تا زمان واكنش را به حداقل برسانند. از آنجا كه نيروي هوايي ايالات متحده در اروپا غيرارگانيك است و تنها تعداد محدودي ازواحدها از نيروى رزمي مشترك - شاخ افريقا، حمايت مي كنند، بايد در استفاده ازهواپيما با سوخت HC-130 (هيدروكربني) نيز ملاحظه به عمل آورد.

*ايتاليا، پايگاه اصلي براي حمله به ليبي

پايگاه نيروي هوايي امريكا، "سيگونلا "، در سيسيلي، به طور مركزي در ناحيه مديترانه مستقر شده تا بتواند از عمليات هاي تامين ثبات حمايت به عمل آورد. اين مكان داراي قابليت هاي فرودگاهي است و به طرز كاملي جهت براورد تمام احتياجات پروازي و ترميمي ديده باني تمامي مناطق ممنوع الپرواز بخش غربي تجهيز شده است. و واحد پشتيباني خليج "سودا " در كرت نيز آماده فراهم ساختن تمامي اين تسهيلات در نيمه شرقي است.

* ايجاد منطقه ممنوع العبور زميني گام دوم

ممكن است لازم شود از تحرك و استفاده دولت ليبي از نيروهاي زميني اش عليه اپوزيسيون جلوگيري شود. اگر دولت مايل باشد كنترل را دوباره بر مناطقي كه از دست داده، به دست آورد، مجبور خواهد شد نيروهاي اصلي خود را بكار گيرد. ايجاد مناطق ممنوع العبور زميني توانايي دولت را در اين زمينه، بخصوص در رابطه با فواصل طولاني و تجهيزات سنگين كاهش خواهد داد.
با اين حال در اين روش، نگراني هاي مهمي در خصوص شناسايي نيروهاي اپوزيسيون در شرايط آشفته فعلي و اجتناب از حمله سهوي به عوامل اپوزيسيون و شهروندان وجود خواهد داشت. بسياري از نيروهاي طرفدار دولت ظاهرا شامل عوامل جبهه ملي و يا سربازان مزدور هستند كه اين مساله تشخيص آنها را از نيروهاي مقاومت يا مردم عادي دشوارتر مي سازد. در اجراي طرح مناطق ممنوع زميني، تعيين هويت مشروح و مورد توافق هدف مورد حمله و نيزتاعيد اعتبار روش تعيين هويت آنها بايد مورد بررسي قرار گيرند وهمچنين قوانين درگيري با هرنوع يگان هوايي كه ممكن است به صورت بالقوه با هدف هاي زميني درگير شوند نيزبايد مشروحا تدوين شوند.
بعلاوه كاربرد تاكتيك پيچيده نظارت مشترك و سيستم رادار حمله به هدف (JSTARS) هوايي نيز ممكن است ضروري باشد. JSTARS توان تشخيص مسيرها، سرعت و نقشه فعاليت نظامي وسايل نقليه زميني و هليكيوپترها را جهت تنظيم و ارايه تصويري از وضعيت زمين، شبيه تصوير هوايي كه توسط AWACS تهيه مي شود را داراست. چون اين روش نادر و غيرقابل نظارت است ، ايجاد مناطق ممنوع العبور زميني وعمليات وابسته به آن، ممكن است نيازمند انتقال يگان هاي هوايي مستقر در ديگر صحنه ها به اين مكان و پذيرش خطر در اينجا شد.

*منطقه ممنوع العبور دريايي، گام سوم

بنا به اخبار، دولت قذافي از يگان هاي دريايي براي بمباران كردن نيروهاي اپوزيسيون استفاده كرده است. وضع مناطق ممنوع عبور دريايي جهت اجتناب از چنين فعاليت هايي بايد با همكاري يگان هاي هوايي و زميني منطقه مانند ناوگان شماره 6 امريكا مستقر در ناپل وكشورهاي هم پيمان ناتو، تكميل شود. اين روش ممكن است به گسترش ابعاد عمليات و نيازبه الحاق نيروهاي اضافي و كمكي منجر شود اما به محدوديت توان دولت ليبي در استفاده از قدرت نظامي اش خواهد انجاميد.

*چالش‌هاي يك مداخله نظامي محدود

سرعت در استقرار يك يا چند منطقه ممنوعه در شرايط كنوني، عاملي اساسي است.
يگان هاي هوايي مورد نياز بايد مرتب، سازمان يافته و آماده براي هرگونه عمليات شوند. اجراي اين طرح نيازمند مبارزه اي قابل ملاحظه و حمايت هوايي است. ممكن است درگيري واقعي مانند جنگ هوا به هوا، هوا به زمين و سركوب مقاومت هوايي دولت ليبي نيزلازم شود.
اجتناب از " ماموريت مرحله اي " مي تواند چالش ديگري باشد. هنگامي كه عمليات در دست اجرا قرار گيرد، احتمالا مناسبات و فرصت هايي براي افزايش سطح و گستره عمليات به وجود خواهند آمد. حمله هاي ممتد دولتي عليه اپوزيسيون به احتمال زياد به فشار براي مداخله مستقيم بيشترخارجي منجر خواهد شد وشايد سرانجام به درگيري نيروهاي زميني منجر شود.

* "استعمار ليبي "، هدف پنهان حمله نظامي

مبارزه احتمالي بين نيروهاي ناتو امريكا و دولت ليبي به طور طبيعي و بالقوه خسارات و صدماتي را در پي خواهد داشت. علاوه بر آن ايجاد طرح منطقه ممنوعه زميني خطر جانبي ثانويه اي را نيز دربرخواهد داشت؛ از آنجا كه تشخيص نيروهاي دوست از دشمن در اين عمليات با مشكلاتي مواجه است، آسيب رسانيدن به شهروندان عادي در ميانه اين آشوب يك ريسك مهم محسوب مي شود.
ممكن است در نتيجه ي گسترش عمليات جنگي و يا در اثرحمله هاي محتمل وحشيانه و ناگهاني دولت ليبي برابر نيروهاي مداخله گر، درگيري نظامي خارجي به وخيم تر شدن اوضاع فعلي وراي اهداف اوليه بينجامد.
و ديگر اينكه، مورد اتهام قرار گرفتن براي "استعمار " ليبي نيز، ايالت متحده و تمام دولت هاي اروپايي مشاركت كننده در جنگ را تهديد خواهد كرد و ممكن است اين نگرش در برخي نواحي منطقه با موضع ضد-غربي نيز تشديد شود.

*دستاوردهاي مداخله مستقيم خارجي

اما عليرغم خطرات، مداخله نظامي برابر دولت ليبي ممكن است دستاوردهاي مهم و بسيار ديگري به همراه داشته باشد. اولا شانس نجات جان تعداد قابل توجهي وجود دارد. اگر تظاهركنندگان سازمان نيافته و غير مسلح و يا اندكي مسلح با نيروهاي دولتي بسيار مجهز و مسلح به مبارزه در خيابان ها ادامه دهند، احتمال كشته شدن افراد زياد ديگري نيز وجود خواهد داشت. وهمچنين اگر دولت تصميم بگيرد دراقدامي جدي و خشن كنترل نواحي از دست رفته اش را پس بگيرد، باز همين نتيجه محتمل خواهد بود. ثانيا مداخله نظامي مي تواند به سقوط سريعتر دولت با خسارات وانقطاع كمتري در اوضاع سياسي، اجتماعي و اقتصادي منجر شود. در هر رو وقتي بحران پايان بگيرد، نتيجه مطمئنا زيبا نخواهد بود اما پايان هرچه سريعتر ظاهرا گزينه ي بهتري نسبت به پايان ديرهنگام است.