هفته گذشته هياتي رسانه‌يي از ايران به سرپرستي رامين مهمان‌پرست ـ سخنگوي وزارت خارجه كشورمان ـ با هدف افزايش تعاملات رسانه‌يي به زيمبابوه و كنيا سفر كرد. در اين سفر فرصتي فراهم شد تا خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران با سيمباراش ممبنگگوي ـ وزير امور خارجه زيمبابوه ـ كه سال‌ها به عنوان سفير كشورش در سازمان ملل متحد فعاليت كرده است، گفت‌وگويي انجام دهد.
متن گفت‌وگوي خبرنگار ايسنا با ممبنگگوي كه در ساختمان قديمي وزارت خارجه زيمبابوه در مركز شهر حراره انجام شد به اين شرح است:
غربي‌ها مهارت‌هاي زيادي در اختراع دلايل ساختگي و توجيه رفتارشان دارند
سوال: ايران و زيمبابوه هر دو تحت تحريم قرار گرفته‌اند؛ اين دو كشور چه ويژگي‌هاي مشتركي دارند و شما دلايل رفتار دوگانه غرب در اعمال تحريم‌ها را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
پاسخ: روابط ايران و زيمباوه بسيار قوي است و دو كشور نقاط مشترك بسياري دارند. دولت‌هاي ما به اصولي پايبندند كه مردمان‌شان از آن نفع مي‌برند. دولت‌هاي ما مردم محورند و سران‌شان به اصول محكمي پايبندند. آنها در برابر هيچ قدرتي جز قدرت مردم‌شان سر تعظيم فرود نمي‌آورند.
تحريم ايران و زيمبابوه تصادفي نيست
تحريم ايران و زيمبابوه تصادفي نيست. كشورهاي غربي با دولت‌هايي كه حاضر نمي‌شوند تحت سلطه قرار بگيرند و به نفع منافع آنها عمل كنند، اين چنين رفتار مي‌كنند و آنها را در معرض تحريم قرار مي‌دهد. كشورهاي غربي مهارت‌هاي زيادي در اختراع دلايل ساختگي براي توجيه اين اقدامات دارند. در مورد زيمباوه دليل نقض حقوق بشر را مطرح مي‌كنند. اما هر ناظر بي‌طرفي مي‌تواند شهادت دهد كه زيمباوه يكي از دموكراتيك‌ترين كشورهاي قاره آفريقاست و هيچ وقت حقوق بشر را زير پا نگذاشته است. ما كشورهاي غربي را به چالش دعوت مي‌كنيم؛ به ما بگويد حقوق چه كسي را نقض كرده‌ايم؟ مطمئنا كسي را پيدا نخواهند كرد. فقط ادعاهايي مطرح مي‌كنند كه هيچ پايه و اساسي ندارد.
مدعيان عليه برنامه هسته‌يي ايران خودشان سلاح‌هاي هسته‌يي دارند
در مورد ايران هم مي‌دانيم كه كشورهاي غربي سر و صداي زيادي را در زمينه برنامه هسته‌يي كشور شما برپا كرده‌اند؛ اما طبق قوانين بين‌المللي هر كشوري حق استفاده از انرژي هسته‌يي صلح‌آميز را دارد. اين حق هر كشوري است. كساني كه اين ادعاها را درباره برنامه هسته‌يي ايران مطرح مي‌كنند خودشان برنامه هسته‌يي خصمانه و سلاح‌هاي هسته‌يي دارند. اين ويژگي‌هاي مشترك دو كشور است كه باعث مي‌شد دولت‌ها به نفع مردم‌شان عمل كنند.
سوال: ايران فعاليت‌هاي بسياري در زيمباوه دارد و مشتاق است روابطش را افزايش دهد؛ به نظر شما ايران بهتر است در كدام بخش فعال‌تر باشد تا روابط دو كشور بيش‌تر بهبود يابد؟
پاسخ: همه بخش‌هاي اقتصادي. اقتصاد كشور ما در 10 سال گذشته به خاطر تحريم‌ها در مضيقه قرار داشته است. همان‌طور كه مي‌دانيد كشاورزي محور اصلي اقتصاد زيمباوه است. بنابراين اين حوزه از هر جهت از اهميت بسياري برخوردار است و ايران مي‌تواند در اين حوزه به ما كمك كند. علاوه بر آن ايران مي‌تواند در توليد كود به ما كمك كند. شركت‌ها براي ساخت كود به مواد خام مختلفي احتياج دارند. بنابراين كشاورزي يكي از حوزه‌هايي است كه در آن از هر كمكي سپاسگزار خواهيم بود؛ چون هرگونه بهبودي در بخش كشاورزي به بهبود صنعت و اقتصاد منجر خواهد شد.
اميدواريم از پروژه مونتاژ تراكتور ايراني در زيمبابوه حمايت شود
يكي ديگر از حوزه‌هايي كه ايران و زيمباوه مي‌توانند در آن همكاري داشته باشند مونتاژ تراكتور است. اميدواريم چنين پروژه‌اي از حمايت برخوردار شود تا بتواند عملي شود، چون در زيمباوه و حتي در منطقه آفريقاي جنوبي بازار خوبي براي آن وجود دارد. بنابراين اگر مونتاژ تراكتور از كمك ايران برخوردار شود به كل منطقه كمك خواهد شد. اين پروژه براي ما خيلي مهم است، اما به كمك احتياج دارد.
همان‌طور كه مي‌دانيد من مدتي پيش در ايران بودم و يكي از پروژه‌هايي كه درباره‌اش صحبت كرديم پروژه ساخت تراكتور بود و اين كه چگونه بايد چنين پروژه‌اي را راه‌اندازي كنيم تا بتواند به بازار راه يابد. اميدواريم دو طرف بتوانند در زمينه كمك به اين پروژه به توافق برسند.
با ايران در زمينه استخراج اورانيوم همكاري مي‌كنيم
حوزه بعدي در زمينه استخراج اورانيوم است. زيمباوه از ذخاير غني برخوردار است اما مشكلي كه ما داريم فقدان بودجه و كمك‌هاي مالي و تجهيزات فني لازم براي خروج اين ذخاير بسيار غني و استفاده از آن‌هاست. اگر بتوانيم با هم كار كنيم اين كار به بهبود وضعيت اقتصادي‌مان كمك خواهد كرد.
ايرانيان بايد جاذبه‌هاي توريستي زيمبابوه را بشناسند
حوزه بعدي جذب توريست است. ايران مي‌تواند در ارتقاي جذب توريست به ما كمك كند. ما مي‌دانيم كه ايراني‌ها گاهي به آفريقا سفر مي‌كنند؛ بايد بتوانيم زيمباوه را به آنان بشناسانيم و نشان دهيم كه مردم ايران از اين كشور لذت خواهند برد؛ ما جذابيت‌هاي توريستي بسياري داريم. آبشار ويكتوريا، درياچه پارك ملي، كوهستان‌هاي شرقي، آنها واقعا ديدني هستند. علاوه بر آن مي‌توانيم ساختار جذب توريست را تقويت كنيم. من مطمئنم كه ايرانيان بسيار خوشحال خواهند شد كه به زيمباوه بيايند و در هتل‌هايي اقامت كنند كه توسط ايرانيان اداره مي‌شود. به اين ترتيب هم مي‌توانند از زيمباوه لذت ببرند و هم در جايي بمانند كه حال و هواي خانه‌شان را دارد.
درباره تهيه سوخت از ايران صحبت كرده‌ايم
حوزه انرژي هم يكي از مسايلي است كه درباره آن صحبت خواهيم كرد. ما براي تاسيس پالايشگاه‌هاي نفت در زيمباوه به كمك نياز داريم و درباره تهيه سوخت از ايران هم صحبت كرده‌ايم. اين حوزه‌ها نيازمند كمك است و مي‌تواند به وضعيت اقتصادي ما كمك كند.
ما مدتي است كه درباره اين مسائل صحبت مي‌كنيم. ما پتانسيل فعاليت در بسياري زمينه‌ها را داريم، پتانسيل‌هايي كه بايد شناسايي شوند و مورد استفاده قرار گيرند، تا بتوانيم از آنها نفع ببريم. ما به كمك زيادي نياز داريم، چون اقتصادمان آسيب زيادي ديده است و نيازمند تقويت است. حوزه‌هايي مثل اهداي اعتبار هم نيازمند كمك است. ظرفيت بهره‌برداري شركت‌هاي ما زماني بين 10 تا 20 درصد بود اما اكنون در حال افزايش و به حدود 40 تا 45 درصد رسيده است، اما هنوز خيلي پايين است. بزرگ‌ترين مشكل شركت‌ها در تحقق ظرفيت اصلي‌شان ناتواني‌شان در توليد ارز خارجي و آوردن مواد لازم براي همه بخش‌هاست. بنابراين اين حوزه‌اي است كه مي‌توانيم با ايران همكاري داشته باشيم.
بهترين زمان براي سرمايه‌گذاري در زيمبابوه است
موسسات ايراني مي‌توانند به شركت‌هاي ما ارز خارجي بدهند تا بتوانند از حداكثر ظرفيت‌شان استفاده كنند و در آن صورت به راحتي مي‌توانند ارايه خدمات كنند. بازپرداخت اين خطوط اعتباري هم كار بسيار آساني خواهد بود. بنابراين زمينه‌هاي همكاري و سرمايه‌گذاري كاملا فراهم است. زماني كه اقتصاد كشوري در وضعيت نامطلوب قرار دارد بهترين زمان براي سرمايه‌گذاري است. وقتي وضعيت اقتصادي بهتره مي‌شود هزينه سرمايه‌گذاري هم بالا مي‌رود. اگر كشوري در زماني كه وضعيت اقتصاد اين‌گونه است براي سرمايه‌گذاري اقدام كند، با امتيازات و مصالحه‌هاي زيادي روبه‌رو خواهد شد؛ چون ما مشتاقيم وضعيت اقتصادي خود را بالا ببريم، اما وقتي اقتصاد خوب شد ديگر براي جلب سرمايه‌گذار عجله نخواهيم داشت و سخت‌گيرتر خواهيم بود.
بنابراين حوزه‌هاي احتمالي همكاري بسيار زيادند و ما بايد به بحث و مشورت با ساير كشورها ادامه بدهيم. سران ما روابط بسيار خوبي با بقيه دارند و هميشه ايده‌هاي جديدي را درباره پروژه‌ها مطرح مي‌كنند.
انتقال فن‌آوري محور اصلي همكاري‌هاست
سوال: شما به انتقال فن‌آوري از ايران به زيمباوه علاقمنديد. به نظرتان انتقال فن‌آوري‌هاي جديد در كدام حوزه‌ها مي‌تواند به بهبود روابط دوجانبه كمك كند؟
پاسخ: بله، درست است. در همه حوزه‌هايي كه به آنها اشاره كردم پتانسيل بالايي وجود دارد. مثل اين است كه خون در رگ‌هاي اين حوزه‌ها منجمد شده باشد. انتقال فن‌آوري از اهميت بسيار بالايي برخوردار است. اما اين را هم مي‌دانيد كه داشتن علم و دانش كافي هم در اين حوزه‌ها اهميت بسياري دارد. بنابراين همكاري در زمينه فن‌آوري اطلاعات هم بسيار مهم است چون هر چه ارتباطات با كشورهاي ديگر كارآمدتر باشد صنعت تجاري هم با مهارت بيش‌تري قادر به همكاري خواهد بود. من مي‌دانم كه اگر زيمباوه بتواند با ايران همكاري كند، ما مي‌توانيم وضعيت اقتصادي و تجاري‌مان را بهتر كنيم. باز هم تاكيد مي‌كنم كه انتقال فن‌آوري محور اصلي همكاري‌هاي ماست.
رياست نم توسط دولت ايران يك موفقيت بزرگ خواهد بود
مشتاقانه منتظر ايده‌هاي جديد ايران در جنبش غيرمتعهدها هستيم
سوال: كشور شما يك دوره رياست جنبش غيرمتعهدها را عهده‌دار بود و رياست نم در سال 2012 به ايران مي‌رسد، با توجه به تجربيات كشورتان چه سياست‌هايي بايد اتخاذ شود تا اعضاي نم را به هم نزديك‌تر كند و كارآمدي اين سازمان را بالا ببرد؟
پاسخ: من شكي ندارم كه رياست نم توسط دولت ايران يك موفقيت بزرگ خواهد بود. زيرا در ميان همه كشورهاي غيرمتعهد ايران تنها كشوري بود كه هميشه بيش‌ترين ايده‌ها و نظرات را مطرح مي‌كرد. اكثريت ايده‌هاي جديدي كه در جنبش غيرمتعهد مطرح شد از جانب ايران بود. ما نسبت به رياست ايران خوشبين هستيم و مشتاقانه منتظر ايده‌هاي جديدي هستيم كه مي‌تواند حيات دوباره‌اي به اين سازمان ببخشد. البته مهم‌ترين جنبه اين جنبش گرد هم آوردن كشورهاي عضو نم و نزديك كردن ديدگاه‌هاي آنها به هم است. اين كه نگذاريم كشورهاي غربي براي نفع شخصي از ما استفاده كنند؛ اين كه دچار تفرقه نشويم، چون وقتي با هم متحديم مي‌توانيم به قدرتي بسيار بزرگ در جامعه بين‌المللي تبديل شويم، هم در حوزه سياسي و هم اقتصادي.
اما چيزي كه در سر راه تحقق اين قدرت قرار دارد گرايش كشورهاي غربي براي ايجاد تفرقه در ميان ماست. همه كشورهاي غيرمتعهد منافع و هدف مشتركي دارند اما وقتي نوبت تصميم‌گيري مي‌شد همه در كنار هم نمي‌ايستند. ما نسبت به رياست دولت ايران خوشبينيم چون ايران هميشه عضوي پرانرژي بوده است و همان‌طور كه گفتم هميشه ايده‌ها و پيشنهادات خوبي ارايه مي‌كرد. بنابراين ما مشتاقانه منتظريم چون ايران كار جنبش غيرمتعهدها را بسيار جدي مي‌گيرد. اين جنبش پتانسيل بالايي دارد و اگر بتوانيم از اين پتانسيل استفاده كنيم مي‌توانيم بر جهان حكومت كنيم.
بايد قدرت بيش‌تر به مجمع عمومي داده شود، نه شوراي امنيت
سوال: شما به عنوان نماينده زيمبابوه در نيويورك و مقر سازمان ملل تجربيات بسيار خوبي داشته‌ايد؛ امروزه مناقشات بسياري درباره لزوم ايجاد تغيير در مناسبات سازمان ملل وجود دارد؛ ارزيابي شما از ساختار سازمان ملل چيست؟ عادلانه است يا ناعادلانه؟
پاسخ: فكر نمي‌كنم مشكل اصلي منشور سازمان ملل باشد و بتوانيم بعضي از ضعف‌هاي سازمان را به گردن منشور بياندازيم. آنها درباره اصلاح ساختار سازمان ملل مناقشه مي‌كنند و چيزي كه خواستار تغيير هر چه بيش‌تر آن هستند شوراي امنيت است. زيرا روابط قدرت بين شوراي امنيت كه فقط 15 عضو دارد و سازمان ملل كه 194 عضو دارد طوري است كه قدرت بيش‌تر در اختيار شوراي امنيت قرار دارد؛ به عقيده ما منشور بايد طوري تغيير كند كه قدرت بيش‌تر به مجمع عمومي داده شود، نه شوراي امنيت سازمان ملل. زيرا در شوراي امنيت پنج عضو دايمي آن درباره همه چيز تصميم مي‌گيرند. اهداي عضويت دايمي شوراي امنيت هم بسيار ناعادلانه است. اروپا بخش كوچكي از جهان را تشكيل مي‌دهد اما سه عضو دايمي دارد! اروپا نماينده اقليت جمعيت جهان است، اما از پنج عضو دايم شوراي امنيت سه عضو اروپايي هستند. چين و روسيه هم هستند كه نماينده جمعيت بزرگي هستند.
تعداد اعضاي شوراي امنيت بايد افزايش پيدا كند
به عقيده ما تعداد اعضاي شوراي امنيت هم بايد افزايش پيدا كند و از 15 عضو به 26 عضو برسد. ما مي‌خواهيم كه از اين 26 عضو آفريقا دو عضو دايمي در شوراي امنيت و دو عضو اضافه غيردايمي داشته باشد يعني در نهايت هفت عضو داشته باشد. دو عضو دايمي و پنج عضو غيردايمي. آفريقا مصمم است ساختار سازمان ملل اصلاح شود تا شوراي امنيت دموكراتيك‌تر شود. يكي از دلايل ديگري كه ما خواستار بهبود منشور هستيم بهبود روش‌هاي عملكردي شوراي امنيت است. زيرا در وضعيت فعلي‌اش اگر يادتان باشد در ماه ژوييه سال 2008 قدرت‌هاي غربي توانستند به بعضي از كشورهاي آفريقايي كه با نظر شوراي امنيت مخالف بودند رشوه بدهند تا بتوانند به 9 رايي كه براي اعمال تحريم عليه زيمباوه به آن نياز داشتند دست يابند. طبق فصل هفتم منشور و ما هيچ كاري نكرده بوديم و صلح و امنيت جامعه بين‌المللي را به خطر نينداخته بوديم. آنها فقط مي‌خواستند كشورمان را به زانو درآورند، چون از سياست‌هاي ما خوش‌شان نمي‌آمد. آنها منابع ما را مي‌خواهند. ما كاري نكرده بوديم و فقط دنبال صلح و امنيت بوديم، اما طبق فصل هفتم منشور ما را تحريم كردند.
هر تحريمي بايد به تاييد مجمع عمومي سازمان ملل برسد
درست است كه منشور بايد اصلاح شود تا شوراي امنيت نتواند از آن سوء استفاده كند اما هر تحريمي بايد به تاييد مجمع عمومي برسد، چون اكثريت كشورها آن‌جا هستند. نبايد اجازه داد تعداد محدودي از كشورها از بقيه سوء استفاده كنند. به كشورهاي آفريقايي 408 ميليون دلار رشوه دادند و آنها هم عليه ما راي دادند، چون براي يك كشور فقير اين پول زيادي است. چنين چيزهايي اهميت بسياري دارد. مجمع عمومي بايد درباره اين‌گونه مسايل تصميم بگيرد. بنابراين شوراي امنيت بايد دموكراتيك‌تر شود و قدرت بيش‌تري از شوراي امنيت به مجمع عمومي منتقل شود.
