نشست بررسی "خیزش ملل عربی" چهارشنبه گذشته با حضور چند تن از کارشناسان مسائل خاورمیانه در خبرگزاری مهر برگزار شد که "محمد ایرانی" سفیر سابق ایران در اردن، دکتر "محمد علی مهتدی"، "حسین رویوران" و "مسعود شجره" رئیس کمیسیون حقوق بشر اسلامی در لندن که به صورت تلفنی در آن مشارکت کرد از جمله این کارشناسان بودند.مهتدی در ادامه این نشست اظهار داشت: موضوع لیبی متفاوت از مصر وتونس است. در این کشور اگر قذافی کنار رود، همه چیز باید از اول شروع شود. از سوی دیگر لیبی دارای ذخایر عظیم نفتی است و قذافی سپرده های هنگفتی را در بانکهای جهانی دارد. کاهش تولید نفت در بازار جهانی و درخواست از عربستان سعودی برای تولید نفت بیشتر باعث روی آوردن غرب به دخالت نظامی در این کشور شده است که می تواند برای مردم فاجعه بار باشد و چند سناریو از آن تعبیر می شود.

وی درباره سناریوها درباره مداخله نظامی آمریکا در لیبی گفت: عراقیزه کردن لیبی، اشغال چاه های نفت و تقسیم این کشور به بخش غربی و شرقی از جمله این سناریوهاست. بنابراین سران انقلابیون در لیبی اعلام می کنند که مخالف دخالت نظامی غرب در امور کشورشان هستند و برای حفظ آن از جانفشانی ابایی ندارند.

ایرانی نیز اظهار داشت: لیبی کشور جالبی است؛ به لحاظ نوع برخورد خارجیها معتقدم آنچه غربیها در این کشور دنبال می کنند دقیقا بر اساس جلب منافع و مصلحت خود در دراز مدت است و می خواهند تا جلوی خسارتهای بیشتر را بگیرند و به همین دلیل برخوردها متفاوت است. غربی ها با هر کشوری به گونه ای متفاوت رفتار می کنند؛ برخورد آنها با بحرین به گونه ای متفاوت از تونس، لیبی یا مصر است.وی افزود: اگر قذافی از قدرت کنار رود، تمام ساختارهای سیاسی، اقتصادی و نظامی در لیبی به هم می ریزد و غربی ها تلاش می کنند تا وی را قانع به کاهش کشتارها کنند زیرا اگر دولتی نباشد که صادرات نفت لیبی را کنترل کند ضرر عمده ای به غرب می زند و تاکنون صحبتی از کنار رفتن قذافی از قدرت مطرح نشده است زیرا چنین کشورهایی نمی خواهند فرد دیگری جایگزین دیکتاتور لیبی شود تا بتوانند منافع خود را حفظ کنند. در مورد تونس و مصر بلافاصله صحبت لزوم کناره گیری دیکتاتورها از قدرت پیش آمد اما در مورد لیبی تا زمانی که بحران تولید نفت به وجود آمد، اینگونه نبود.

ایرانی تاکید کرد: هم اکنون صحبتهایی در مورد تحریم و فشار بر قذافی بیان می شود اما زمانی که مسئله نفت پیش آمد دخالتها جدی شد. گروههای مبارز لیبیایی مخالف دخالت خارجیها در امور کشورشان هستند و این اجازه را به آمریکا نمی دهند.وی در ادامه با اشاره به وجود اختلاف در جبهه غرب برای مداخله نظامی در لیبی گفت: کشورهای غربی از جمله فرانسه و ایتالیا درباره مداخله نظامی در لیبی اتفاق نظر ندارند و تا زمانی که این اتفاق نظر حاصل نشود دخالت در این کشور دور از ذهن به نظر می رسد.ایرانی افزود: اشغال لیبی توسط آمریکا و اینکه بعد از اشغالگری قدرت به چه کسانی واگذار می شود و روند قدرت چگونه است، باید برنامه ریزی شده باشد که هم اکنون مخالفتهای جهانی در مورد حمله به لیبی وجود دارد.

رویوران اظهار داشت: حوادث اخیر در لیبی غرب را دچار پارادوکس کرده است زیرا این کشور در کنار غرب بوده و علت جنبش مردمی وابستگی دولت به غرب است. اقدامات غرب در لیبی تبلیغاتی است و تلاش می کند تا خود را در کنار مردم نشان دهد. برای غرب کشته شدن مردم مهم نیست بلکه برای آنها ارزان ماندن قیمت نفت و متوقف نشدن تولید آن است.

وی در ادامه نشست تاکید کرد: علاوه بر انباشت عقده ها و خشم داخل، عامل خارجی نیز در قیام مردم منطقه تاثیر داشت. باور جمعی این بود که امکان تغییر وجود ندارد اما این باور در یک فرآیند تاریخی به چالش کشیده شد. پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران و با عقب نشینی رژیم صهیونیستی از جنوب لبنان، این باور دگرگون شد و مردم متوجه شدند که می توان این رژیم را بدون قید و شرط وادار به عقب نشینی کرد.

رویوران افزود: در جنگ 33 روزه مردم جهان عرب متوجه شدند که می توان رژیم صهیونیستی را شکست داد. مجموعه ای از عوامل در منطقه باعث شد تا باور قدیمی و اینکه امکان تغییر وجود ندارد، شکسته شود و همین باور یکباره عاملی برای خیزش در کشورهای منطقه شد.مهتدی در رابطه با نوع برخورد غرب با موضع لیبی گفت: غرب به طور کامل در برابر خیزش های مردمی منطقه غافلگیر شده است. تونس آغازگر این غافلگری بود؛ در این کشور نقش اصلی در مدیریت بحران به عهده فرانسوی ها بود و در نهایت به این نتیجه رسیدند که "زین العابدین بن علی" باید هرچه سریعتر برود و روند این مساله را تسریع کردند.وی افزود: اما مصر نقش منطقه ای با رژیم صهیونیستی دارد و از جمله تفاوت های موجود میان این کشور و تونس می توان به پیمان کمپ دیوید با رژیم صهیونیستی و همکاریهای اطلاعاتی و امنیتی با موساد و سیا اشاره کرد. نقش منطقه ای مصر برای ایالات متحده و رژیم صهیونیستی اهمیت دارد، این کشور نباید به دوران "جمال عبدال ناصر" بازمی گشت و باید در چارچوب استراتژی آمریکاییها در منطقه حرکت می کرد.

مهتدی اظهار داشت: در مورد مصر آمریکاییها با تمام قوا وارد میدان شدند و رفتار هماهنگی را با رژیم صهیونیستی داشتند، ابتدا با کشتار، استفاده از اوباش و ایجاد ناامنی مردم را وادار به بازگشت به خانه هایشان کردند و پس از آنکه امتیازدهی ها به نتیجه نرسید در نهایت تصمیم گرفتند برخی از چهره ها را حذف کنند تا رژیم حفظ شود و تغییر به شکل انقلابی صورت نگیرد.

رویوران نیز در ادامه استراتژی آمریکا در قبال لیبی را همانند عراق خواند و تاکید کرد: مردم لیبی گفته اند که مانع تولید نفت می شوند و رژیم دیکتاتوری از سوی دیگر اعلام کرده که چاههای نفت را بمباران می کند. آمریکاییها همچنین زمینه سازیها را سالها پیش از حمله به عراق کرده بودند، این کشور نیز نفت خیر بوده و غرب تحت بند 7 منشور سازمان ملل این کشور را اشغال کرد و این تجربه در مورد لیبی نیز در حال تکرار شدن است. در حقیقت غرب در پی آن است که لیبی را تحت بند 7 منشور سازمان ملل ببرد و تحولات این کشور را کنترل کند. بحث ممنوعه پروازی نیز در راستای کنترل تحولات این کشور است.

---