خبرگزاري فارس: وزير امور خارجه سابق كشورمان مصر را نخ تسبيح خاورميانه خواند و گفت: مصر مي‌تواند مركز تحولات و تأثيرگذاري باشد.
به گزارش خبرنگار سياست خارجي خبرگزاري فارس، منوچهر متكي وزير خارجه سابق كشورمان، امروز (يكشنبه) در جمع دانشجويان دانشگاه قم ضمن تشريح تحولات اخير منطقه به پرسش‌هاي آنها پاسخ گفت.
وي در پاسخ به سؤالي در خصوص تناقضات موجود در اظهارات مقامات آمريكايي در قبال تحولات منطقه و اينكه آمريكايي‌ها به دنبال چه چيزي هستند؟ اظهار داشت: آمريكا دو تعهد دارد كه در جاهايي كه به طور جدي در تعارض با هم قرار مي‌گيرد، ناگزير است يكي را انتخاب كند. يكي حمايت از رژيم‌هايي كه يا خودش ايجاد كرده و يا در جهت سياست‌هاي آن حركت كرده، كه اصطلاحاً به آن «متحدان آمريكا در منطقه» مي‌گويند و آمريكا متعهد به حمايت از آنهاست و ديگري شعارهايي كه به عنوان الگوي مطلوب غرب در حكومت مطرح مي‌شود كه مبتني بر دموكراسي،آزادي بيان و توجه به نظرات مردم است و آمريكا سعي مي‌كند كه هر دو را به شكلي داشته باشد.
وزير خارجه پيشين با اشاره به انتخاباتي كه 17 سال پيش در يكي از كشورهاي شمال آفريقا برگزار و نتيجه آن مطلوب آمريكايي‌ها نبود، خاطرنشان كرد: آمريكايي‌ها مي‌خواهند به گونه‌اي اين نتيجه را دور بزند به قيمت به هم ريختن آن كشور و در اين خصوص، طراحي و سناريوسازي مي‌كنند به نحوي كه آن كشور تا سال‌ها درگير تنش بود و بالاخره توانست اوضاع را به دست بگيرد.
* آمريكا عاشق چشم و ابروي كسي نيست
وي با بيان اينكه آمريكايي‌ها عاشق چشم و ابروي فرد خاصي نيستند، گفت: آنها كساني را مي‌خواهند كه در جهت سياست‌هايشان حركت كنند. در جاهايي كه نمي‌توانند كسي را نگه دارند سعي مي‌كنند ساختار و چارچوب را حفظ كنند.
متكي ادامه داد: اگر يك ناظر حركت آمريكايي‌ها را در 2 هفته اول بحران مصر نگاه كند، به راحتي تناقض‌گويي و پارادوكس آنها را مشاهده خواهد كرد. آنها در گام نخست هم مي‌خواستند مبارك را نگه دارند و هم نظرات مردم را تأمين كنند.
وي با اشاره به اظهارات هيلاري كلينتون وزير خارجه آمريكا در ابتداي تحولات مصر مبني بر اينكه جامعه مصر آبستن حوادث است و بايد به گونه‌اي برخورد شود كه مادر و فرزند هر دو سالم بمانند، اظهار داشت: نماينده اوباما بعد از بازگشتش از منطقه عنوان كرد كه بايد اصلاحات در مصر انجام شود، ولي مبارك بماند تا اين اصلاحات را انجام دهد.
وزير خارجه پيشين با ذكر اين نكته كه رئيس جمهور مصر 30 سال بود كه معاون نداشت، خاطرنشان كرد: كسي به عنوان معاون انتخاب شد كه خودش گرداننده حسني مبارك بود.
متكي با اشاره به تشكيل شوراي نظامي در مصر و با بيان اينكه آمريكايي‌ها به اين شورا دل بستند، گفت: اين شورا در حال حاضر دو راه بيشتر ندارد يا اينكه وارد سركوب جدي شود و يا اينكه گام به گام تسليم شرايط گردد، براي اينكه كليت ارتش در مصر حفظ شود وگرنه در ارتش تفرقه ايجاد مي‌شود.
وزير خارجه پيشين در قضاوتي در خصوص تحولات اخير در مصر اظهار داشت: مردم مصر تاكنون شرايط را به نحو عالي مديريت كردند و بايد مراقب باشند.
وي با اشاره به ماموريت هايزر در ايران خاطرنشان كرد: در حال حاضر مك كين و سناتورهاي آمريكايي و مقامات انگليسي براي چه در منطقه حضور دارند؟ اين حضور براي شيطنت است.
متكي ادامه داد: اينكه آمريكايي‌ها در ابتدا مي‌گويند مبارك بماند بعد ناگزير مي‌شوند اظهاراتشان را تغيير دهند، نشانگر جدي بودن حركت است.
به گفته متكي آمريكايي‌ها شبانه‌روز مطالعه مي‌كنند كه چگونه بر موج ايجاد شده سوار شوند و شرايط را متوقف كنند.
* دولت سودان بهتر مي‌توانست عمل كند
وي در پاسخ به سؤالي در خصوص رفراندوم برگزار شده در سودان كه بر اساس آن بخشي از اين كشور تجزيه شد و اين بخش تحت عنوان اسرائيل جديد نام برده مي‌شود، يادآور شد: دولت سودان مي‌توانست بهتر عمل كند. اين دولت اگر چه با مشكلات فراوان مواجه بود، اما تجزيه بخشي از خاك كشورش به نامش ثبت شد و اين پسنديده نيست.
وزير خارجه سابق ادامه داد: در آن زمان در ملاقات‌هايي كه با مقامات سودان داشتم اين قضيه را عنوان كردم كه مراقب باشيد اين تجزيه را به نام خود ثبت نكنيد.
* مصر نخ تسبيح خاورميانه
متكي در ادامه در پاسخ به سؤالي در خصوص مصر و آينده تحولات اين كشور، مصر را نخ تسبيح خاورميانه در يك نگاه دانست و گفت: مصر جايگاهي دارد كه سياسيون مي‌گفتند كه هيچ پيروزي در خاورميانه الا با حضور مصر متصور نيست و هيچ شكستي به خاورميانه تحميل نمي‌شود مگر به شكست قبلي مصر و اين بدان معناست كه آنچه در مصر رخ مي‌دهد به كل منطقه نيز منتقل مي‌شود.
وي با اشاره به اثرگذاري تحولات در منطقه بر يكديگر خاطرنشان كرد: اگر فردا به خواست خدا مردم مظلوم ليبي پيروز شوند، يك چيز ثبت مي‌شود و آن اينكه نبايد از ارتش عليه مردم آن كشور استفاده كرد.
* مصر مي‌تواند مركز تحولات باشد
وزير خارجه پيشين با اشاره به تظاهرات برگزار شده در بحرين كه مردم با تانك هدف قرار گرفتند، يادآور شد: ظرف 48 ساعت فهميدند كه وارد آتش سوزي خطرناكي شده‌اند.
متكي تحولات مصر را بسيار تاثيرگذار خواند و افزود: به اعتقاد من جوانان مصري هم ميدان تحرير را به خوبي مديريت كردند، باور به راهشان داشتند و حرف‌شان در بين مردم جا باز كرد و هم رهبران را مديريت كردند. علاوه بر آن مي‌دانند كه به كجا مي‌روند.
به گفته وي مصر مي‌تواند مركز تحولات و تاثيرگذاري باشد.
* امام موج ايجاد كرد
يكي از دانشجويان درباره نقش ايران در جهت‌بخشي به اين كشورها و راهبرد آينده ايران در قبال اين كشورها سؤال كرد كه متكي در پاسخ با بيان اينكه «آفتاب آمد دليل آفتاب»، اظهار داشت: اين الگوگيري هم در شكل و هم در محتوا خودش را نشان مي‌دهد.
وزير خارجه پيشين با اشاره به ميزگردي كه با حضور نخست‌وزير مالزي، دبير كل آسه‌آن، وزير اقتصاد تركيه و... در استانبول برگزار شد، خاطرنشان كرد: تمام سؤالاتي كه در اين ميزگرد مطرح مي‌شد در اين جهت بود كه القا كند حركات كنوني در منطقه هيچ ربطي به اسلام ندارد.
وي به اظهارات اخير مولن رئيس ستاد مشترك ارتش آمريكا بعد از سفرش به بحرين و منطقه اشاره كرد كه گفته بود اگر چه ايران در جاهاي ديگر دخالت مي‌كند، ولي در تحولات منطقه هيچ نام و نشاني از ايران نيست، گفت: سه روز قبل سه مقام آمريكايي يعني كلينتون، گيتس و مولن در مصاحبه‌هايي از دخالت ايران و حزب‌الله در اين تحولات سخن گفتند.
به باور متكي الهام‌گيري يعني همين، يعني قدرت الهام بخش انقلاب كه امام (ره) بر آن تأكيد داشت، تاثير خود را بر جاي گذاشته است.
وي با بيان اينكه امام سعي مي‌كرد موج ايجاد كند، يادآور شد: امام به دنبال درست كردن حزب و وابسته به ايران در اين كشور يا آن كشور نبود، بلكه امام موج ايجاد كرد و پيام‌ها را منتقل مي‌كرد و اين پيام مخاطب خود را پيدا مي‌كرد.
وزير خارجه پيشين با اشاره به دهه فجر امسال كه سخنان امام در 31 سال پيش براي مردم مجدداً پخش شد، گفت: گويي امام براي امروز صحبت مي‌كرد و گويي ارتش مصر و روحيات مردم اين كشور را مدنظر داشت.
وي با تأكيد بر اينكه اين بدان معني نيست كه ما در گوشه‌اي از بنغازي يا فلان شهر مصر دخالت مي‌كنيم، افزود: اين الهام بخشي ملت ايران است، معتقدم اگر تا امروز بيشتر رسالت ملت ايران ملي بود، امروز با توجه به اينكه پيامش در دنيا شنيده مي‌شود، رسالتش جهاني است.
متكي با اشاره به تاثيرپذيري تحولات منطقه از انقلاب اسلامي، گفت: شرايط جديد به سمت و سوي نگاه اسلامي پيش مي‌رود و روح كلي حاكم بر اين كشورها، اعتقادات اسلامي است.
وي با بيان اينكه مردم منطقه در ابتدا خواسته‌هايشان بسيط بود، اما جلوتر كه مي‌رويم جهت‌دار و مدون شده خاطرنشان كرد: الهام بخشي انقلاب اسلامي و اسلام خواهي در مردم منطقه وجود دارد.
* پاسخگويي ليبي در قبال سرنوشت امام صدر
به گزارش فارس، منوچهر متكي در خصوص سرنوشت امام موسي صدر و پيگيري‌هاي وزارت خارجه در اين خصوص يكي از تراژدي‌هايي كه از حدود 30 سال پيش رخ داده را اين موضوع برشمرد و با بيان اينكه ثبت شده كه امام موسي صدر به ليبي سفر كرده و از اين كشور خارج نشده، افزود: در تمام اين سال‌ها دولت ليبي و شخص قذافي پاسخگوي اين سؤال هستند كه با امام موسي صدر چه كردند؟
متكي با اشاره به شايعات و اخبار پراكنده مبني بر زنداني بودن امام صدر در ليبي، گفت: ليبيايي‌ها در واكنش به اين اخبار عنوان مي‌كردند كه امام صدر از ليبي خارج شده و با دادگاهي در ايتاليا نيز زد و بند كردند و وي را در ليست پروازي كه از طرابلس به رم آمده بود، قرار دادند؛ اما اين اقدامات از سوي جامعه لبنان پذيرفته نشد.
وزير خارجه پيشين ادامه داد: يكي از نكاتي كه همواره در ديپلماسي با ليبي مطرح بود، اين بود كه مقامات ليبي بايد پاسخگو باشند. اما مقامات ليبي با توجه به طبيعت خاص‌شان، از پاسخگويي به اين سؤال طفره مي‌رفتند.
متكي با اشاره به سفر اخيرش به ليبي و جلسه‌اي كه با اصحاب خيمه قذافي داشت كه 40 سال است با قذافي هستند، گفت: در مذاكره چند ساعته با آنها موضوع سازشكاري با آمريكا و همچنين امام موسي صدر، دو محور اساسي مباحث‌مان بود.
متكي با ذكر اين نكته كه تعيين سرنوشت امام موسي صدر در دستور كار وزارت خارجه قرار داشته و دارد، افزود: مقامات ليبي پاسخگوي جدي نبودند. اخيراً اخباري مطرح شده كه اگر شرايط ليبي به نفع مردم اين كشور رقم بخورد، انشاءالله اين موضوع نيز روشن خواهد شد.
* قادر به جلوگيري از برگزاري انتخابات نيستند
وي در پاسخ به سؤالي در خصوص انتخابات در مصر براي برگزاري رفراندوم قانون اساسي گفت: نتيجه رفراندوم و راي مردم سمت و سوي انتخاب رئيس جمهور و ويژگي‌هاي آن را مشخص مي‌كند.
وزير خارجه سابق با بيان اينكه باقيمانده سيستم گذشته از جمله دستگاه امنيتي و اطلاعاتي مصر و برخي وزارتخانه‌ها كه تغيير نكرده‌اند، مايل به برگزاري انتخابات آزاد در مصر نيستند، يادآور شد: اما آنها قادر نيستند جلوي برگزاري انتخابات را بگيرند. رهبران نهضت در حال حاضر بايد كار انتخاباتي را به عنوان كار تخصصي فني انجام دهند.
متكي با اشاره به سيستم انتخاباتي ايران كه كسي نمي‌تواند در آن تقلب كند، اظهار داشت: مديريت خوب انتخابات باعث مي‌شود كه مردم نظر واقعي خود را بيان كنند.
وزير خارجه پيشين در ارزيابي از تحولات منطقه و تاثير آن بر آينده اردن، عربستان، يمن و ... با بيان اينكه تحولات مصر، ليبي، يمن، اردن، بحرين و تونس بر كل جهان عرب تاثير خواهد گذاشت، افزود: اگر عربستان و ساير كشورهاي عربي در منطقه تحولات را در وضعيت خودشان ترجمه نكنند، با مشكل مواجه مي‌شوند.
وي با اشاره به درخواست مطرح شده در عربستان براي برگزاري راهپيمايي و مخالفت وزير كشور عربستان با اين درخواست، گفت: اگر ساير كشورها ترجمه مناسبي توام با تغييرات زيرساختي در روابطشان با مردم و در ادامه حكمراني ايجاد نكنند، بسيار محتمل است اين حركت در فراگيري شامل بقيه منطقه هم مي‌شود.
متكي در پاسخ به سؤالي درباره تاثير ديرهنگام انقلاب اسلامي بر انقلاب‌ها و جنبش‌هاي مردمي منطقه، با بيان اينكه اين دو علت دارد، يكي را فضاي مخوفي خواند كه از انقلاب در منطقه ايجاد كردند و گفت: شرايطي را پديدار كردند كه حتي بسياري از انقلابيون در منطقه در آغاز راه دغدغه و نگراني داشتند.
وي با اشاره به تشكيل شوراي همكاري خليج فارس اظهار داشت: فلسفه ايجاد اين شورا از نظر آمريكايي‌ها مقابله با انقلاب اسلامي به طور جمعي توسط كشورهاي منطقه بود.
متكي با اشاره به مذاكرات خصوصي‌اش با مسئولان منطقه گفت: در اين مذاكرات مي‌گفتند شما به اين مسئله توجه نكنيد كه ما كم به ايران سفر مي‌كنيم، شما زياد به كشور ما سفر كنيد، چرا كه اينها (آمريكا و غرب) دائما به كشورهاي ما سفر مي‌كنند و ما را از شما مي‌ترسانند.
به باور متكي ايجاد چنين فضا و اعمال سخت‌گيري‌ها و تنگاها براي مردم اين كشورها باعث شده كه نتوانند در هيچ جايي اراده خود را اعمال كنند.
وي با بيان اينكه مصر يكي از كشورهايي است كه بيشترين علاقمندي نسبت به ايران در اين كشور وجود دارد، گفت: ما در پي قرارداد كمپ ديويد روابط‌مان را با مصر قطع كرديم ولي صدها دانشجوي زبان فارسي در مصر مشغول تحصيل هستند و ده‌ها نفر فارغ‌التحصيل شدند.
متكي با اشاره به فضاي سنگيني كه در مصر عليه كشورمان حاكم بود، گفت: تا 6 ماه پيش كارمندان دفتر حفاظت منافع ايران در قاهره نمي‌توانستند به ايران تلفن بزنند و مي‌بايست مخابرات براي آنها شماره مي‌گرفت.
وزير خارجه پيشين، تحولات اجتماعي را زمان بر خواند و با بيان اينكه در خرداد 42 به امام گفته مي‌شد كه ياران شما چه كساني هستند، كه امام مي‌گفت ياران من در گهواره‌ها هستند و بچه‌هاي 16-17 ساله در بهمن 57 در كنار بزرگترهايشان آن معركه‌ها را آفريدند.
وي با اشاره به استراتژي از نيل تا فرات كه براي منطقه طراحي شده بود، گفت: الان متوسل به كشورهاي كوچك منطقه مي‌شوند كه هوايشان را داشته باشند.
متكي ادامه داد: سه سال پيش اتاق فكر صهيونيست‌ها در اسرائيل سمينار سري را برگزار كرد و سلام فياض نخست وزير محمود عباس نيز در اين سمينار حضور داشت. يكي از مسائل مطرح در اين سمينار اين بود كه آيا اسرائيل از بين مي‌رود؟ و طرح اين سؤال يعني بخشي از واقعيت منطقه.
* اخوان المسلمين به واسطه انقلاب اسلامي ظهور يافت
وزير خارجه پيشين با بيان اينكه ما فراوان شاهد بيداري اسلامي و حركات در منطقه بوديم، خاطرنشان كرد: اخوان المسلمين به واسطه انقلاب اسلامي زمينه ظهور يافت و حماس شاگردان اخوان بودند.
وي با اشاره به شرايط ايران قبل از انقلاب و وابستگي به قدرت‌هاي خارجي از جمله آمريكا اظهار داشت: هنر امام اين بود كه تعفن وابسته بودن را به ملت ايران نشان داد و آنها را از اين باتلاق بزك كرده بيرون آورد. اگر فردي در آن زمان اختراعي داشت، ساواك او را تعقيب و زنداني مي‌كرد و اگر قطعه هواپيمايي معيوب مي‌شد بايد آن قطعه از آمريكا مي‌آمد.
متكي به جايگاه كنوني ايران در جهان اشاره كرد و گفت: در روزهايي كه ماهواره اميد در دولت نهم توسط فرزندان اين سرزمين به فضا فرستاده شد، مصري‌ها در دالان‌هاي زيرزميني به دنبال مبارزان حماس و جهاد اسلامي بودند.
وي در ادامه سخنانش به دو ويژگي جنبش دانشجويي در همه كشورها از آغاز پيدايش تاكنون يعني ضد استعماري و ضد استبدادي بودن آن اشاره كرد و گفت: اين ويژگي‌ها در دوران شاه در اوج خود شكل گرفت.
به گفته وزير خارجه سابق حركات دانشجويان بعد از انقلاب در حوزه ضد استعماري پيشتاز بود و اشغال لانه جاسوسي، حركتي بود كه قطع شدن دست خارجي را نويد مي‌داد.
متكي بدترين وابستگي را وابستگي به اجنبي و بيگانه عنوان كرد و گفت: آدم بايد نوكري مردم خود را بكند.
وي گفت: امام براي ما استقلال، چشيدن طعم آزادي و بريدن دست اجنبي را به ارمغان آورد و مي‌ارزد كه ما براي چنين ارزشي جانفشاني كنيم و پاي انقلاب بايستيم. اين انقلاب فرد نبود، انقلاب مضامين و ارزش‌ها بود و مقام معظم رهبري بيشترين پاسداري‌ها را از اين ارزش‌ها داشتند و دارند.
متكي با اشاره به اظهارات برخي ديپلمات‌هاي مسلمان كه مي‌گفتند انقلاب ايران به ما هويت داد، اظهار داشت: برخي ديپلمات‌ها به ما مي‌گفتند ما قبل از انقلاب ايران حتي جرأت نداشتيم نام اسلامي خود را بيان كنيم.
* خطبه كارشناسانه، دقيق و موشكافانه رهبري
وزير خارجه پيشين در پايان در خصوص خطبه اخير مقام معظم رهبري در نماز جمعه تهران، اين خطبه را بسيار دقيق، كارشناسانه، موشكافانه و جامعه شناسانه خواند و افزود: ايشان همه شبهاتي را كه 30 سال است گوش ما از آنها پر است، برطرف كردند.
وي تعبير زيباي مقام معظم رهبري در خصوص تحقيرشدگي ملت‌هاي منطقه را نيز مورد اشاره قرار داد.
به گزارش خبرنگار فارس در پايان سخنان متكي، مدير فرهنگي و همچنين معاونت نهاد رهبري در دانشگاه قم با اهداي لوح تقديري از زحمات منوچهر متكي در طي دوران وزارتش تقدير و تشكر كردند.
