بررسی استراتژیک - رای ممتنع چین و روسیه در شورای امنیت درباره تصویب عملیات نظامی در لیبی و سپس روند تحولات در این کشور، موجب نگرانی چین و روسیه از احتمال قطع یا کاهش همکاری ها در حوزه های نفت و گاز لیبی شده است .لیبی از بزرگ ترین صادرکنندگان نفت و گاز جهان است و دو قدرت شرقی یعنی چین و روسیه نگران هستند که با سقوط رژیم معمر قذافی و نفوذ غرب بر انقلابیون، کفه ترازو به نفع آنها سنگین شده و دست‌چین و روسیه را از نتایج تحولات در این کشور خالی بگذارد.
این دو کشور در روز رای گیری در شورای امنیت سازمان ملل برای تصویب حمله نظامی به نیروهای سرهنگ قذافی در خاک لیبی رای ممتنع دادند و از زمان آغاز حملات نیروهای بین المللی نیز به انتقاد از راهکار نظامی و دخالت غرب در امور داخلی لیبی پرداخته اند. این انتقادها طی هفته های گذشته فراز و نشیب هایی داشته و در مقاطعی به بالا گرفتن مجادلات بین غرب و روسیه انجامیده است.ادامه…
روسیه که در امور مصر و سایر انقلاب های عربی، خود را نسبت به امریکا و حتی اروپا عقب تر می داند و تاثیری در شکل دهی فردای اتفاقات در کشورهای بحران‌زده نداشته است، حالا بطور مستقیم و صریح تری منافع خویش را در خطر می بیند. چین هم که حمله به خاک یک کشور عربی – آفریقایی را به بهانه های حقوق بشری و دفاع از جان مردم، واجد اهدافی سودجویانه و سیاسی تلقی می کند همپا با روسیه نگران دگرگونی مناسبات سیاسی و اقتصادی خود با کشور لیبی است.
این دو کشور به طور تلویحی و روشن اعلام کرده اند که خواهان پایان خشونت ها و آغاز گفتگوها در لیبی هستند اما هیچ گاه از قذافی نخواسته اند که از حکومت کناره گیری کند. حتی اتحادیه عرب نیز با وجود پیوندهای منطقه ای و عربی با دولت قذافی، اعلام کرد که دیگر حکومت او را به رسمیت نمی شناسد و قذافی باید هرچه زودتر از قدرت کنار رود.
این مواضع و رویکردها سبب شده است تا وزیر انرژی سابق لیبی صراحتا عنوان کند که روسیه و چین، امکان مشارکت خود را در طرح‌های استخراج حوزه‌های نفت و گاز لیبی از دست داده اند. این موضوع به ویژه برای چین که خیز اقتصادی اش هم اندازه نیازش به انرژی است و خالی شدن زیر پایش ممکن است به سقوط یکباره او منجر شود، خبری تکان دهنده خواهد بود.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، عمر بن شتوان وزیر سابق انرژی لیبی اعلام کرده است که روسیه به خاطر عدم حمایت از انقلابیون لیبی امکان مشارکت در طرح‌های استخراج در حوزه های نقت و گاز این کشور را از دست داده است.
بن شتوان از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶ هدایت وزارت انرژی لیبی را برعهده داشت و درست در این دوره زمانی بود که لیبی شروع به واگذاری استخراج میادین عظیم نفت و گاز خود به شرکت‌های خارجی کرد. بن شتوان که اخیرا با یک کشتی ماهی‌گیری به کشور مالت گریخته، به خبرگزاری فرانسه گفته است: دموکراسی جدید در لیبی با کشورهایی به خوبی رابطه برقرار خواهد کرد که به آن کمک کرده باشد.
وی در اظهارنظری جالب توجه تصریح کرد که کنترل حوزه های نفت و گاز لیبی به دست فرانسه و ایتالیا خواهد افتاد که نخستین کشورهایی بودند که شورای ملی موقت انقلابیون را به رسمیت شناختند و بیشترین مشارکت را در عملیات نظامی علیه مواضع نظامی قذافی دارند.
وزیر انرژی سابق لیبی گفته است: روسیه و چین در این بین بازنده هستند. آنها نمی‌بایست هنگام رای گیری در شورای امنیت سازمان ملل متحد به مسئله عملیات نظامی – هوایی در لیبی رای ممتنع می‌دادند.
