ایرنا - پاي هيات ميانجيگري اتحاديه آفريقا در شرايطي به ليبي رسيده است كه درگيري‌هاي فرسايشي مخالفان و موافقان رهبر اين كشور نتيجه‌اي جز افزايش تلفات ناشي از حملات نيروهاي ائتلاف نداشته است.
گويا مذاكرات ميانجيگران آفريقايي متشكل از رييس كميسيون اتحاديه آفريقا و كميسارياي صلح و امنيت اين اتحاديه، روساي جمهوري آفريقاي جنوبي، مالي، اوگاندا، موريتاني و كنگو با 'معمر قذافي' رهبر ليبي، به نتايجي هر چند ابتدايي رسيده است.
بيست و دوم فروردين‌ماه، 'جاكوب زوما' رييس جمهوري آفريقاي جنوبي، گفت رژيم ليبي طرح صلح اتحاديه آفريقا را براي پايان دادن به جنگ دو ماهه اين كشور پذيرفته است.
در طرح صلح اتحاديه آفريقا موسوم به 'نقشه راه اتحاديه آفريقا' آتش بس فوري، گشودن راه‌هايي براي ارسال كمك‌هاي انسان‌دوستانه و آغاز گفت و گوي ملي بين انقلابيون و رژيم پيشنهاد شده است.
به گزارش بيست و يكم فروردين‌ماه شبكه تلويزيوني 'فرانس 24'، هدف اصلي هيات ميانجيگري اتحاديه آفريقا 'دستيابي به آتش‌بس' است و به همين منظور قصد دارد به قذافي 'يك دوره انتقالي' پيشنهاد دهد كه طي آن اصلاحات در كشور صورت پذيرد.
دولت قذافي در عين حال اعلام كرد يك پيش نويس اصلاح قانون اساسي از چهار سال قبل تهيه شده است كه بلافاصله بعد از پايان بحران در كشور به راي مردم گذاشته مي شود.
نقشه راه از سوي قذافي پذيرفته شد و اينك نوبت مخالفان است تا پس از گذشت دو ماه از آغاز اعتراض‌ها، ميزبان ميانجيگران اتحاديه آفريقا در شهر 'بنغازي' باشند و خط ميانه‌اي براي خواسته‌هاي آنان و شرايط خود بيابند.
با اين حال، فرانس 24 گزارش كرد: مخالفان هر گونه آتش بس را تا زماني كه قذافي در قدرت قرار دارد، مردود مي دانند.
يكي از نمايندگان انقلابيون ليبي مقيم انگليس نيز به بي. بي. سي گفت طرح اتحاديه آفريقا بدقت بررسي مي‌شود اما هر طرحي براي حفظ قدرت قذافي يا پسرانش، رد خواهد شد.
** جنگ براي سقوط سرهنگ يا تلاش براي سلطه
---------------------------------------------------------
گرچه به نظر مي‌رسد هيات ميانجيگري اتحاديه آفريقا منادي نقشه راهي براي پايان دادن به بحران ليبي است با اين حال، هماهنگي‌هايي بين اظهارات رييس جمهوري فرانسه –به عنوان يكي از همكاران اصلي نيروهاي ائتلاف- با طرح پيشنهادي به چشم مي‌خورد.
به نوشته بيست و يكم فروردين‌ماه نشريه فرانسوي 'نوول ابسرواتور'، 'نيكلا ساركوزي' گفت: معمر قذافي به كشتار مردم پايان دهد و درباره يك دوره انتقالي براي اداره ليبي نيز گفت و گو كند و به اين صورت خواهان كناره‌گيري فوري و قريب‌الوقوع وي نيستيم.
اين نشريه افزود: ساركوزي كه قبل از عمليات ناتو عليه قذافي همانند سران كشورهاي غربي و عربي خواستار كناره گيري فوري ديكتاتور از قدرت بود و تلاش زيادي را نيز براي هدايت و مديريت عمليات ناتو به كار گرفت، اينك فقط خواستار پايان دادن به كشتار از سوي قذافي و انتقال آرام قدرت به شوراي انتقالي شده است.
اين موضع‌گيري رييس جمهوري فرانسه در حالي است كه به نوشته نوول ابسرواتور، عمليات ناتو عليه ديكتاتور ليبي به بن بست رسيده است.
نوزدهم فروردين‌ماه نيز راديو بين‌المللي فرانسه، گزارش كرد 'آندرس فوگ راسموسن' دبيركل سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو)، با ابراز تاسف از بمباران اشتباهي تانك‌هاي مخالفان قذافي توسط نيروهاي ناتو، اين حادثه را 'بسيار ناگوار' خواند.
ناتو مسووليت عمليات 'سفر سحرگاه' را بر عهده دارد و از زمان آغاز اين عمليات تاكنون دوبار مواضع نيروهاي مخالف قذافي را بمباران كرده است.
به گزارش پايگاه خبري-اينترنتي روسي 'راس بالت'، راسموسن دو روز بعد اعلام كرد مناقشه ليبي راه‌حل نظامي ندارد، بلكه براي حل و فصل اوضاع در اين كشور آفريقاي شمالي لازم است راه‌حل سياسي پيدا كرد.
اين، در حالي است كه از بيست و ششم اسفندماه 1389، دو روز پس از تصويب منطقه پرواز ممنوع بر فراز ليبي توسط شوراي امنيت سازمان ملل متحد، نيروهاي ائتلافي به رهبري ناتو بارها مواضعي را در خاك اين كشور بمباران كرده‌اند.
از سوي ديگر، هجدهم فروردين‌ماه روزنامه انگليسي 'ديلي تلگراف' نوشت: با توجه به آنكه احتمال به وجود آمدن بن‌بست نظامي در بحران ليبي وجود دارد لندن از كشورهاي عربي خواهد خواست تا مخالفان اين كشور را آموزش داده و هدايت كنند.
به نوشته اين روزنامه، در حالي كه سران كشورهاي غربي معتقدند 'سازماندهي مخالفان بسيار ضعيف‌تر از آن است كه چالش جدي براي نيروهاي قذافي به حساب آيد'، فرماندهان ارشد مخالف سرهنگ اعلام كرده‌اند 'ناتو در حمله به مواضع وي بسيار كند عمل مي‌كند'.
** دستان پر و شانه هاي خالي غرب
------------------------------------------
بيست و يكم فروردين ماه 'عبدالسلام خالد' يكي از مخالفان رژيم قذافي، به شبكه خبري 'العالم' گفت: واشنگتن قبلا بارها تاكيد كرده است كه از رژيم ليبي مي‌خواهيم به طور كامل از قدرت كناره‌گيري كند و معمر قذافي و فرزندانش ليبي را ترك كنند اما اينك سخن از راه حل سياسي مطرح كرده است.
اين مخالف رژيم قذافي اظهار داشت: برخي احتمال مي‌دهند سخنان جديد درباره راه حل سياسي بحران ليبي نتيجه هماهنگي ميان سيف الاسلام فرزند قذافي با لابي صهيونيست در واشنگتن يا برخي گروه‌هاي فشار براي تبليغ اين راه حل باشد.
به هر صورت، روشن است كه پس از گذشت يك ماه از ورود نيروهاي نظامي ائتلاف به ليبي هنوز هدف اصلي آنان كه ممانعت از كشتار مردم اين كشور بود، محقق نشده است. حتي مي‌توان گفت كه اين ائتلاف بنا به اعتراف روساي خود با حمله به مواضع مخالفان قذافي و حتي مناطق مسكوني قتل عام‌هاي بيشتري را رقم زد.
اين در حالي است كه هزينه اوليه ايجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز ليبي بر اساس گزارش نهم فروردين‌ماه 'مركز برآوردهاي راهبردي و بودجه اي' بين 500 ميليون تا يك ميليارد دلار تخمين زده شده است.
مركز برآوردهاي راهبردي و بودجه اي نهاد مستقل تحقيقاتي است كه در واشنگتن دي.سي مستقر است و سياست، طرح و بودجه هاي دفاعي آمريكا را مورد بررسي قرار مي دهد.
دوم فروردين‌ماه نيز خبرگزاري 'رويترز'، به نقل از تحليلگران نوشت تلاش كشورهاي غربي براي اعمال منطقه پرواز ممنوع، به منظور بركناري معمر قذافي حاكم اين كشور از قدرت، بين 400 تا 800 ميليون دلار هزينه در بر خواهد داشت. 'زاك كوپر' يكي از تحليلگران مركز تحقيقات استراتژيك و ارزيابي بودجه، نيز گفت: هر يك از كشورهاي غربي مشاركت كننده در حمله نظامي به ليبي، در صورتي كه بخواهند منطقه پرواز ممنوع را براي مدت طولاني در اين كشور اعمال كنند، بايد هفته‌اي 30 تا يكصد ميليون دلار هزينه كنند.
در چنين شرايطي كه مقام‌هاي انگليسي نيز به فكر بازنگري بودجه كشور خود افتاده‌اند، ديگر شركت‌كنندگان در ائتلاف و درگير در بحران‌هاي اقتصادي راه‌هاي گريزي را براي خود مي‌جويند.
قطعا ورود اعضاي اتحاديه آفريقا به عرصه ليبي همانند مشاركت كشورهايي همچون قطر و امارات متحده عربي به دايره نيروهاي ائتلاف، با استقبال كشورهاي غربي روبرو خواهد شد.
گرچه ممكن است برخي كشورها منافع خود را در ادامه حضور نظامي در ليبي تعريف كرده باشند با اين حال، دست‌كم به طور رسمي نمي‌توانند با اين نقشه راه مخالفت كنند. چرا كه در اين صورت كشورهاي آفريقايي عضو اين اتحاديه و همچنين افكار عمومي جهان ادعاهاي صلح‌طلبانه آنان را به دادگاه وجدان‌هاي خود خواهند برد.
از سوي ديگر، هنوز از سوي مخالفان قذافي به اين طرح پيشنهادي پاسخ قطعي منتشر نشده است، اما غول‌هاي رسانه‌اي غرب با انعكاس معدود اظهارات مخالفان درباره نقشه راه، عملا شروطي را به عنوان پيش زمينه ورود آنان به پاي ميز مطرح كرده‌اند. از همين رو به نظر مي‌رسد كشورهاي غربي درصدد القاي انديشه‌هاي خود به رهبران مخالف هستند تا به عنوان تنها بازيگران اين عرصه به بازي خود ادامه دهند.
همچنين اين احتمال وجود دارد كه نقشه راه پيشنهادي ميانجيگران اتحاديه آفريقا تا مدتي به عنوان يك راه حل روي ميز باشد تا زمان بيشتري را براي سه طرف منازعه- قذافي، مخالفان بنغازي و كشورهاي غربي- فراهم آورد. هر كدام از طرف‌ها مدتي را براي چانه‌زني در اختيار خواهند داشت تا خواست خود را تا حد امكان پيش ببرند و در صورت مخالفت طرف‌هاي ديگر، زير كاسه مذاكره بزنند و تلاش‌هاي صورت گرفته را نقش بر آب كنند.
بنابراين وجود يك برنامه صلح هر چند به طور ناقص، اعتراض‌هاي جهانيان را به ورود خشونت‌بار غرب به عرصه ليبي كمرنگ‌تر مي‌نماياند و كشورهاي غربي نيز بهانه‌اي در دست خواهند داشت تا با استناد به آن، 'نيت سلطه‌جويانه' خود را 'قصدي صلح‌طلبانه' جا بزند و شانه‌هاي خود را از زير بار مسووليت‌هاي احتمالي اين طرح خالي كنند.
