بررسی استراتژیک - ایران/ مصریها در حرکتی غرورانگیز به حیات دیکتاتور این کشور پایان دادند، اما آرمان اصلی آنها برای تشکیل نظامی برآمده از انقلاب هنوز بر زمین مانده است.در هر انقلاب دو مرحله وجود دارد که باید مرحله دوم آن را مهمتر از مرحله نخست برآورد کرد. در مرحله نخست طی تغییر و تحولی بنیادین بساط رژیم سابق برچیده میشود، اما در مرحله دوم است که حاصل مبارزات و دسترنج مبارزان و مردم به ثمر مینشیند و کشور و جامعه بهپاخاسته آرزوی خویش را در چهره یک نظام سیاسی جدید متبلور میبینند.
اکنون مصریها چشم به آغاز فصل جدید انقلاب دوختهاند. میلیونها نفر از شهروندان این روزها بر تغییر در حکومتی که هنوز نظامیان بر آن تفوق دارند، پافشاری کرده و خواهان ادامه انقلاب بر پایه آرمانی که خود برای آن قیام کردهاند، شدند. مونا عبید یک تحلیلگر سیاسی مصری، معتقد است روالی که حکومت و دولت موقت در پیش گرفته فقط باعث افزایش نگرانیهای مردم شده است. او میگوید: «همه نگرانند و از خود میپرسند ما به کجا میرویم؟ دولت مشغول چه کاری است؟»ادامه…
نه فقط مصریها که همه ناظران توجه خود را معطوف به افق و چشمانداز انقلاب مصر کردهاند. جنبش مصر همزمان شده است با چندین جنبش در خاورمیانه که در کنار هم آینده خاورمیانه و شمال آفریقا را رقم میزنند. در دوره گذار مصر که به نظر میآید از هفته آینده و با محاکمه عوامل نظام پیشین شروع میشود، رهبران جنبش التحریر با آزمونی سخت مواجه هستند. حسنی مبارک در آخرین شب زمامداریاش، در سخنانی تلویزیونی اشارهای اجمالی به چنین روزهایی کرده بود.
روزهای آتی اتفاقاتی مهم در مصر در شرف وقوع است. مصریها تردید ندارند که باقی ماندن عناصر و ارکان مبارک در رأس قدرت میتواند سرنوشت انقلاب را به فرجامی همانند انقلاب روسیه مبتلا سازد. طی این مدت قانون اساسی که ظاهر و باطن حکومت را تغییر خواهد داد، بازنویسی میشود. همچنین تاریخ برگزاری انتخابات در کشور مشخص خواهد شد و مبانی نظام اقتصادی و اجتماعی نیز دستخوش تغییراتی خواهد شد. سؤال این است که آیا مصر همچنان کشوری که در آن ارتش نقش بارزی در اقتصاد و سیاست دارد، باقی میماند یا پس از جلسات دادگاه ما با تولد کشوری تازه روبهرو خواهیم شد.
فعالان سیاسی مصر به حق نگران نشانههای انحراف مسیر انقلاب هستند. محکومیت برخی فعالان به زندان آن هم به دلیل انتشار مطالبی انتقادی بر ضد ارتش مصر از مواردی است که آنها را بهتزده میکند. روزنامههای مصر اخیراً نوشتند نبیل سند ۲۶ ساله نویسنده و گزارشگر بدون حضور وکیلاش محاکمه شد. حکم صادر شده برای او سختترین حکمی است که از سال ۲۰۰۴ تاکنون در مورد یک فعال سیاسی اعمال میشود. جرم او این بود که نوشته بود که مردم مصر توانستند دیکتاتور را خلع کنند، اما منش دیکتاتوری همچنان پابرجا است. بعد از صدور حکم، یکی از وکلای او هشدار داد: این حکم به معنای یک اعلام خطر بزرگ برای فعالان سیاسی، مبارزان حقوق بشر و روزنامهنگاران است. سازمان خبرنگاران بدون مرز نیز در بیانیهای خبر داد که از این واقعه شوکه شده است. طی دو ماهی که ارتش اداره حکومت را در دست گرفته، بیش از ۱۰ هزار تن از شهروندان مصری به حکم ارتش و دادگاهی که زیر نظر آن اداره میشود، دستگیر، محاکمه و زندانی شدهاند. این محاکمهها خیلی سریع و بدون طی مراحل قانونی انجام میشود. شکستن اختناق امنیتی و آزادی مطبوعات، عواملی که مردم را بر آن داشت دست به انقلاب علیه مبارک بزنند، هنوز هم جایی در مصر پیدا نکردهاند.
جنبش اخوانالمسلمین از معترضان ادامه فضای امنیتی دوره مبارک است. به باور رهبران این جنبش هنوز فضا برای مذهبیون بسته است. نکته دیگری که در هشدارهای اخوان جلب توجه میکند، پررنگ شدن نقش سلفیها در دوره پس از مبارک و به عبارتی مرحله دوم انقلاب است. دستگاههای تبلیغاتی در عین حال که نسبت به روی کار آمدن اخوان جوسازی میکنند، عرصه را برای قدرتنمایی گروههای سلفی هموار کردهاند، سلفیها در خشونتهای اخیر در مناطق قبایلی و آشوب زیارتگاه آسوشی دست داشتهاند.
اینکه مرحله دوم انقلاب مصر چگونه رقم بخورد، هنوز مشخص نیست، اما آنچه در مطالبات رهبران گروههای انقلابی در میدان التحریر اعلام شده، این است که مردم خواهان عبور از رژیم باقیمانده مبارک هستند.