مصر تنها زماني كه پيمان صلح با رژيم صهيونيستي ( كمپ ديويد) را امضا كرد با تحريم كشورهاي عربي روبه رو شد و عنوان دبير كلي را براي 10 سال از دست داد.
طي سالهاي 90- 1979، دبيركلي اتحاديه به يك تونسي به نام 'الشاذلي القليبي' رسيد. هنگامي كه مقر اين سازمان بار ديگر در 20 سپتامبر 1990 به مصر منتقل شد، عصمت عبدالمجيد در ماه مه 1991 بر كرسي دبير كلي تكيه زد و به اين ترتيب رياست اين اتحاديه بار ديگر براي دو دوره به مصر بازگشت.
دوره دبيركلي در اتحاديه عرب پنج سال تعيين شده كه يك دوره ديگر قابل تمديد است. رييسان اين اتحاديه از سال 1945 به ترتيب عبارتند از عبدالرحمن عزام، محمد عبدالخالق حسونه، محمود رياض ، الشاذلي القليبي، عصمت عبدالمجيد و عمرو موسي كه به جز الشاذلي ساير افراد همگي مصري هستند.
دوره رياست اين افراد به شرح ذيل بود:
1-عبد الرحمن عزام مصري 52-1945
2-محمد عبد الخالق حسونة مصري 72-1952
3-محمود رياض مصري 79-1972
4-الشاذلي القليبي تونسي 90-1979
5-احمدعصمت عبد المجيد مصري 2001-1990
6- عمرو موسي مصري 2001 تا كنون

** معرفي نامزد جديد مصر
با توجه به تحولات اخير كشورهاي عربي به ويژه مصر معرفي نامزد جديد براي كسب دبيركلي اتحاديه عرب يكي از دشوارترين اقدام اين كشورها بوده است.
اين موضوع براي مصر كه درادوار گذشته همواره عنوان دبيركلي را حق لاينفك خود مي دانسته ، به مراتب سخت تر به نظر مي رسيد، سرانجام اين كشور با معرفي مصطفي الفقي به عنوان نامزد خود براي دبير كلي اتحاديه عرب به كشمكش بر سر اين موضوع پايان داد، به ويژه اينكه اخيرا برخي اخبار حاكي از احتمال نامزدي 'نبيل العربي' وزير خارجه مصر براي اين پست بود اما به طور رسمي تكذيب شد.
اين درحالي است كه در آن سوي رود نيل نيز، قطر تكاپوي گسترده اي را براي جلب حمايت برخي كشورهاي عربي از عبدالرحمن بن حمد العطيه، نامزد خود براي دبير كلي اين اتحاديه به كارگرفته است.

- مصطفي الفقي كيست؟
الفقي در سال 1944 در استان بحيره در مصر متولد شد و تحصيلات ابتدايي تا دبيرستان خود را در مدارس دمنهور گذراند. وي در سال 1966 از دانشكده اقتصاد و علوم سياسسي دانشگاه قاهره و سپس در سال 1977 در اين رشته از دانشگاه لندن در مقطع دكترا فارغ ا لتحصيل شد. از اين سال به بعد الفقي به صف ديپلماتهاي مصري پيوست و در سفارت مصر در انگليس و هند مشغول به كار شد.
دبير كلي شوراي مشورتي سياست خارجه مصر و سپس دبير كلي موسسه مطالعات ديپلماتيك وابسته به وزارت خارجه مصر و فعاليت به عنوان سفير مصر در اتريش از جمله مناصب پيشين وي بودند.
علاوه براين نماينده مصر در سازمانهاي مختلف بين المللي در وين و معاون امور عربي وزارت خارجه از جمله پست هايي بوده است كه وي در طول سالهاي گذشته بر عهده داشت.
الفقي همچنين در پرونده خود فعاليت هاي علمي و دانشگاهي مانند تدريس در دانشگاه آمريكا ونظارت بر چند پايان نامه و تعدادي تاليف و تحقيق را ثبت كرده است.
وي از نظر حزبي به حزب ملي دمكرات تعلق داشت كه درفوريه 2011 به دنبال انقلاب مردمي مصر از آن استعفا داد.
الفقي در انتخابات 2005 به عضويت مجلس مردمي مصر از حوزه دمنهور انتخاب شد و سپس رئيس كمتيه روابط خارجه و امنيت ملي اين مجلس شد.
وي برنده جايزه بهترين كتاب انديشه سياسي در نمايشگاه بين المللي كتاب قاهره در سال 1994 و نيز برنده مدال علوم و هنر اين كشور در سال 1998 است كه بالاترين مدال اين كشور به سفراي خارجي به شمار مي آيد.

** تلاش مصر براي كنار زدن رقيبان
معرفي يك ديپلمات كهنه كار به عنوان نامزد مصر براي دوره جديد انتخابات دبيركلي اتحاديه عرب حاكي از آن است كه اين كشور با وجود درگير بودن در تحولات داخلي همچنان درتلاش است تا جايگاه خود را در رهبري كشورهاي عربي محفوظ نگه دارد.
روزنامه هاي عربي از نگاه فوق پيشتر رفته و تلاش مصر را تا سرحد تضعيف مواضع قطر دراحراز اين جايگاه مطرح كرده اند.
به نوشته شماره روز 12 آوريل روزنامه المصريون چاپ قاهره؛' مصر در حالي نامزد نهايي خود را براي دبير كلي اتحاديه عرب معرفي كرده است كه پيش بيني مي شود براي تضعيف فرصت نامزد قطر به حملاتي در اين خصوص نيز اقدام كند.'
الفقي هفته گذشته در گفتگو با روزنامه فرامنطقه اي الشرق الاوسط از توسعه فعاليت ديپلماتيك و رايزني هاي اين كشور شمال آفريقا براي كسب رياست اتحاديه عرب خبرداد.
وي به اين روزنامه گفت: تحركات ديپلماتيك بسياري در حال انجام است از جمله اينكه عصام شرف نخست وزير مصر و نبيل العربي وزير خا رجه آن قرار است در 10 روز آينده به منظور گفتگو در مورد جلب حمايت از نامزد خود عازم برخي كشورهاي عربي شوند.
به گفته وي ' در پرتو حمايت از نامزد مصر، اين پست تضمين شده است. به اضافه اينكه از زمان تاسيس اتحاديه عرب، عرف معمول مبتني بر ارتباط مقر اتحاديه و تابيعت دبير كل آن بوده است و حتي زماني كه امضاي معاهده صلح بين مصر و اسرائيل موجب شد مقر اتحاديه به تونس منتقل شود يك تونسي به نام الشاذلي القليبي به عنوان دبير كل اتحاديه انتخاب شد كه انتخاب وي مويد همين عرف معمول و پايبندي به آن است.'
وي گفت كه اتحاديه عرب براي مصر به مثابه سازمان يونسكو نيست بلكه سازماني عربي و منطقه اي است كه 22عضو آن، مشي و مواضع آن را تعيين مي كنند.
الفقي تاكيد كرد كه تمام كشورهاي عربي شخصيت هاي شايسته اي براي دبير كلي اتحاديه عرب در اختيار دارند اما موضوع ، هماهنگي با كشوري است كه مقر اتحاديه در آن قرار دارد و تا كنون نيز عرف چنين بوده است كه دبير كل از همان كشوري باشد كه مقر اتحاديه است.
وي با رد اتهام هايي كه عليه او در خصوص انتساب به نظام سابق مصر وارد شده است تاكيد كرد كه 20 سال پيش نهاد رياست جمهوري را ترك كرده و در صورتي كه دبير كلي اتحاديه عرب را در اختيار بگيرد تلاش مي كند از طريق تاكيد بر فعاليت هاي آموزشي و فرهنگي و ارتباطات، به اين اتحاديه نقش روشنگرانه ببخشد.

** چالش هاي مصر
منابع ديپلمات مصر پيش بيني كردند كه نامزدي الفقي با مشكلات زيادي روبه رو شود به ويژه اينكه برخي كشورهاي عربي پيش از اين با نامزدي يك مصري براي اتحاديه عرب مخالفت و بر پايان انحصار آن تاكيد كردند.
اين منابع احتمال دادند كه الجزاير در تلاش براي جلب حمايت از هر نامزدي به غير از نامزد مصر برآيد كه اين اقدام درجهت پايان بخشيدن بر تسلط مصر در اتحاديه عرب از زمان 1945 صورت مي گيرد.
- روزنامه العرب در روز 12 آوريل در اين باره نوشت: ناظران بر اين باورند كه مصر بنابر روابط عربي خود اميدوار است كه پيروزي را از آن خود كند، در حالي كه برخي ديگر، الفقي را نماينده نظام حسني مبارك رئيس جمهور مخلوع مصر مي د انند. زيرا وي رئيس كميته امور عربي در مجلس شوراي منحل شده مصر بود و در فاصله سالهاي 1985 تا 1992 نيز رياست دفتر رئيس جمهوري را برعهده داشت.
- روزنامه اليوم السابع چاپ مصر (12 آوريل ) نيز نوشت: جنبش جوانان ششم آوريل مصر مخالفت خود را با نامزدي مصطفي الفقي به عنوان دبير كلي اتحاديه عرب اعلام كردند.
اين گروه با انتشار بيانيه اي اعلام كردند كه به هيچ وجه نامزدي را كه در خدمت نظام فاسد سابق بوده نمي پذيرند و پيشينه او نشان مي دهد كه وي فاقد صلاحيت براي چنين پستي است.
اين جنبش، شوراي نظامي و دولت عصام شرف را به بازنگري در انتخاب الفقي به عنوان نامزد خود فرا خوانده واعلام كردند كه مردم مصر نمي پذيرند كه كسي كه هوادار نظام سابق بوده ، نامزد آن براي اتحاديه عرب باشد.

** موافقان و مخالفان در صف مصر و قطر
روزنامه الوطن كويت نيز در روز 11 آوريل در مطلبي با عنوان 'الفقي مصري در رويارويي با العطيه قطري براي رياست اتحاديه عرب' نوشت:در حالي كه مصر به طور رسمي نامزد خود براي دبير كلي اتحاديه عرب در مقابل نامزد قطر را معرفي كرده است گزارشهاي خبري از استقبال عربستان، سوريه و اردن از نامزد مصر خبر دادند.
روزنامه المصري اليوم چاپ قاهره پيشتر و در روز 9 آوريل گزارش مشابهي داده بود: در پي اعلام نامزد رسمي قطر، سوريه نيز در حمايت از نامزد مصر به صف عربستان پيوست. يوسف احمد، سفير سوريه در قاهره و نماينده دائم آن در اتحاديه عرب گفت كه ما همواره طرفدار توافق كشورهاي عربي بر سر دبير كلي مصر در اتحاديه عرب بوده ايم.
به گزارش منابع خبري عرب زبان، پيش از اين عراق نيز اعلام كرده بود كه پس از اعلام نامزد كشورهاي مختلف عربي، موضع نهايي خود را در اين خصوص اعلام خواهد كرد.
قيس العزاوي نماينده دائم عراق در اتحاديه عرب گفت كه ما منتظر گزارش كشورهايي هستيم كه در صدد معرفي نامزدهاي خود هستند و سپس موضع رسمي خود را اعلام خواهيم كرد.
برخي منابع عربي نيز پيش بيني كردند كه الجزاير از نامزد قطر حمايت كند به ويژه اينكه به گفته برخي ناظران، اين كشور از هر نامزدي به غير از نامزد مصر حمايت خواهد كرد.

---