واحد مرکزی خبر/ به گزارش خبرگزاری شینهوا از پکن ، عملیات نظامی نیروهای خارجی بر ضد لیبی تاکنون یک ماه به طول انجامیده است و نیروهای طرفدار و مخالف قذافی در جنگی طولانی گرفتار هستند.
طرفداران و مخالفان قذافی کنترل برخی مناطق را از دست می دهند و دوباره کنترل آنجا را بدست می آورند. اینکه لیبی تا کجا پیش می رود و چگونه از این بحران خارج می شود یکی از نگرانی های مهم جامعه بین المللی و خود مردم لیبی بوده است. شورای امنیت سازمان ملل با صدور قطعنامه ای خواستار برقراری منطقه پرواز ممنوع بر فراز خاک لیبی شد تا از غیر نظامیان این کشور محافظت شود. فرانسه ، آمریکا و انگلیس نوزده مارس ابتکار عمل را در حملات هوایی به لیبی بدست گرفتند. با وجود این ، سازمان ها ، کشورها و احزاب سیاسی به طور فزاینده ای تردیدهایی را درباره انگیزه ها ، روش ها و نتایج اقدامات نظامی قدرت های غربی مطرح کرده اند.
برخی تحلیلگران معتقدند کشورهای غربی ممکن است دستور کاری غیر از برقراری منطقه پرواز ممنوع و محافظت از غیر نظامیان لیبی داشته باشند. برخی تحلیلگران سودانی گفتند منافع اقتصادی و سیاسی در پس مداخله غرب وجود دارد و اعتراض ها در لیبی به ابزاری برای منافع غرب تبدیل شده است. عبد اللطیف حاج حسین به شینهوا گفت این مداخله به بهانه اجرای قطعنامه سازمان ملل صورت گرفته است.
وی افزود ما از تجربه عراق و افغانستان این درس را فرا گرفته ایم که مداخله خارجی به میزان زیادی با منافع اقتصادی و سیاسی ارتباط دارد.
نفت لیبی دو سوم از نیازهای تعدادی از کشورهایی که در برقراری منطقه پرواز ممنوع شرکت دارند تشکیل می دهد و این کشورها درصدد هستند منافع نفتی خود را در لیبی تامین کنند.
جاه طلبی های قدرت های بزرگ در تغییر مسیر اعتراض لیبی نقش مهمی ایفا کرده و اکنون مشخص است که کشورهای بزرگ درصدد ترسیم نقشه ای تازه برای شمال آفریقا و جنوب دریای مدیترانه هستند.
رویداد لیبی فرصت خوبی را برای اجرای این طرح بوجود آورده است.
عبد الرحیم الثانی تحلیلگر مسائل سیاسی از سودان گفت هدف اصلی که در پشت این مداخله خارجی قرار دارد تقسیم کردن لیبی به دو بخش شرقی و غربی و باز گرداندن کشور به دوره تاریخی است که پیش از حکومت السنوسی وجود داشت.
جنگ فعلی در لیبی به نفع اقتصاد غرب است زیرا قدرت های غرب به یک طرف سلاح می فروشند و بر طرف دیگر سرمایه گذاری می کنند.
به نفع غرب است که کشمکش در لیبی تا آنجا که ممکن است طولانی شود و ظاهرا غرب به سرنگونی قذافی علاقه ای ندارد.
کشورهای غربی نگرانند در صورت سرنگونی قذافی اسلامگرایان کنترل لیبی را بدست بگیرند.
این کارشناسان گفتند اهمیت نفت لیبی به کمیت آن نیست بلکه مربوط به کیفیت آن است.
لیبی روزانه دو میلیون بشکه نفت تولید می کند و قصد دارد در آینده تولید روزانه خود را به سه میلیون بشکه افزایش دهد.
همزمان ، شرکت های نفتی لیبی سال گذشته بیست و چهار مکان جدید نفتی را کشف کردند. مداخله نظامی بحران لیبی را حل نمی کند بسیاری از کشورها و بازیگران مهم منطقه ای و بین المللی از جمله اتحادیه آفریقا مخالفت خود را با هر گونه مداخله نظامی برای حل بحران فعلی در لیبی ابراز و تاکید کرده اند مداخله نظامی تنها موجب تشدید اوضاع انسانی این کشور خواهد شد.
بسیاری از کارشناسان مسائل سیاسی در این دیدگاه مشترک هستند. احمد الادهمی استاد دانشگاه الجزیره در الجزایر گفت مداخله نظامی خارجی در لیبی بحران فعلی این کشور را حل نمی کند و به سبب وجود خطر تقسیم شدن کشور با ادامه یافتن کشمکش ، وضعیت کشور بدتر می شود.
وی عقیده دارد تغییر در مسیر شورش لیبی نشان می دهد این کشمکش احتمال دارد طولانی تر شود و به تقسیم لیبی به دو کشور منجر شود.
غرب لیبی تحت کنترل قذافی قرار خواهد داشت و شرق نیز بدست شورای ملی انتقالی اداره می شود که نماینده مخالفان قذافی هستند.
در واقع ، مخالفان دولت لیبی از ناتو به سبب عملکرد کُند و غیر موثر آن در حمله نظامی خود انتقاد کرده است. اقدام نظامی ناتو در لیبی اکنون شامل سه جنبه است که عبارتند از : نظارت بر تحریم تسلیحاتی ، گشت زنی در منطقه پرواز ممنوع و محافظت از غیر نظامیان در برابر حمله .
اقدام نظامی ناتو اهدافی را دنبال می کند که عبارتند از متوقف کردن همه حملات و تهدید حملات به غیر نظامیان و مناطق با جمعیت غیر نظامی ، عقب نشینی موثق و قابل تایید quotation mark همه نیروهای دولتی به پایگاه های خود و مجبور ساختن دولت برای اینکه امکان کمک فوری ، کامل ، ایمن و بدون مانع انسان دوستانه به همه مردم لیبی فراهم شود. مخالفان قذافی که با کمبود سلاح های سنگین و نظامیان باتجربه روبرو هستند بدون حمایت خارجی نمی توانند در جنگ پیروز شوند.
نیروهای پیشروی کننده طرفدار قذافی پیش از آغاز حملات نیروهای خارجی در شرق لیبی گرفتار شده بودند. ویتوریو امانوئل پارسی استاد ایتالیایی رشته روابط بین الملل دانشگاه میلان ناکارامد بودن حمله نظامی ناتو را ناشی از نقش حاشیه ای آمریکا می داند که سلاح های پیشرفته تری در مقایسه با ناتو دارد. پارسی گفت قدرت های غربی مصمم هستند در این کشمکش پیروز شوند زیرا هر گزینه دیگری باعث می شود آنها اعتبار خود را از دست بدهند و در مقابل سراسر جهان آسیب پذیر باقی بمانند. راه های سیاسی برای پایان دادن به بحران لیبی اهمیت زیادی دارد در حالی که کشورهای غربی در حال برنامه ریزی برای مداخله نظامی گسترده تر در لیبی هستند ، درخواست ها برای دستیابی به راه حلی سیاسی رو به افزایش است.
برحی مقامات و تحلیلگران می گویند راه های سیاسی برای پایان دادن به بحران لیبی از اهمیت زیادی برخوردار است. ژان پینگ رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا در واشنگتن گفت این اتحادیه هرگز از راه حل نظامی برای بحران لیبی استقبال نکرده است. وی گفت از همان ابتدا ما فکر می کردیم اوضاع لیبی باید به شکلی سیاسی حل و فصل شود و نقشه راه ما در خصوص راه حل لیبی به اندازه کافی روشن است. رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا خاطر نشان کرد از زمانی که گروه تماس لیبی هفته گذشته در قطر پایتخت لیبی تشکیل جلسه داد ، اتحادیه آفریقا اعلام کرده است ما اکنون از فعالیت های نظامی به طرف تلاش برای یافتن راه حلی سیاسی برای لیبی حرکت می کنیم.
بروس جونز مدیر و تحلیلگر ارشد مرکز همکاری بین المللی در دانشگاه نیویورک گفت همچنان نشانه ای از دستیابی به توافقنامه صلح میان مخالفان و طرفداران قذافی وجود ندارد و به راه حلی سیاسی نیاز است.
امکان راه حل های سیاسی در لیبی وجود دارد.
عمر تربی کارشناسان روابط لیبی و آمریکا گفت اتحادیه عرب ماه گذشته از قطعنامه هزار و نهصد و هفتاد و سه حمایت کرد که در آن با برقراری منطقه پرواز ممنوع بر فراز لیبی برای محافظت از غیر نظامیان موافقت شد ولی اتحادیه عرب پا را از این فراتر نمی گذارد.
جونز گفت بعد از آنکه غرب در خصوص بازسازی پس از جنگ عراق و افغانستان شکست خورد ، مردم درباره مداخله خارجی در لیبی ابراز تردید می کنند .
مخالفان قذافی هنوز هم می توانند از راه حل دیپلماتیک به صورت تقسیم قدرت در کشوری که هنوز سر پا است به جای بدست گرفتن تمام قدرت در کشوری شکست خورده بهره ببرند.
تربی نیز معتقد است هر گونه راه حل سیاسی باید توسط خود مردم لیبی کنترل شود.
