خبر آنلاین - مصر در بهترین حالت می تواند از الگوی ده سال پیش اندونزی تبعیت کند.

فرید زکریا
در این روزها بسیاری از خوانندگان مطالبم در فیس بوک و تویتر نظر من در خصوص تحولات جاری در خاورمیانه را جویا شدند و پیش بینی من از حوادث را مطالبه کردند. به گمان من، ما شاهد آغاز فصل جدیدی از تحولات بنیادین در خاورمیانه هستیم. گویا 1989 این منطقه تازه از راه رسیده است. تنها مشکل اینجاست که خاورمیانه اروپای شرقی نیست. بنابراین ماهیت تغییرات جاری در خاورمیانه و سرعت آنها با آنچه که در اروپا رخ داد کاملا متفاوت خواهد بود. در این منطقه ما شاهد تغییرات با سرعت آرام تر خواهیم بود و یا به بیان دیگر انتقال قدرت ها کندتر اتفاق خواهد افتاد. خط مقدم این تغییرات هم با پیچ و تاب های بسیاری همراه خواهد بود. تمامی کشورها هم از این قاعده پیروی نخواهند کرد. قرار نیست این انقلاب در تمام کشورها احساس شود.


کشورهایی که تمرکز بیشتر ما را می طلبند انهایی هستند که تولید نفت ندارند مانند مصر یا تونس و تا حدی هم اردن و مراکش. در این کشورها ما شاهد فشارهای بیشتر برای اصلاحات اقتصادی و سیاسی هستیم.در این کشورها دولتمردان نمی توانند به راحتی از زیر بار فشارهای جمعیت شانه خالی کنند و این در حالی است که در کشورهای نفت خیز عمدتا دولتمردان با ابزار ثروت در اختیار به راحتی مردمان خود را سرکوب می کنند. در خارومیانه دولتمردان از دو روش برای کنترل امور استفاده می کنند: سرکوب عمومی یا رشوه دهی و رشوه خواری گسترده. در کشورهای نفت خیز که ثروت سیاه هنگفتی را از آن خود کرده اند ما شاهد رشوه خواری های گسترده هستیم. در کشورهایی مانند سوریه هم ما سرکوب گسترده مردمی را داریم. به گمان من استراتژی رشوه دهی و رشوه خواری بیشتر به کار می آید و البته بیش از سرکوب هم جواب می دهد. در کشوری مانند سوریه به عنوان مثال ما شاهد مشکلات ادامه دار دولت خواهیم بود آن هم در شرایطی که دولت دستان خود را به سرکوب مردم هم آلوده کرده است . به گمان من تا چند سال دیگر تمام این کشورها که از موهبت نفت محروم هستند با آنچه که امروز در انها می بینیم متفاوت خواهند بود. در کشورهای نفت خیز هم ، تغییرات تکاملی تر خواهند بود. البته بی شک بسیاری از پادشاهی های موجود هم برای امان ماندن از سیل تغییرات به دست و دل بازی های مالی متوسل خواهند شد. در این میان عربستان سعودی بیشترین حساسیت ها را برانگیخته است . به گمان من عربستان سعودی از این بهار در خاورمیانه می گذرد و تغییرات جدی متحمل این کشور نخواهد شد. شاید تغییرات معمولی در راه باشد و نه تغییرات انقلابی و کلیدی. اگر نظر من در این خصوص اشتباه باشد باید به تمام شرط بندی های پایان داد چرا که عربستان سعودی کشور کوچکی نیست.


نوبت به مصر می رسد. مصر هم می تواند به اندونزی شبیه شود. ده سال پیش پس از سقوط رئیس جمهوری اندونزی همگان گمان می کردند که جاکارتا دیگر قد راست نخواهد کرد. بسیاری حتی باور داشتند که اندونزی دیگر کشوری واقعی نخواهد بود. این کشور از رقم فقر بسیار بالا رنج می برد و خطر بنیاد گرایی اسلامی هم در آن بیداد می کرد .با این همه یک سیستم دموکرات سیاسی روی کار آمد و این کشور را به ثبات سیاسی و امنیتی رساند. این سیستم برای بسیاری از این معضلات راهکارهای جدی و کارآمد پیشنهاد داد. البته در این مسیر اندونزی با چالش هایی هم روبه رو شد. این کشور هنوز پیچیدگی های خاص خود را دارد و هنوز هم نرخ فساد در این کشور بالاست. هنوز هم اسلام افراطی در این کشور هرزچندگاهی خطراتی را باعث می شود. با این همه و با تمام این تفاسیر این کشور هنوز هم از ثبات سیاسی بهره می برد و اصلاحات اقتصادی هم در آن جاری است . اندونزی الگوی چندان بدی برای مصر نیست. اگر مصر بتواند به جایگاه اندونزی برسد بی شک پیشرفت چشمگیری را از آن خود کرده است. شاید این کشور بتواند در ده سال به اوجی برسد که ما در چهل سال به آن دست یافتیم.
منبع سی ان ان 22 آوریل