واحد مرکزی خبر / خبرگزاری رویترز در تحلیلی به قلم مارک جان از داکار نوشت : معمر قذافی رهبر لیبی در حال از دست دادن دوستانش در قاره آفریقاست .
قاره ای که در آن با سخاوت به قذافی لقب شاه شاهان داده شد اکنون در حال هم پیمان شدن با برخی طرفهای خارجی است تا به ترسیم آینده این قاره کمک کند.
تحرکات برخی کشورها از جمله سنگال ، موریتانی ، لیبریا ، چاد و جامائیکا برای دور کردن خود از معمر قذافی تا حد زیادی در گرو مخالفان لیبیایی مورد حمایت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است که در نهایت موفق خواهند شد به حکومت سلطه جویانه و افسانه ای چهار دهه قذافی پایان دهند. اما این تحرکات در عین حال بیانگر تنزل نقش قذافی در منطقه ای است که اقبال سرمایه گذاران خارجی و روابط تجاری با آن بیش از آسیاست. بیشتر کشورهای عضو اتحادیه آفریقا که تعداد آنها بیش از پنجاه کشور است از پیروی از سیاست بیطرفانه این اتحادیه یعنی درخواست آتش بس و تدوین نقشه راه برای خروج از جنگ داخلی ، حمایت می کنند .
اما تلاشها برای حفظ خط واحد سیاسی آفریقا به علت اقدام شماری از کشورهایی که یا از قذافی خواسته اند از قدرت کناره گیری کند یا آنکه سرنوشت خود را به صراحت با تشویق فرانسه و امریکا دو عضو ناتو به سرنوشت مخالفان گره زده اند ، بی نتجه مانده است .
عبد الله واد رئیس جمهور سنگال نخستین رئیس جمهور از کشورهای آفریقایی واقع در جنوب صحراست که از شهر بنغازی پایگاه مخالفان دیدار و شورای ملی انتقالی لیبی را به رسمیت شناخت و رهبران این شورا را در داکار پایتخت سنگال به حضور پذیرفت.
به همان اندازه محمد ولد عبد العزیز رئیس جمهور موریتانی که قبلا یکی از اعضای کمیته میانجیگری اتحادیه آفریقا در خصوص لیبی بود هفته گذشته در بیانیه ای اعلام کرد رفتن قذافی ، ضروری شده است .
کشور چاد نیز که شورای ملی انتقالی لیبی آن را متهم کرده است سربازانش در کنار نیروهای قذافی می جنگند تصریح کرده است از قذافی حمایت نمی کند.
این را هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه امریکا هفته گذشته پس از دیدار با وزیر خارجه چاد اعلام کرد .
الن جانسون سرلیف رئیس جمهور لیبریا روابط دیپلماتیک این کشور را با لیبی روز سه شنبه گذشته قطع و اعلام کرد قذافی مشروعیتش را از دست داده است .
گامبیا واقع در غرب آفریقا نیز همانند لیبیریا عمل کرد. بیشتر کشورهای آفریقایی معتقدند تاثیرات اقتصادی دست کشیدن از قذافی ، محدود خواهد بود . با وجود وعده مبالغه آمیز برای اجرای طرح سرمایه گذاری لیبی- آفریقا و تبدیل کردن میلیاردها دلار به فناوری ، گردشگری و خدمات عمومی در طول پنج سال اما به گفته خبرنگاران رویترز در سراسر آفریقا ،بسیاری از این طرحها تقریبا انجام نشده است.
طرح سیصد میلیون دلاری لیبی برای تشویق به تولید محلی برنج در لیبریا و نوسازی هتل دکور در مونروویا نیز در حد طرح باقی مانده است .
هتل دکور در لیبریا یکی از هتلهای پنج ستاره در آفریقاست که در جنگ داخلی این کشور در دهه نود میلادی قرن گذشته آسیب دید.
اقدام هفته گذشته سازمان ملل متحد به مسدود کردن نقل و انتقالات مالی بین لیبی و نیجریه باعث شد قرارداد مخابراتی به ارزش سی میلیون دلار با شبکه خضرای لیبی لغو شود . مارک شرودر تحلیلگر در موسسه استراتفور با اشاره به بخششهای سخاوتمندانه قذافی برای جذب نخبگان سیاسی در آفریقا گفت وی اکنون نمی تواند از حسابهای خارجی خود استفاده کند بنابراین نمی تواند به شبکه دوستان قدیمی خود در ساحل پول بدهد.
آفریقا که تا حد زیادی از بحران مالی سال 2009 میلادی به سلامت خارج شد به اندازه کافی برای سرمایه گذاران جذاب است تا جائیکه صندوق ویژه سرمایه گذاری آفریقا هفته گذشته با بیشترین تزریق مالی مواجه شد و به نهصد میلیون دلار رسید.
چین که اکنون بزرگترین شریک تجاری آفریقاست در زمینه زیرساختهای اساسی و منابع در سراسر آفریقا قراردادهایی امضا کرده است مانند قرارداد مارس گذشته برای احداث خط راه آهن به طول بیش از هزار و سیصد کیلومتر در چاد و مذاکراتش برای امضای قرارداد صید ماهی با موریتانی .
قذافی در کشورهای مطرح جدید در آفریقا مانند آفریقای جنوبی ، نیجریه یا مصر نفوذ چندانی ندارد و تلاشهای گذشته اش برای به دست آوردن نفوذ با خشم برخی کشورها به ویژه سیرالئون و لیبریا مواجه شده است زیرا لیبی از شورشیانی که این دو کشور را درگیر جنگ داخلی کردند پشتیبانی مالی کرده بود .
با وجود آنکه آفریقایی ها از نقش قذافی در کمک به جنبشهایی مانند کنگره ملی آفریقا در آفریقای جنوبی در زمان آپارتاید تمجید می کنند اما مدت زمان طولانی است که گفته می شود قذافی از تلاشها برای تقویت سیاستهای تکثرگرا در کشورهای منطقه آفریقای زیر صحرا حمایت نمی کند . باباکار جوستین تحلیلگر سیاسی سنگالی گفت قذافی در گذشته کارهای خوب زیادی انجام داده است اما وی دموکرات نیست .
حتی یک فرهنگ آفریقایی پیدا نمی شود که بگوید کارهایی که قذافی اکنون انجام می دهد خوب است.
نگرانی گسترده آفریقایی ها از بمبهای ناتو که بر آفریقا فرو می ریزد آن هم پس از گذشت چند هفته از پایان منازعه در ساحل عاج که با مداخله نظامی فرانسه پایان یافت به معنای آن است که شمار زیادی از رهبران از درخواست علنی برای آنکه قذافی از قدرت کناره گیری کند خودداری خواهند کرد. جاکوب زوما رئیس جمهور آفریقای جنوبی از تلاش ناتو برای تغییر نظام در لیبی انتقاد کرده است .
پاتریک اسمیت از مجله آفریقایی کانفیدنشال گفت کشورهای نزدیک مانند نیجر و چاد و موریتانی باید سیاستهای خود را در قبال قذافی متوازن کنند و بدانند این منازعه عملا نگرانیهایی را در خصوص سلاحهای کوچک و مزدوران و مهاجران بیکاری که به یک منطقه شکننده سرازیر می شوند به وجود آورده است . وی هشدار داد قذافی همچنان می تواند در این منطقه هرج ومرج ایجاد کند
