خبرگزاري فارس: يك كارشناس مسائل آفريقا در مقاله‌اي ضمن بررسي تشكيل كشور سودان جنوبي در شاخ آفريقا، تمايلات قبيله‌اي، فقر و نفت را از جمله تهديدهايي براي آينده اين كشور برشمرد.
به گزارش فارس، "خالد تيجاني النور " كارشناس مسائل آفريقا در مطلبي كه در مركز تحقيقاتي شبكه تلويزيوني الجزيره منتشر كرد، به بررسي چالش‌هاي پيش رو در برابر دولت جديد سودان جنوبي پرداخت و تاثيرات منطقه‌اي و بين‌المللي ظهور اين كشور در شاخ آفريقا را بررسي كرد.
* شاخ آفريقا آبستن بحران‌هاي جديد پس از استقلال سودان جنوبي
نويسنده اين مطلب در ابتدا اين سؤال را مطرح كرد كه جنوب سودان همزمان با استقلال با چه تهديداتي روبرو است و كشورهاي همجوار و قدرت‌هاي جهاني با كشور جديد در منطقه راهبردي شاخ آفريقا چگونه مواجه خواهند شد.
تيجاني با بيان اينكه تولد پنجاه و چهارمين كشور در قاره سياه نقطه مهمي در تحول اين قاره در آينده خواهد بود و تحولات ژئوپلتيك زيادي را در بر خواهد داشت، تأكيد مي‌كند كه ظهور اين كشور جديد معادلات استراتژيك جديدي را براي آفريقا در بر خواهد داشت.
اين كارشناس با اشاره به اينكه، سودان جنوبي مساحتي بالغ بر 640 هزار كيلومتر مربع و نزديك به هشت ميليون نفر جمعيت دارد، مي‌افزايد: ماجراي جدايي سودان داراي سابقه‌اي بالغ بر دو قرن است كه براي اولين بار محمد علي پاشا حاكم مصر در سال 1821 قيام جنوبي‌ها را سركوب كرد.
خالد تيجاني در ادامه ابراز مي‌كند: سودان در سال 1956 به استقلال رسيد و سودان شمالي وارث اين مشكل در قرن بيستم بود و اين درحالي بود كه وحدت سياسي اين كشور با توافق مصر و انگليس تعيين شد و جدايي جنوب بر اساس مصالح استعمار انگليس بوده است.
وي تاكيد مي‌كند كه تولد سودان جنوبي پاياني بر عصر سودان قديم بوده و امروز چشم‌انداز سودان جديد با سياست‌هاي جديد اقتصادي و اجتماع جديد شكل گرفته است.
* اختلافات بين سودان شمالي و جنوبي ادامه خواهد داشت
نويسنده تصريح مي‌كند: شكي نيست كه در آينده جبهه ملي جنوب نهاد نخبگان حاكم بر سودان جنوبي خواهد بود كه از نيمه قرن گذشته در حال مبارزه براي دولت مستقل هستند.
در بخش ديگري از اين مقاله مي‌خوانيم، نخبگان شمال شخصيت‌هاي سياسي جنوب را در حاشيه قرار مي‌دادند و اين مسئله يكي از دلايلي بود كه جبهه ملي جنوب را متقاعد كرد براي استقلال از شمال وارد عمل شود و حركت استقلال سودان جنوبي با موفقيت در جدايي توانست سودان قديم را سرنگون كند.
تيجاني با اشاره به اينكه جدايي طلبان با استقلال جنوب رويا "جان گارانگ " رهبر سابق شورشيان جنوب در ايجاد كشوري متحد در سودان با شرايط برابر براي همه سوداني‌ها را بر باد داده‌اند، تصريح مي‌كند كه آثار استقلال جنوب سودان تمام نخواهد شد و مسائل آن همچنان ادامه خواهد داشت.
تيجاني تصريح مي‌كند كه اختلاف بين سودان شمالي و جنوبي در مورد كردفان، دارفور، اختلاف مرزي در منطقه «نيل آبي» و بي ثباتي سياسي و اقتصادي در سودان شمالي و جنوبي شرايطي را ايجاد مي‌كند كه اين پايان داستان نخواهد بود.
* تفكرات جدايي طلبان سودان جنوبي به مركز آفريقا سرايت خواهد كرد
اين كارشناس در ادامه ابراز مي‌كند: استقلال جنوب سودان تهديدي استثنايي براي قاره آفريقا خواهد بود به ويژه پس از آنكه بعد از 20 سال اين دومين جدايي در آفريقا است.
وي با اشاره به اينكه پس از جدايي از جنوب موجي از جنگ‌هاي داخلي در نقاط مختلف آفريقا به وجود آمد، تصريح مي‌كند كه جدايي اريتره از اتيوپي منجر به خروج تعدادي از كشورها از توافقات مرزي به جاي مانده از استعمار شد كه دوره‌اي از جنگ‌هاي داخلي را در پي داشت.
تيجاني با اشاره به سابقه دخالت كشورهاي اروپايي در تحولات داخل آفريقا شرايط جدايي اريتره از اتيوپي را به جدايي سودان جنوبي از سودان شمالي در قاره سياه تشبيه كرد.
اين كارشناس تصريح مي‌كند: هر چند كشورهاي آفريقايي با سودان جنوبي همدردي مي‌كنند ولي همگي از تاثيرات جدايي جنوب سودان به ويژه در مناطق بحران زده در مركز آفريقا نگران هستند.
* ناتواني سودان جنوبي در تامين خواست مردم منجر به جنگ داخلي مي‌شود
تيجاني تاكيد مي‌كند كه جدايي سودان ناشي از تركيبي از اختلافات ديني و نژادي در كنار ضعف دولت‌ها در حفظ وحدت بود مدلي از بحران‌ها كه ديگر نقاط آفريقا شاهد آن است.
اين نويسنده پيش بيني مي‌كند كه ممكن است آفريقا با بحران‌هايي شبيه به دهه شصت ميلادي پس از استعمار و خلاء قدرت مواجه شود.
وي در بخش ديگري از مقاله خود تصريح مي‌كند كه توان دولت سودان جنوبي در تامين خواست‌هاي مردم در راستاي زندگي با ثبات پس از استقلال مهمترين دستور كار اين دولت است و عدم تحقيق اين خواست تهديدي براي ثبات جنوب خواهد شد.
نويسنده با بيان اينكه شرايط دولت جنوب سودان شبيه به ديگر كشورهاي آفريقايي است تاكيد مي‌كند كه توانايي دولت جديد در مواجهه با بحران‌هاي فزاينده و تاسيس كشوري با ثبت توسط نخبگان جنوبي مورد سؤال است.
وي مي‌افزايد: آيا نخبگان سياسي جديد سودان جنوبي داراي ديد استراتژيك و نقطه نظرات سياسي براي طراحي صلح و ساختن كشور جديد خواهند بود.
* سودان جنوبي برگ جديد اسرائيل در تحولات منطقه خواهد بود
تيجاني با بيان اينكه سودان جنوبي داراي ابزارهاي قدرتي چون قدرت سياسي و اقتصادي به شكل بالقوه است، تصريح مي‌كند: مهمترين امتيازي كه كشور سودان جنوبي دارد، جمعيت يك دست در اين كشور است كه همگي داراي يك نژاد و يك مذهب هستند.
وي در ادامه موقعيت ژئوپلتيك و ژئو استراتژيك منطقه شاخ آفريقا را از ديگر امتيازهاي سودان جنوبي برشمرد و تاكيد كرد: اين كشور جديد با اتيوپي، كنيا، اوگاندا، كنگو دموكراتيك و آفريقاي مركزي هم مرز است.
همچنين نويسنده مي‌افزايد: جنوب سودان منطقه‌اي مهم در محاسبات استراتژيك خواهد بود به ويژه اينكه اسرائيل از برگه جنوب سودان براي ايجاد توازن در منطقه استفاده خواهد كرد.
وي تاكيد مي‌كند كه تل‌آويو در روند جدايي جنوبي سودان نقش پررنگ داشت و حمايت آشكاري از جدايي‌طلبان جنوب در دهه شصت ميلادي داشته و اين امري پنهان نيست.
تيجاني تصريح مي‌كند كه دولت جنوب در آينده روابط گسترده با اسرائيل خواهد داشت كه در محاسبات قدرت منطقه‌اي تاثير خواهد گذاشت و وزنه اين توازن موقعيت جغرافيا و سودان جنوبي است.
اين تحليلگر مصر را نگران اصلي از جدايي جنوب سودان مي‌داند و ابراز مي‌دارد كه قاهره پس از اينكه دريافت جنوب سودان جدا خواهد شد با ابراز علاقه به رابطه با جنوب از اين كشور جديد حمايت كرد تا با اين كشور دشمن نشود چرا كه براي مصر اين منطقه موقعيتي مهم دارد.
* آمريكا نقش اصلي را در جدايي جنوب سودان داشت
اين تحليلگر در ادامه آمريكا را مهمترين بازيگر خارجي در مسير جدايي سودان معرفي مي‌كند و تصريح مي‌كند كه آمريكا در دو دهه گذشته با طراحي طرح جدايي سودان و با حمايت مستقيم مهمترين حامي سودان جنوبي بوده است.
وي با اشاره به اينكه آمريكا تا 20 سال قبل نقش آشكاري در جنوب سودان نداشت و بيشتر در حوزه كمك‌هاي بشردوستانه متمركز بود ولي در دوره جديد به نقش سياسي در اين منطقه ارتقا پيدا كرد مي‌افزايد: آمريكا طراح نقشه راه جدايي جنوب سودان بوده و با فشار مستمر به خارطوم طرح خود را به اجرا در آورد.
وي در ادامه با بيان اينكه آمريكا در ظاهر مدعي عدم حمايت از جدايي سودان بوده، تصريح مي‌كند كه واشنگتن حامي اصلي و تشويق‌كننده جدايي سودان بوده است.
* آثار جنگ همچنان در جنوب سودان باقي مانده است
در بخش ديگر اين مقاله نويسنده مي‌افزايد: سودان جنوبي به خاطر ذخاير نفتي اغلب در جنوب سودان قرار دارد و 4 منطقه نفتي بزرگ توان بيش از 500 هزار بشكه در روز را به خارطوم داده بود اكنون در اختيار سودان جنوبي قرار گرفت، همچنين جنوب سودان داراي توان خوبي در زمينه كشاورزي است كه مي‌تواند براي سرمايه‌گذاران خارجي جذاب باشد.
وي تصريح مي‌كند: كارشناسان بر اين باورند كه جنوب سودان علي‌رغم اين امكانات به شدت نيازمند به سرمايه‌گذاري خارجي در امور زيربنايي، خدمات و صنعت است.
اين نويسنده در ادامه ابراز مي‌كند: بر اساس گزارش صادر شده توسط سازمان ملل هزاران نفر از مردم جنوب سودان همچنان بي‌خانمان هستند و تنها در ماه گذشته 10 هزار نفر مجبور به ترك خانه و كاشانه خود شده‌اند و اثرات جنگ همچنان در سودان جنوبي ادامه دارد.
* تمايلات قبيله‌اي، فقر و نفت تهديدهايي براي آينده سودان جنوبي
همچنين اين نويسنده وجود تمايلات قبيله‌اي در ميان نخبگان جنوب به ويژه در ساختار جنبش ملي كه رهبري آن با "سيلويا و اكر " است، اين را از چالش‌هاي پيش رو در حكومت آينده سودان دانست.
نويسنده در ادامه تصريح مي‌كند كه ضعف دولت سودان جنوبي در زير ساخت‌هاي اجتماعي و تامين خدمات تهديدي خطرناك است كه مي‌تواند اين كشور را به سمت جنگ داخلي هدايت كند و جنبش ملي كه تابيش از اين يك گروه شبه نظامي بود، اكنون مسئول تمام اين مشكلات است.
* نفت منجر به جنگ سودان جنوبي و شمالي مي‌شود
وي ابراز مي‌كند: چالش ديگر پيش رو در سودان جنوبي مسئله نفت در اين كشور است كه 98 درصد توليد ناخالص اين كشور را شكل مي‌دهد، نحوه چگونگي تقسيم درآمد بالاي نفتي و اختلافات با دولت خارطوم در مناطق نفتي مشترك از ديگر تهديد‌هاي سودان جنوبي در آينده خواهد بود.
مشكل تقسيم مناطق نفتي بين سودان شمالي و جنوبي در آينده نزديك مي‌تواند به دليل اصلي براي برخورد دو كشور باشد، مي‌افزايد كه سودان جنوب براي توسعه توان نفتي به شدت به سرمايه گذاري خارجي وابسته خواهد بود.
اين نويسنده در پايان با اشاره به سابقه روابط اتيوپي و اريتره و جنگ‌هاي طولاني بين دو كشور اوضاع سودان شمالي و جنوبي را نيز به اين دو كشور تشبيه كرد و احتمال وقوع جنگ به ويژه به سر مسئله نفت و مناطق مرزي بين دو كشور را بعيد ندانست.
