ایرنا- رقابت چين و آمريكا در قاره آفريقا باعث ايجاد فرصت ها و مشكلاتي براي كشورهاي اين قاره شده است.

منابع غني و بكر قاره آفريقا باعث ترغيب قدرت هاي بزرگ براي ورود به اين قاره شده است. چپاول و غارت قدرت هاي استعماري اروپايي كه خاطرات تلخي در اذهان مردم بي پناه آفريقا ايجاد كرده بود، جاي خود را به رقابت قدرت هاي بزرگ جهاني داده است. چين و آمريكا، هريك با مقاصدي وارد رقابت شديدي در اين قاره شده اند.
روزنامه الاتحاد امارات در 31 مارس 2011 نوشت كه وقتي جاي پاي سرمايه گذاري چين از ساخت ساختمان پارلمان، هت، مركز كنفرانس ها و استاديوم ورزشي را در كشور فقيري مثل مالاوي مي بينيم، اين سوال پيش مي آيد كه دليل توجه چين به اين كشور كه اقتصاد آن مبني بر كشاورزي بوده و موقعيت راهبردي و سرمايه گذاري جذابي ندارد چيست؟
در پاسخ بايد گفت كه هدف اصلي چين از سرمايه گذاري در بسياري از كشورهاي آفريقايي ترسيم وجهه اي خوب و مثبت از خود و در نتيجه نفوذ در حكومت هاي آفريقايي است. البته نبايد فراموش كرد كه مالاوي داراي معادن كميابي است كه هنوز بهره برداري نشده و چه بسا معدن بزرگ اورانيوم آن توجه كشورهاي زيادي را به خود جلب كند، اما توجه چين به آفريقا دلايل ديگري نيز دارد، ازجمله تمايل فراوان در معرفي خود به عنوان كشوري قدرتمند در سراسر آفريقا حتي در كشورهاي دور افتاده، چيزي كه مي توان آن را نئوليبراليسم ناميد، مكتبي كه در آن رويكرد تجاري قوت مي گيرد و هدف از آن كسب سود بيشتر بدون توجه به عوامل ديگر است. چين از اين طريق به دنبال تامين مواد ضروري براي تغذيه ماشين بزرگ اقتصادي خود با استفاده از منابع طبيعي در كشورهاي آفريقايي است. شيوه اقتصادي چين و الگوي رشد آن نيز مورد پسند بيشتر رهبران آفريقا قرار گرفته است.
از بين كشورهاي آفريقايي، چين روابط تجاري و منافع اقتصادي گسترده اي با سودان و زيمبابوه دارد و در قبال بهره برداري از فرصت هاي اقتصادي اين كشورها به آنها كمك كرده و آنان را براي مقاومت در برابر فشارهاي خارجي ياري مي رساند. مصر از ديگر گشورهاي شمال آفريقا است كه در سال هاي اخير شاهد افزايش تبادل تجاري با چين بوده است.

الشرق الاوسط در 21 مي 2011 نوشت كه رسانه هاي چين در تبليغ روابط دوستي چين و مصر گزارش هايي مكتوب و مصور در مورد سفر اتباع چين به مصر منتشر و اعلام كردند؛ اگر يك شهروند مصري با يك چيني در خيابان روبه رو شود با روي باز از او استقبال كرده و او را به گرفتن عكس يادگاري دعوت مي كند و مصري ها عاشق ورزش چيني كونگ فو هستند و ستارگان سينماي چين مانند جكي جان و بروس لي مورد توجه آنان است.
در اين ميان تلويزيون سي .سي. تي. وي و روزنامه الشعب نيز مطالب متعددي در مورد روابط با مصر و اماكن تاريخي و جهانگردي مصر منتشر كرده و بر تقويت روابط جهانگردي بين دو طرف تاكيد دارند.
رشد روابط چين با كشورهاي آفريقايي به ويژه تونس، مغرب و الجزاير كه همچنان تحت نفوذ فرانسه و آمريكا قرار دارند، علاوه بر اينكه از موفقيت سياست درهاي باز چين به روي جهان حكايت داشته و بيانگر قدرت چين در رقابت با فرانسه و آمريكا در اين منطقه است.
چين نخستين كشور غيرعربي بود كه در سال 1958 دولت موقت الجزاير را به رسميت شناخت و روابط دو طرف از زمان استقلال الجزاير از فرانسه در سال 1962 رو به پيشرفت گذاشت و تبادل سفرهاي متعدد مقامات دو كشور موجب تقويت روابط سياسي، اقتصادي و فرهنگي بين آنان شد.
روزنامه اماراتي البيان در 12 جولاي 2011 نوشت كه سرمايه گذاري چين در سودان در سال 1996 به 20 ميليارد دلار رسيد و چين سخت در تلاش براي همكاري نفتي با جنوب سودان است.
رسانه هاي چين از تمايل فراوان اين كشور به همكاري با جمهوري جديد سودان جنوبي در زمينه صنايع نفت خبر دادند، اما چه بسا چين به دليل جدايي جنوب و شمال سودان، مجبور شود برنامه سرمايه گذاري هاي خود را تغيير داده و اصلاح كند.
خبرگزاري چين به نقل از 'چي گو' كاردار سفارت چين در جنوب سودان اعلام كرد كه كشورش ممكن است از مهارت خود در صنايع نفت سودان براي كمك به دولت جديد سودان جنوبي كمك كند. به گفته وي امتياز چين در زمينه همكاري در بخش انرژي در مقايسه با ساير كشورها اين است كه سرمايه گذاري هاي آن مبتني بر تساوي و منافع متبادل است و اميدواريم كه اين امتياز در همكاري با جنوب سودان نيز ادامه يابد. جنوب سودان حدود 75 درصد كل توليد نفت اين كشور را توليد مي كند كه شامل 500 هزار بشكه در روز است و 98 درصد درآمدهاي آن را تشكيل مي دهد. اين بخش از سودان نفت خود را از طريق خط لوله هاي شمالي تنها بندر تجاري سودان در درياي مديترانه حمل و نقل مي كند. چين در سال 2010 در خصوص واردات نفت، به جنوب سودان به عنوان ششمين منبع واردات خود تكيه كرد و اكنون در تلاش براي ايجاد روابط با رهبران سودان جنوبي است كه هفته گذشته تشكيل آن رسما اعلام شد.

**رقابت چين و آمريكا در قاره سياه
---------------------------------------
روزنامه مصري اليوم السابع در 10 دسامبر 2010 نوشت؛ پايگاه ويكي ليكس از جنگ غيرعلني آمريكا و چين دو قدرت بزرگ اقتصادي به منظور تسلط بر منابع طبيعي و مواد خام قاره آفريقا پرده برداشت. به نوشته اين منبع، سفيران آمريكا در برخي كشورهاي آفريقايي بيانگر نگراني آن از افزايش نفوذ چين در اين قاره و تضمين دستيابي به منابع آن است. اقدامي كه واشنگتن آن را تهديدي براي منافع خود مي داند از همين رو در پنج سال گذشته تكاپوي چين در آفريقا را به دقت تحت نظارت در آورد. خبرها از نوع ديگر نفوذ چين در آفريقا پرده برمي دارد كه شامل پركردن بازارهاي كنيا از كالاهاي چين براي رقابت با توليدات آمريكا است.
يك شركت چيني متخصص ارتباطات، با پرداخت رشوه به مديركل مخابرات كنيا در سفر وي به چين و نيز تضمين اينكه از اين پس ماهيانه 5000 دلار به وي پرداخت خواهد شد، توانست معامله فروش تجهيزات مخابرات به اين كشور را از آن خود كند. اقدامات چين در نيجريه موجب نگراني بسياري از كشورهاي غربي شده است به ويژه اينكه نيجريه منبع اصلي نفت آفريقا به چين به شمار مي آيد. چين در سال 2004 هزينه حفاري 600 چاه نفت در نيجريه را برعهده گرفت در حالي كه آمريكا فقط هزينه 50 چاه را تامين كرد.
آنگولا كه داراي منابع نفت و معدن است، نخستين شريك تجاري چين در آفريقا به شمار مي آيد و چين مبالغ هنگفتي را براي اجراي عمليات زير بنايي در مقابل واردات مواد خام از آن هزينه كرد. سفير آمريكا در آنگولا در تلگراف خود به وزارت خارجه اين موضوع را فاش مي كند كه چگونه آنگولا پس از جنگ داخلي 2002 و كمك نكردن كشورهاي غربي به بازسازي آن به صحنه سرمايه گذاري و يكه تازي چين تبديل شد.

**رقابت چين و آمريكا در سودان
------------------------------------
آمريكا در سراسر جهان منافع دارد و از زمان پايان چنگ جهاني دوم و آغاز جنگ سرد بين شرق و غرب محل نفوذ هريك از پايگاهاي مزبور مشخص شده و رقايت بين آنان آغاز شد و هيمن رقابت، آتش جنگ را در بسياري از كشورها شعله ور كرد. پس از فروپاشي اردوگاه شرق به رهبري شوروي سابق و يكه تازي آمريكا در صحنه سياسي و نظامي جهان، طرح چنگ انداختن بر منابع نفت و معادن آغاز شدد و اين رويكرد تنش در منطقه خليج فارس و جنگ اول و دوم خليج را بدنبال داشت كه هر دو بر سر ثروت هاي نفتي اين منطقه رخ داد.

آمريكا سپس با استفاده از قضيه دارفور، در سودان نفوذ كرده و گام هاي عملي آن براي دراختيار گرفتن ثروت سودان آغاز شده است و همزمان با آن رقابت آمريكا و چين بر سر منابع و مواد خام آفريقا شدت گرفت.
آمريكا با طرح مسايلي ماند نقض حقوق بشر در دارفو و تحويل عاملان حملات مسلحانه درصدد روي كار آوردن نظامي حامي و دست نشانده برآمد تا زمينه نفوذ اقتصادي گسترده تر را فراهم كند و موقعيت شركت هاي چيني و مالزيايي را در سودان به چالش بكشد.