بررسی استراتژیک/ پرس تی وی/ “پیمان کمپ دیوید همواره در معرض بحث و تغییر قرار دارد… این قرارداد چیز مقدسی نیست و کتاب آسمانی نیست و ممکن است تغییر کند”.این‌ها بخشی از جدیدترین سخنان عصام شرف، نخست وزیر مصر، درباره پیمان صلح میان رژیم اسرائیل و مصر است که بعد از حمله مردم مصر به سفارتخانه اسرائیل در قاهره و فرار سفیر و کادر دیپلماتیک و نظامی و امنیتی آن به تل آویو ایراد شده است.
بر اساس این عهدنامه، دو طرف می‌توانند تغییراتی را در پیمان صلح کمپ دیوید خواستار شوند.واکنش اسرائیل به این اظهارات نه تنها آرامش را به روابط میان دو طرف باز نمی‌گرداند، بلکه به احساسات ضد اسرائیلی در مصر دامن می‌زند؛ گویا گروهی در اسرائیل مأموریت دارد که انزوای رژیم اسرائیل را گسترش داده و به روابط آن با برخی از دولت‌های عربی خاورمیانه ضربه بزند.وزارت امور خارجه رژیم اسرائیل سفیر مصر را فراخواند. در بیانیه این وزارتخانه، بدون نام بردن از نخست وزیر مصر، آمده است: “رهبران باید متوجه مسئولیت خود باشند، ولی اظهارات اخیر عکس آن را ثابت می کند”.ادامه….
این موضع اسرائیل انفعال محض است. اسرائیل مدت‌هاست که جز واکنش نشان دادن نتواسته است ـ حتی با کمک‌های بی‌دریغ امریکا و اروپا ـ ابتکار عمل از خود نشان دهد. در جنگ‌هایی نظامی و دیپلماتیک که در دهه‌های گذشته رخ داد، این اسرائیل بود که ابتکار عمل را در دست داشت. جنگ سی وسه روزه با لبنان آغاز این تغییر وضعیت بود.
گرچه اسرائیل قبلا خود را برای جنگ آماده کرده بود، با وجود این زمان شروع آن به رژیم عبری تحمیل شد. فقدان ابتکار عمل و نداشتن اطلاعات و تحلیل‌های درست امنیتی و نظامی سبب شد که بعد از ۴ هفته اسرائیل دستان خود را بالا ببرد و به انتظار حلقه نجاتی باشد که به صورت قطعنامه آتش بس از شورای امنیت برایش پرتاب شد.
در مورد بحران در روابط با ترکیه نیز اسرائیل انفعالی عمل کرد و به جای آن که از فشار خود بر غزه بکاهد تا به آمدن کشتی‌های امدادرسان ترکیه نیازی نباشد، ۹ نفر از اتباع ترک را نه در آب‌های غزه که در آب‌های بین المللی کشت. حتی برای پاک کردن این فاجعه از تاریخ روابط دوجانبه اقدام مهمی به عمل نیاورد و حاضر به عذرخواهی نشد و آن قدر انتظار کشید تا ترکیه ابتکار عمل را به دست گرفت و سطح روابط دیپلماتیک را تنزل داد. واکنش اسرائیل چیزی جز ابراز سرسختی آلوده به خشم نبود. همین امر رهبران آنکارا را به قطع روابط و همکاری‌های راهبردی نظامی با تل آویو سوق داد.
اگر اردوغان، نخست وزیر ترکیه، به وعده خود برای سفر به غزه عمل کند، اسرائیل جز منفعل بودن کاری نخواهد کرد. کسی در اسرائیل به دنبال جنگ با ترکیه نیست.
تا چند روز دیگر، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، طرح شناسایی کشور فلسطین تنها در ۲۰% این سرزمین تاریخی را به سازمان ملل متحد خواهد برد. تنها واکنش رژیم اسرائیل تهدید محمود عباس و مسلح کردن شهرک‌نشینانی است که بر خلاف مقررات بین المللی و قطعنامه‌های سازمان ملل متحد در کرانه باختری زندگی می‌کنند.
روزنامه‌های اسرائیلی طرح “بزرگ” ارتش برای مقابله با اقدام احتمالی فلسطینیان را در روزهای آتی، چاپ کردند. این طرح برای متقاعد کردن افکار عمومی به داشتن ابتکار عمل، شاید مفید باشد، ولی چیزی جز اقدامی انفعالی نیست.
وزارت امور خارجه رژیم اسرائیل سفیران چند کشور اروپایی را فراخواند و آنها را به سبب حمایت نکردن از اسرائیل در مقابل طرح شناسایی کشور فلسطین توبیخ کرد تا جایی که سفیران اروپایی خشمگین شده و پاسخ‌های تندی به مسئول اسرائیلی داده‌اند. از سخنان مطرح شده در این جلسه می‌توان فهمید که دولت‌هایی در اروپا سعی می کنند محمود عباس را به شناسایی ناقص در مجمع عمومی متقاعد کنند، آن هم به این شرط که طرف فلسطینی هیچ گاه از اسرائیل در دادگاه بین المللی لاهه یا دادگاه جنایت جنگی شکایت نکند؛ ولی اسرائیل این تلاش را نادیده می‌گیرد و دولت‌های اروپایی را به کم کاری در حمایت از رژیم عبری متهم می‌کند.
فرار چند روزه سفیر اسرائیل در اردن نیز نشان میدهد که رهبران اسرائیل هیچ ابتکار عملی ندارند. دعوت چند نفر روی صفحه فیس‌بوک برای تظاهرات در پنجشنبه گذشته در برابر سفارت اسرائیل کافی بود که سفیر با عجله بیرون برده شود. معلوم شد که احزاب بزرگ اردن در این فراخوان نقشی نداشته‌اند و تعداد تظاهر کنندگان به بیش از ۲ هزار نفر هم نرسید.
به سبب سکوت احزابی چون اخوان المسلمین اردن روشن بود که تظاهرات در امان نتیجه‌ای مشابه یا یکسان با تظاهرات قاهره نخواهد داشت، ولی نداشتن درک درست از وضعیت سیاسی اردن، نخست وزیر اسرائیل را واداشت که سفیر خود را فرابخواند و در کمال شرمساری او را چند روز بعد بازگرداند.
البته این به معنای رفع نگرانی از اسرائیل نیست. سفارت رژیم اسرائیل در قاهره بعد از چندین تظاهرات و تحصن مردم به تسخیر درآمد. هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که تظاهرات در اردن و در برابر دیوار حائل سفارتخانه اسرائیل ادامه پیدا نکند.
همین انفعال و سرگشتگی در مورد امریکا نیز صدق می‌کند. واشنگتن تهدید کرده است که طرح شناسایی کشور فلسطین در شورای امنیت را وتو خواهد کرد.
مراکز اطلاعاتی در امریکا احتمال نمی‌دهند که حتی متحدان عرب واشنگتن نیز از این تهدید ابراز نارضایتی کنند و کار را به تهدید متقابل بکشانند.
اظهارت بن رودس، دستیار مشاور امنیت ملی امریکا، اوج انفعال را نشان میدهد که گفته است: “وضع امریکا در افکار عمومی عربی با مشکل روبروست. مشکلاتی از قبل روی هم انباشته شده که به سرعت قابل حل نیست. فقدان پیشرفت در حل قضیه اسرائیل و فلسطین نیز موجب نومیدی گسترده در جهان عرب شده است”.
امریکا برای بهبود وضعیت خود در جهان عرب چه طرحی دارد؟ وتوی شناسایی کشور فلسطین.
نویسنده: محی الدین ساجدی
