امروز ممکن است با مرگ معمر قدافی این تصور پیش آید که دیگر لیبی از دیکتاتوری رها شده و در مسیر راه آزادی قرا خواهد گرفت، اما برای تمامی کسانی که با بافت اجتماعی این جامعه و تحولات انقلاب این کشور آشنایی دارند این مسئله به هیچ عنوان قابل هضم نخواهد بود.
موسسه چشم انداز توسعه و امنیت / روز پنجشنبه یکباره انتشار خبری بهت همگان را برانگیخت. خبرگزاری ها بلافاصله اعلام کردند که معمر قذافی دیکتاتور سابق لیبی به دست انقلابیون کشته شد.
این خبر علاوه بر خوشحالی زائد الوصفی که در بین تمامی قربانیان دیکتاتوری چهل ساله وی و تمامی آزاد اندیشان و ابنا بشر بوجود آورد، در کنار آن سبب نگرانی هایی نیز در بین محافل سیاسی و کسانی ایجاد کرد که تحولات این کشور را عمیق و با طمانینه دنبال می کردند.
لیبی از دیکتاتوری "سگ هار خاورمیانه" لقبی که رونالد ریگان به وی داده بود رهایی پیدا کرد اما هنوز چشم انداز آینده این کشور خیلی روشن نیست.
فرایند سیاسی و شکل حکومت
یکی از چالش های مهم در لیبی فرایند سیاسی آینده این کشور است. لیبی برای مدت 40 ساله دیکتاتوری محض را تجربه کرده و پیش از آن نیز نظام پادشاهی و مستعمره بوده است. در دوره دیکتاتوری، لیبی نه تنها نتوانسته نهادهای مدنی و گروههای سیاسی را در خود پرورش بدهد، بلکه هرگونه حرکت مشارکتی در این کشور با قدرت سرکوب شده و امروز با رسیدن این کشور به این مرحله نه تنها جوامع مدنی لازمه پاگیری یک کشور دموکراتیک در این کشور وجود ندارد بلکه نظام سیاسی در کشور به سان کودکی است که برای حرکت اولیه نیاز به کمک دارد.
با این وجود به نظر می رسد جامعه لیبی توان هضم نظام مردم سالاری به شیوه ای که جوامع دیگر مانند مصر درصدد تجربه آن هستند نداشته باشد. این کشور ابتدا باید با "تدوین قانون اساسی جدید" در آن شکل و محتوای نظام سیاسی را پیشنهاد کند و در کنار آن شیوه تشکیل جوامع مدنی و محدودیت های اجرای قدرت را نیز تدوین کند.
این خصیصه به نظر سبب خواهد شد این کشور، پیش از آنکه به سوی نظام انتخاباتی مستقیم یا همان ریاستی پیش برود باید ابتدا در مسیر یک نظام پارلمانی حرکت کرده تا بتواند ثبات لازم را در مسیر حرکت بسوی انتخابات آزاد و جامع و سراسری فراهم آورد.
نفوذ القاعده در لیبی
یکی دیگر از چالش های در پیش روی لیبی حضور برخی رگه های تندروی در این کشور و حتی در بین انقلابیون لیبی است. این مسئله بارها پیش و در زمان عملیات نگرانی دولت های غربی شرکت کننده در ائتلاف ناتو را بر انگیخته است.
امروز در بین انقلابیون لیبی در کمیته دفاعی آنها افرادی حضور دارند که از سوی آمریکا متهم به ارتباط با گروههای تروریستی و القاعده هستند. به نظر می رسد با عنایت به نفوذ این عناصر در لیبی و همچنین مخالفت هایی که از سوی کشورهای همسایه از جمله الجزایر با حضور این عناصر در بافت قدرت در لیبی وجود دارد این کشور در آینده نه تنها در حوزه پروسه سیاسی بلکه در حوزه نفوذ القاعده نیز با مشکلات عدیده ای روبرو خواهد بود که حل این چالش ها بدون شک برای آنها آسان نخواهد بود.
