وی اهل نیجریه است و از هفده سالگي به تدريس فقه، عقاید، اخلاق و تاریخ اشتغال داشته است. او تا كنون سیزده كتاب در موضوعات مختلف اعتقادي، فقهي و اخلاقي تأليف كرده و هفده كتاب را هم به «هوسا» كه زبان هشتاد ميليون نفر در دنياست، ترجمه كرده، حافظ محمد، چندي پيش مالكي مذهب بود، كه موفق شد، به مذهب اهل بيت مشرف شود. او الان فوق لیسانس فلسفه گرفته و به مطالعۀ عرفان، فقه، اصول و تحقيق، تأليف و ترجمه مشغول است. آنچه مي‌خوانيد گزارشی از اوضاع و احوال شیعیان نیجریه از زبان وی است.

ابنا: لطفاً خودتان را معرفی کنید.

ــ حافظ محمد سعید هستم، در خانواده‏ای مالکی مذهب و روحانی متولد شده‏ام. از هفده سالگی فقه، اخلاق، عقاید، تاریخ و گاهی صرف و نحو تدریس می‏کردم، در خلال سال‏های 1989 تا 1991 تحقیق کردم و توانستم به مذهب اهل بیت علیهم السلام مشرف شوم، از سال 1994 هم آشکارا فعالیت‏هایم را دنبال کردم. به لطف خدا توانستم برای شناساندن مکتب اهل بیت به دیگران، سیزده کتاب تألیف و بیش از هفده کتاب هم ترجمه کنم، این کتاب‏ها راجع به موضوعات مختلف عقیدتی،اجتماعی و فقهی بوده، و تا جایی که اطلاع پیدا کرده‏ام عده‏ای با مطالعه کتاب‏های من، از جمله کتاب «الحقوق فی الاسلام» شیعه شده‏اند. همچنین من چهار اتاق تدریس، مثل مدارس بومی در چهار ایالت نیجریه تأسیس کرده‏ام که خوشبختانه اگر چه کلاس‏هایش یک روز در هفته‏ برگزار می‏شود خیلی از آن استقبال شده است و بسیاری از مبلغین بومی توسط همین مدارس تربیت شده‏اند. الان هم فوق لیسانس فلسفه گرفته‏ام و مشغول مطالعات فلسفی، عرفانی، فقهی و اصولی هستم.

ابنا: جمعیت شیعیان نیجریه چقدر است؟

ــ نیجریه بیش از 160میلیون نفر جمعیت دارد که شیعیان حدود 3میلیون نفر از این جمعیت را تشکیل می‏دهند. (برخی منابع، جمعیت شیعیان نیجریه را تا هفت میلیون هم اعلام می کنند ـ ابنا). شیعیان همه دوازده امامی هستند. شیعیان بیشتر در شمال نیجریه ساکن هستند، البته قبل از انقلاب ایران، در نیجریه شیعه نداشتیم.

ابنا: تعامل شیعیان با دولت چگونه است؟

ــ دولت نیجریه دولتی فدرال و لائیک است. رئیس جمهور هم طبق قانون باید یا مسلمان و یا مسیحی باشد. دولت شیعیان را استخدام می‏کنند و در استخدام، دین لحاظ نمی‏شود و همین که فرد، اهل یک ایالت باشد کافی است. شیعیان هم معمولاً کارمند دولت هستند، البته دولت به شیعیان فشار وارد می‏کند؛ مثلاً دشمنان شیعه که شیعیان را به شهادت می‏رسانند، دولت پیگیری و برخورد نمی‏کند، حتی گاهی خود دولت هم این کار را می‏کند.

ابنا: وضعیت اقتصادی شیعیان چطور است؟

ــ وضعیت اقتصادی اقشار مختلف مردم ضعیف است،بیشتر وهابی‏ها و طرق صوفیه قادریه وضعشان از لحاظ اقتصادی بهتر است.

ابنا: چه کسانی به وهابی‏ها کمک می‏کنند؟

ــ علاوه بر افراد ثروتمند وهابی، دولت هم به وهابی‏ها کمک می‏کند، عربستان در اوایل شکل گیری وهابیت در نیجریه به آنها کمک کرد، از طرفی برخی رؤسای ایالت‏ها هم وهابی هستند.

ابنا: فعالیت‏های وهابی‏ها در نیجریه چطور است؟

ــ وهابی‏ها با افتخار اعلام می‏کنند که ما وهابی هستیم اما شیعیان نه، آنها در هر گوشه‏ و کناری برای بچه‏ها و زنان مدرسه راه اندازی کرده‏اند، کتابخانه و مسجد و مراکز مختلف هم دارند، از طرفی آنها چون در دولت نفوذ دارند،می‏توانند در دانشگاهها تدریس کنند.

ابنا: نظر اهل سنت راجع به وهابی‏ها چیست؟

ــ اهل سنت دیدگاه خوبی به وهابیت ندارند، لذا خیلی از علمای وهابی نمی‏گویند که وهابی هستند، بعضی‏ها هم اسمشان را عوض کرده‏اند و به جای اینکه بگویند وهابی هستیم، می‏گویند سلفی هستیم و مردم این مغالطه را نمی‏فهمند.

ابنا: آیا شیعیان در تحولات فرهنگی و اجتماعی نقش قابل توجهی دارند؟

ــ متأسفانه شیعیان برنامه‏ریزی ندارند، در کل کشور، شیعیان یک مسجد و یک مدرسه آکادمیک ندارند،اصلاً در امور اجتماعی وفرهنگی و سیاسی کشور نقشی ندارند. دولت هم در تبریک به رییس جمهور منتخب از فرقه احمدیه که حدود چهار هزار نفر جمعیت دارند دعوت می‏کند،اما از شیعیان خیر والبته این به خاطر روحیه ظلم ستیزی وانقلابی وتأثیرپذیری آنها از امام خمینی است.



ابنا: علاوه بر اینها، شیعیان نیجریه با چه مشکلاتی رو به رو هستند؟

ــ کتابخانه و مسجد ندارند، البته در هر شهری یک جایی برای دور هم جمع شدن دارند که معمولاً یک منزل شخصی است. متأسفانه شیعیان نیجریه افکار امام خمینی وحتی خود مذهب تشیع را نمی‏شناسند. از لحاظ امنیتی اگر کسی وهابی یا صوفی را بکشد دولت و مردم عکس العمل نشان می‏دهند، اما در قبال کشتن شیعه،انگار مورچه‏ای در خیابان له شده است،این واقعاً مشکل بزرگی است. مشکل دیگر این است که شیعیان مسئول و رهبر ندارند؛ نه در شهرها و نه در تمام کشور. یک مجله فرهنگی هم منتشر و پخش می‏شد که متأسفانه آن هم الان چاپ نمی‏شود.

ابنا: رابطه شیعیان با سایر مردم نیجریه چطور است؟

ــ با اینکه رابطه‏ای معمولی با شیعیان دارند، راجع به کشته شدن شیعه تأسف نشان نمی‏دهند. باید یک مجلس اعلای شیعه در جهان داشته باشیم تا از حقوق شیعیان در تمام نقاط دنیا دفاع کند. من و دوستانم برای پر کردن این خلأ پیگیر تأسیس مجلس اعلای شیعیان نیجریه هستیم.

ابنا: تأثیر انقلاب ایران را در نیجریه چگونه ارزیابی می‏کنید؟

ــ بهترین ابراز برای تبلیغ تشیع "انقلاب اسلامی ایران" است. ما اول عکس امام را دیدیم، بعد به دنبال شناخت امام ومذهب امام رفتیم و این باعث شد که ما مذهب شیعه را بشناسیم و در نهایت شیعه شویم. کسانی که شیعه شده‏ا‏ند رابطه صمیمانه‏ای با ایران دارند،حتی بعضی‏ها به سفارت ایران می‎‏رفتند تا عکس امام خمینی را بگیرند، که گاهی اوقات هم عکس با کتابی همراه می‏شد، که این خیلی مفید بود و ما همه را از برکات امام خمینی می‏دانیم.

ابنا: شما چقدر از امام خمینی تأثیر گرفته‏اید؟

ــ من سه بار کتاب «الثورة الاسلامیه في إیران»، را خواندم و بشدت از امام تأثیر گرفتم. اما من با اینکه تحریرالوسیله را تدریس می‏کردم، از امام خمینی شناخت کافی نداشتم.





ابنا: شما گفتید رشته‏تان فلسفه است، می‏دانستید که امام خمینی حدود بیست سال فلسفه تدریس می‏کرده‏اند؟

ــ الان بله! ولی آن موقع نه.

ابنا: کدام یک از آثار امام(ره) را مطالعه کرده‏اید؟

ــ کتاب البیع، تحریرالوسیله،شرح جنود عقل و جهل و وصیتنامه را خوانده ام. چهل حدیث امام را هم تدریس می کردم. کتاب کشف اسرار را با اینکه خیلی گشتم، نتوانستم پیدا کنم. کتاب‏های فقهی و اصولی امام خمینی را هم مطالعه کرده‏ام.

ابنا: چه انتظاری از مجمع جهانی اهل بیت دارید؟

ــ انتظار داریم که از ما پشتیبانی و حمایت کنند، و اگر کتابخانه وحسینیه ومدرسه در نیجریه تأسیس می‏کرد و یا در جهت احداثشان کمک می‏کرد، خوب بود.

ابنا: صحبت پایانی شما را می‏شنویم.

ــ یک مطلبی هست که من ‏خواهم به شما بگویم. ما برای کارهای فرهنگی خیلی وقت می گذاریم، گاهی اوقات که نوشته و یا ترجمه‏ای از خودمان ارائه می‏کنیم، به ما می‏گویند باید از بزرگان مطلب بیاورید، تا مثلاً در این سایت بگذاریم و یا چاپ کنیم؛ سخن من این است که درست است که من طلبه هستم و دارم درس می‏خوانم، اما در کشور خودم، به عنوان یک عالم و متفکر برجسته نگاه می‏کنند و اگر مطلبی را که من به زبان هوسا نوشته‏ام، با توجه به اینکه من نیاز مخاطب هم‏زبان خودم را می‏فهمم و تا حدودی شناخته شده هم هستم، بیشتر تأثیر گذار است تا مطلب یک عالم بزرگوار و برجسته که استاد من است و به من آموزش می‏دهد، این از نکاتی بود که من خواستم اینجا با شما در میان بگذارم و احتمال می‏دهم مشکل برخی دیگر از دوستان هم باشد.

ابنا: از شما به خاطر اینکه در این گفتگو شرکت کردید متشکریم.