هم اینک کنترل اوضاع مصر در دست این شوراست و این شورا یک بازیگر جدی در صحنه مصر محسوب می‌شود. طبیعتا اخوان هم به عنوان یک بازیگر نمی‌تواند این شورا را نادیده بگیرد. ضمن اینکه باید گفت ارتش از یک سابقه و خوشنامی در میان توده مردم برخوردار است.
به گزارش شیعه آنلاین - سید مهدی مدنی: دکتر نبوی تداعی کننده دو صفت برجسته برای کسانی است که او را می شناسند: تواضع و اشراف بر مصر. از ایشان برای حضور در غرفه تهران امروز در نمایشگاه بین المللی دعوت کردم. ایشان نیز با آن تواضع مثال زدنی اشان به غرفه نمایشگاه تشریف آوردند. امری که با یک مصاحبه خواندنی نیز همراه شد که در زیر به رویت شما می رشد.
بی‌شک اخوان المسلمین را می‌توان یکی از تاثیر‌گذار‌ترین بازیگران در عرصه سیاسی مصر دانست. با شکل گیری انقلاب 25 ژانویه رفتار این گروه وارد رویکرد جدیدی شده است به گونه‌ای که این جمعیت می‌کوشد تا از شرکت در اغلب تجمعات و راهپیمایی‌ها خود‌داری کند و همچنین از معرفی کاندیدای مشخص برای ریاست‌جمهوری امتناع ورزد. این رویکرد اخوان سبب شد تا با دکتر سیدعبدالامیر نبوی، کارشناس مسائل مصر به گفت‌وگو بنشینیم.
ما در هفته‌های اخیر در قاهره شاهد تظاهرات مختلفی بوده ایم اما دیده ایم که اخوانیها در این تظاهرات حضور نداشته‌اند و حتی رسما نیز اعلام می‌کنند که ما در تظاهرات شرکت نمی‌کنیم. به نظر شما دلیل این رویکرد اخوان‌المسلمین چیست؟
ابتدا باید گفت اخوان با دو رشته مشکل یا آسیب یا مسائل خاص دست به گریبان است. برخی از این مشکلات حالت درونی دارد که مهم‌ترین آنها اختلافات میان نسل‌های مختلف اخوانی و شکل گیری شکاف میان نسل قدیمی‌تر و نسل‌های جدید آن است. نسل قدیم خواهان حفظ نقش اجتماعی اخوان و دخالت محتاطانه در سیاست بوده و می‌خواهد به عنوان یک گروه عقیدتی، مذهبی و اجتماعی باقی بماند اما نسل‌های جدید اخوان خواهان حضور جدی‌تر در حوزه‌های سیاست و تن دادن به تمامی الزامات یک بازی سیاسی و دموکراتیک هستند.اگر در اواخر دهه 1990 میلادی این اختلاف منجر به ظهور یک انشعاب مهم و پیدایی حزب الوسط شد
(و البته بعد از انقلاب 25 ژانویه مجوز فعالیت رسمی را کسب کرد) الان حضور کسانی مانند عبدالمنعم ابوالفتوح یا حازم صلاح اسماعیل که سابقه حضور یا گرایش به اخوان را دارند و همچنین محمد سلیم العوا سبب تشدید اختلافات درونی اخوان شده است. به عنوان نمونه می‌بینیم که اخوان اعلام کرده است در انتخابات رئیس‌جمهوری شرکت نمی‌کند و نامزد نیز معرفی نمی‌کند و ممکن است از نامزدهای موجود هم حمایت نکند. همچنین تمامی اعضایش را فراخوانده به اینکه در ستاد هیچ کاندیدایی حاضر نشوند وگرنه با آنها برخورد می‌شود. در عین حال می‌بینیم که برخی از اعضای اخوان در ستادهای محمد سلیم العوا، حازم صلاح اسماعیل و مشخصا ابوالفتوح مشغول به فعالیتند. در کنار این مسئله، اخوان با برخی مشکلات بیرونی هم مواجه است که توان آن را برای بازیگری کاهش می‌دهد. در چند ماه اخیر ما شاهد شکل گیری گروه‌های جدید اسلامگرایی هستیم که خواهان به کرسی نشاندن یا به‌رسمیت شناختن احکام شرعی در حوزه‌های اجتماعی و سیاسی هستند، ضمن اینکه در اخوان هم عضویت ندارند که می‌توان به طور مثال به النهضه (مشابه با النهضه تونس)، اشاره کرد.مشکل دیگری که در فعالیت‌های اخوان وجود دارد مسئله مرز بندی شفاف با گروه‌های چپ، سکولار و ملی‌گراست.
اخوان طی چند ماه در تلاش است که مرزبندی خود را با آنها حفظ کند در عین حال که اختلافات با آنها به اوج نرسد.یکی دیگر از دغدغه‌های اخوان به مسائل قومی مذهبی مربوط می‌شود. شکاف مسلمانان و مسیحیان قبطی (که بین 8 تا 10 درصد جامعه مصر هستند)؛ اینکه اخوان بالاخره باید در برابر این اختلافات و درگیری‌ها موضعگیری روشنی داشته باشد، مسئله مهمی است. اخوان اعلام کرده است که خواستار حفظ حقوق اقلیت و خواهان حقوق بیشتر برای آنان است اما بررسی همه جانبه این مسئله را بایستی به فرآیند انتخابات واگذار کرد، درحالی که گروه‌های اقلیت خواستار آن هستند که پیش از آغاز فعالیت کمیته تدوین قانون اساسی مواضع گروه‌ها و احزاب شفاف شود و بخصوص سهم قبطی‌ها از کرسی‌های پارلمانی روشن شود. مسئله دیگر اخوان این است که با نقش آفرینی شورای عالی مسلح چه بکند. هم اینک کنترل اوضاع مصر در دست این شوراست و این شورا یک بازیگر جدی در صحنه مصر محسوب می‌شود. طبیعتا اخوان هم به عنوان یک بازیگر نمی‌تواند این شورا را نادیده بگیرد. ضمن اینکه باید گفت ارتش از یک سابقه و خوشنامی در میان توده مردم برخوردار است.
اخوان برای مقابله با این مشکلات چه تدابیری را اتخاذ کرده است؟
اخوان برای کنترل این اوضاع و اینکه اختلافات درونی خود را بپوشاند، دست به تشکیل حزب « عدالت و آزادی» زده است تا بتواند از سویی به نیاز‌های درونی گروه و از سوی دیگر به نیازها در عرصه سیاست پاسخ دهد. در عین حال دو اتفاق مهم رخ داده که توانسته است به اخوان در عرصه سیاسی مصر مدد برساند: نخست فعالیت‌های موفقیت آمیز حزب عدالت و توسعه در ترکیه است که توانسته مدلی از اسلامگرایی دموکراتیک را در منطقه ارائه دهد و در بین اهل سنت هواداران بسیاری پیدا کند. دوم، پیروزی اسلامگرایان تونس به رهبری راشد الغنوشی است که اکثریت آرا را در مجلس موسسان به‌دست آورده‌اند. این امر می‌تواند به اخوان در صحنه سیاسی مصر کمک کند.
یعنی جناب عالی عدالت و توسعه ترکیه را در زمره گروه‌های اخوانی تلقی می‌کنید؟
حزب عدالت و توسعه ترکیه گرایش‌های سیاسی مشابه با اخوان دارد، اما نماینده آن نیست. در واقع، این حزب ریشه در اسلامگرایی ترکیه دارد یعنی بایستی به اندیشه‌های فتح الله گولن و برخی فرقه‌های صوفی ترکیه برگشت. حزب عدالت و توسعه را حتی نمی‌توان شاخه‌ای از اخوان المسلمین دانست، اما مشابهت شیوه فعالیت باعث شده است که نوعی همسویی بین آنچه اخوان می‌خواهد و آنچه عدالت و توسعه پیگیری کرده است ایجاد شود.
با این توضیحات دورنمای آینده و وضعیت مطلوب سیاسی اخوان را در چه مولفه‌ای ارزیابی می‌کنید؟
به نظر می‌رسد مهم‌ترین هدف اخوان اثر گذاری بر انتخابات پارلمانی مصر و از آن طریق اثر گذاری بر فرآیند تدوین قانون اساسی جدید مصر است. اخوان به طور شفاف گفته است که نامزدی برای انتخابات ریاست‌جمهوری معرفی نمی‌کند و سعی دارد تا اجرای شریعت ولزوم استناد به آن را در قانون‌اساسی جدید بگنجاند. البته باید گفت که این نکته هدف جدیدی برای اخوانیها نیست. آنان از ابتدای تاسیس به دنبال تحقق حکومت اسلامی، البته در چارچوب اندیشه سیاسی اهل سنت، بوده‌اند و الان هم راه آن را از طریق تدوین قانون اساسی جدید مصر می‌دانند.
یعنی به تعبیر دیگر به دنبال به‌دست گرفتن زیر ساخت‌های قدرت و مشروعیت بخشی به حضورش است؟
بله، طبیعتا اگر حزب عدالت و آزادی بتواند یک فراکسیون قوی در پارلمان ایجاد کند، هم می‌تواند در تدوین قانون اساسی جدید نقش ایفا کند و هم می‌تواند کنترل دولت بعدی مصر را از طریق نظارت پارلمانی به‌دست بگیرد، حال هر دولتی می‌خواهد باشد.
به عنوان آخرین سوال آینده مصر را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
شرایط سیاسی مصر تا حدودی مبهم است. این امر از یک طرف به خاطر شورای عالی نیروهای مسلح است، و از طرف دیگر به دلیل نقش قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مانند آمریکا، ترکیه، عربستان و اتحادیه اروپاست. شورای عالی نیروهای مسلح اعلام کرده است که به مسئولیت‌ها و تعهدات داخلی و خارجی خود آگاه و پایبند است و انتخابات را در موعد مقرر برقرار می‌کند، و البته می‌دانیم که ارتش مقبول عامه مردم است و هر موقع وضعیت به سمت هرج و مرج برود به عنوان یک ملجا برای مردم شناخته می‌شود و مردم از آن امنیت را مطالبه می‌کنند. لذا این طور نیست که هر مخالفتی و هر خواسته‌ای که از جانب احزاب و گروه‌های سیاسی مطرح می‌شود مورد حمایت توده‌ها باشد.
در عین حال، ارتش نگران نحوه فعالیت برخی احزاب و گروه‌های سیاسی و وعده‌های آنان است. به عبارت دیگر، ارتش نیز به بازتعریف نقش و جایگاه سیاسی و اقتصادی خود در مصر جدید می‌اندیشد، و به ویژه مسئله کمک‌های سالانه ایالات متحده برایش مهم است. جالب اینجاست که اخوان بیش از هر گروه دیگری، سعی کرده است که حساسیت‌های ارتش را درک و مراعات کند، به همین دلیل برخی احزاب و گروه‌های سیاسی اخوانیها را به همسویی و هم پیمانی با ارتش متهم کرده‌اند.
