امیر زیاد زاده، کارشناس مسائل آفریقا در گفتگو با دیپلماسی ایرانی به آخرین تحولات تونس می‌پردازد و معتقد است برقراری ثبات سیاسی در طول دوره انتقالی تا حد بسیار زیادی به موضع گیری‌های جنبش "النهضة" و رهبران آن بستگی دارد.
دیپلماسی ایرانی: آقای زیاد زاده،با توجه به برگزاری انتخابات مجلس و انتخاب رئیس جمهور این کشور تا چه حد می‌توان گفت تونس به ثبات سیاسی رسیده است؟
پس از برگزاری انتخابات مجلس موسسان در تونس و پیروزی قاطع جنبش "النهضة"، باید این نکته را خاطر نشان ساخت که در حال حاضر صحنه سیاسی جامعه تونس در اختیار اسلامگرایان قرار دارد و شاهد این نکته هستیم که آنها جهت کنترل اوضاع و ایجاد آرامش و امنیت در جامعه و جلب افکار عمومی جریان لیبرال که به عنوان یکی از جریان‌های حاکم در جامعه شناخته می شود، مواضع معتدل و میانه رویی را اتخاذ می‌کنند. اما اینکه آیا آنها از عهده این کار برخواهند آمد یا خیر، باید دید که جریان اسلامگرا تا چه اندازه می‌تواند به مطالبات جریان‌های مختلف در جامعه پاسخ دهد. البته این نکته را نیز نباید فراموش کرد که اسلامگرایان در وهله اول جهت ایجاد ثبات سیاسی در جامعه، یکی از پست‌های کلیدی را [رئیس جمهور] در اختیار جریان لیبرال جامعه قرار دادند و دکتر "منصف مرزوقی" را به عنوان رییس جمهور آینده این کشور تعیین نمودند تا با انجام این اقدام تا حدی از التهاب‌های پیش روی این جریان و موج مخالفت‌ها و اعتراضات جریان لیبرالی در آینده کاهش دهند. در ادامه باید گفت برقراری ثبات سیاسی در طول دوره انتقالی تا حد بسیار زیادی به موضع گیری‌های جنبش "النهضة" و رهبران آن بستگی دارد.
چه عواملی در پیشرفت این تحولات و شکل گیری نهادهای سیاسی در این کشور کمک کرده و مانع از تنش‌ها و هرج و مرج‌های معمول پس از انقلاب شده است؟
از جمله عواملی که باعث عدم بروز تنش و هرج و مرج در جامعه سیاسی تونس شده است، برگزاری انتخابات مجلس موسسان در موعد مقرر خود و پیروزی قاطع حزب دلخواه مردم در این انتخابات می باشد.
از سوی دیگر مسولانی که پس از انقلاب تونس روی کار آمدند، مواضعی را در راستای مطالبات مردم این کشور اتخاذ نمودند. از جمله اقدامات مسوولان تونسی پس از انقلاب، انحلال دستگاه امنیتی دوره رژیم "بن علی" بود که این اقدام در صدر مطالبات مردم تونس قرار داشت و آنها با انجام این اقدام تا حد بسیار زیادی از موج تنش‌های پس از انقلاب کاستند چراکه یکی از دلایل اصلی شورش مردم تونس علیه رژیم سابق اقدامات سرکوبگرانه دستگاه امنیتی رژیم "بن علی" بوده تا حدی که دستگاه مذکور در شمال آفریقا زبانزد خاص و عام بوده است.
گرایش‌های غالب گروهی که در مجلس به اکثریت دست یافته است و خصوصا رئیس جمهوری که انتخاب کرده اند منصف المرزوقی چیست؟
به هر حال همانطور که می دانید جنبش اسلامگرای "النهضة" اکثریت کرسی‌های مجلس موسسان تونس را بر عهده گرفته و اکثریت اعضاء به نوعی اسلام گرا هستند. اما در خصوص اینکه گرایش‌های غالب اعضاء در داخل مجلس به چه سمتی خواهد بود، باید گفت اکثر اعضای مجلس موسسان به دنبال اجرای مدل ترکیه در تونس و حزب عدالت و توسعه این کشور می باشند.
با توجه به اظهارات برخی از اعضای مجلس موسسان تونس در رسانه‌های جمعی مکتوب این کشور می توان گفت اکثریت اعضاء، به سمت اسلام لیبرال گرایش دارند اما باید گفت مردم تونس [اسلامگرایان] تمایل شدیدی به اسلام ناب دارند. مقامات بلند پایه جنبش اسلام گرای "النهضة" نیز در حال حاضر اعتدال و میانه روی را در دستور کار خود قرار داده اند که چه بسا اتخاذ این موضع‌گیری‌ها برای عبور از چالش‌های دوره انتقالی باشد.
در خصوص گرایش دکتر "منصف مرزوقی" دبیرکل حزب "کنگره برای جمهوری" که قرار است منصب ریاست جمهوری را بر عهده گیرد، باید گفت ایشان به عنوان نماینده جریان لیبرال جامعه تونس که به عنوان یکی از جریان‌های حاکم در کنار اسلامگرایان قرار دارد، این منصب را بر عهده گرفته است. وی همواره در اظهارات خود بر اصل اعتدال و میانهروی تاکید داشته و هیچ گونه تعصبی از خود در گرایش‌های لیبرالی نشان نداده است. گرایش‌های دکتر "منصف مرزوقی" در قبال ایران نیز مثبت بوده و در برخی از اظهاراتش تمایل خود را برای برقراری روابط با ایران نشان داده است. این نکته را نیز باید خاطر نشان ساخت که دکتر منصف مرزوقی با جریان شیعی در تونس همگام است.
روابط ایران و تونس در گذشته چگونه بوده است و با توجه به تحولات چند ماه اخیر در این کشور آینده روابط این کشور با جمهوری اسلامی‌ایران را چگونه می‌توان ارزیابی کرد؟ و ایران در این زمینه چه کاری می‌تواند انجام دهد؟
روابط سیاسی میان ایران و تونس در طول دوره گذشته از سطح چندان بالایی برخوردار نبوده به طوری که روابط میان دو کشور از سال 1366 تا سال 1369 به طور کامل قطع بود و پس از سه سال قطع رابطه در در تاریخ 69.07.02 با بیانیۀ مشترک دو کشور مجدداً روابط از سر گرفته شد؛ پس از آن روابط جمهوری اسلامی‌با تونس در سطح کاردار برقرار شد و از تابستان 1372 با ارتقای سطح روابط میان دو کشور، نخستین سفیر جمهوری اسلامی ایران در تونس فعالیت‌های خود را آغاز کردند.
باید دانست که برقراری روابط اقتصادی ایران و تونس به دلیل بعد مسافت در سطح پایین قرار داشته و تنها کالای عمده ای که میان دو کشور رد و بدل می شود، فسفات است.
در خصوص آینده روابط ایران و تونس در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی باید گفت به طور قطع ما شاهد گسترش این روابط در آینده ای نزدیک خواهیم بود چرا که در حال حاضر این کشور برای عبور از بحران‌های پیش روی خود شاید به سمت گسترش روابط خود با ایران به طور علنی روی نیاورد اما در آینده ای نه چندان دور این امر محقق خواهد شد به خصوص با توجه به این که طبق مذاکرات صورت گرفته میان مقامات ایرانی و تونسی پیشنهاد شده سقف قراردادهای اقتصادی میان دو کشور تا 3 میلیارد دلار افزایش پیدا کند.
در خصوص روابط فرهنگی نیز باید گفت با توجه به تمایل و علاقه فراوان اکثریت مردم تونس به ایران و شخصیت والای حضرت امام (ره) به طور قطع این روابط روز به روز بیشتر از گذشته خواهد شد. دولت ایران نیز می تواند با انجام فعالیت‌های فرهنگی نظیر احداث کتابخانه‌هایی در داخل کشور تونس و انتشار و پخش کتاب‌های مربوط به انقلاب اسلامی و شخصیت‌های مذهبی و سیاسی ایران در راستای اعتلای این روابط گام بردارد و سانسور مطبوعاتی موجود در رژیم "بن علی" علیه ایران و انقلاب اسلامی را از میان ببرد.
